Ramazan'da teravih namazı olacak mı? Evde teravih namazı nasıl kılınır ve kaç rekattır? Teravih namazı nasıl kılınır? Teravih namazı kaç rekat?

Yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan nafile namazı olan teravih namazının bu yıl koronavirüs tedbirleri nedeniyle kılınp kılınmayacağı merak konusu odu. Peki, Ramazan'da teravih namazı olacak mı? Evde teravih namazı nasıl kılınır ve kaç rekattır? İşte detaylar!

TERAVİH NAMAZI EVDE KILINIR MI?

Diyanet İşleri Başkanı Erbaş yaptığı açıklamada, "Herkes evinde ailesiyle teravih namazlarını kılabilir, çünkü teravih namazı ferdi olarak da kılınabilen bir namazdır" ifadelerini kullandı.

Erbaş, ''Ramazan ve Sorumluluk Bilinci'' temalı "2020 Yılı Ramazan Ayı" tanıtım toplantısında konuştu. Erbaş, Ramazan ayına günler kala teravih namazının evde kılınıp kılınamayacağına da açıklık getirdi. Erbaş, "Herkes evinde ailesiyle teravih namazlarını kılabilir, çünkü teravih namazı ferdi olarak da kılınabilen bir namazdır" ifadelerini kullandı.

Ali Erbaş , "Bugün bir yanda salgın hastalık, korku, endişe, diğer yanda savaş, açlık, şiddet ve vahşetin kıskacında inleyen insanlık, Allah'ın varlık ve tabiat için koyduğu ölçülerin bozulmasındaki sorumluluğunu muhasebe etmek zorundadır." ifadelerini kullandı. Özellikle sağlık nimetinin önem ve anlam kazandığı bugünlerde, oruç ibadetinin bağışıklık sistemimizi koruyup güçlendirdiği bilimsel gerçeğinin de idrakinde olarak sağlığımız için tehdit oluşturan, başta sigara olmak üzere bütün zararlı alışkanlıkları terk edip yüce Allah'ın bize ikram ettiği bu emanete sahip çıkalım." dedi.

BU SENE TERAVİH NAMAZI KILINACAK MI?

Salgın tehlikesi devam ettiği sürece cemaat ile kılınan namazlar kılınmayacak.

TERAVİH NAMAZININ HÜKMÜ VE MAHİYETİ NEDİR?

Sözlükte rahatlatmak, dinlendirmek anlamlarına gelen tervîha kelimesinin çoğulu olan teravih, dinî bir terim olarak, Ramazan ayında, yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan nafile namaz demektir.

Resûl-i Ekrem (s.a.s.) ashabıyla beraber cemaat hâlinde bu namazı kılmış, onların iştiyakını görünce farz olur endişesiyle cemaatle kılmayı terk ederek yalnız kılmaya devam etmiştir (Buhârî, Salâtü't-terâvîh, 1; Müslim, Salâtü'l-Müsâfirîn, 177-178). Yine Hz. Peygamber, "Kim inanarak ve sevabını Allah'tan bekleyerek Ramazan namazını (Teravih) kılarsa, onun geçmiş günahları bağışlanır." (Buhârî, Salâtü't-Teravih, 1; Müslim, Salâtü'l-Müsâfirîn, 173) buyurarak teravih namazına teşvik etmiştir. Bu bakımdan teravih namazı, erkek ve kadınlar için sünnet-i müekkededir.

Teravih namazını dört rekâtta bir selam vererek kılmak caiz ise de, iki rekâtta bir selam vererek kılmak daha faziletlidir. Bu namazın her dört rekâtının sonunda bir miktar oturup dinlenmek müstehaptır. Bu dinlenmelerde tehlîl (lâ ilâhe illallah demek) ve salavât ile meşgul olunması uygundur.

TERAVİH NAMAZININ VAKTİ NE ZAMANDIR? YATSI NAMAZINI KILMADAN ÖNCE TERAVİH KILINSA GEÇERLİ OLUR MU?

Teravih ve vitir namazının vakti, yatsı namazının vaktidir. Ancak hem teravih hem de vitir namazı, yatsı namazının farzından sonra kılınır. Bu itibarla yatsı namazının farzından önce kılınan teravih ve vitir namazlarının iade edilmesi gerekir. Eğer vakit çıkmış ise; teravih'in kazası gerekmez, vitrin kazası gerekir (İbnü'l- Hümâm, Feth, I, 487; Kâsânî, Bedâî', I, 290).

TERAVİH NAMAZI NASIL KILINIR?

Teravih namazını dört rekatta bir selam vererek kılmak caiz ise de, iki rekatta bir selam vererek kılmak daha faziletlidir. Bu namazın her dört rekatının sonunda bir miktar oturulup dinlenmek müstehaptır.

Yirmi rek'at olan teravih namazı her iki rek'atın sonunda selâm verilerek kılındığı gibi, dört rek'atta bir selâm verilerek de kılınabilir. Selam verildikten sonra salâvat-ı şerife getirilebilir, ilahi okunabilir ya da istiğfar edilebilir. En yaygın olanı salavat getirmektir. (Allahümme salli 'alâ seyyidinâ Muhammedi-nin-nebiyyil ümmiyyi ve 'alâ âlihî ve sahbihî ve sellim) Her iki durumda da namaza devam edilir ve yirmi rek'at tamamlanır.

Teravih namazına "Niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya, uydum imama" diyerek niyet edilerek başlanır. İmamın tekbirinden sonra "Allahü Ekber" diyerek tekbir alınır ve eller bağlanır. Bundan sonra içimizden "Sübhâneke duası" okuruz. Sübhaneke'nin okunması bitince (cemaat ayakta başka bir şey okumaz), imam, Fatiha ve bir sûre okur. Sonrasında rükû ve secdeleri yaptıktan sonra ikinci rek'ata kalkılır. Burada yine imam açıktan da Fatiha ve bir sûre okuyup cemaatle birlikte rükû ve secdeleri yaparak oturulur. Bu oturuşta "Ettehiyyatü, Allâhümme salli, Allâhümme bârik ile Rabbenâ " dualarını okunarak selâm verilir. Böylece iki rek'at kılınmış olur. Ayağa kalkılarak tarif ettiğimiz şekilde ikişer rek'at kılınmaya devam edilerek yirmi rek'at tamamlanır.

TERAVİH NAMAZI KAÇ REKATTIR?

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in kıldırmış olduğu Teravih namazlarının kaç rekat olduğu konusunda bir rivayet bulunmamaktadır. Bu konuda Hz. Ömer'in Teravihi cemaatle kılınmasını başlatmasıyla ilgili haberlerden ve Hz. Aişe'nin, Hz. Peygamber (s.a.s.)'in Ramazan ayındaki gece namazlarıyla ilgili hadisinden hareketle bir sonuca ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu konudaki haberler şöyle değerlendirilebilir:

Rasulullah'ın (s.a.s.) Ramazandaki gece namazları sorulduğunda, Hz. Aişe, "Rasulullah, Ramazan ve Ramazan dışındaki gecelerde on bir rekattan fazla (nafile namaz) kılmamıştır." (Buhari, Teheccüd, 16) karşılığını vermiştir. Başka bir rivayette bu sayı on üç olarak zikredilmektedir (Müslim, Salatü'l-Müsafirin, 17). Öncelikle bu hadisin Teravih namazı hakkında olduğu konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Diğer taraftan Hz. Aişe'nin, Allah'ın elçisinin Ramazan ayında ve Ramazan dışındaki gecelerde on bir veya on üç rekat namaz kıldığını belirtmesi, onun devamlı olarak kıldığı bir gece namazının bulunduğunu göstermektedir. Zaten Kur'an-ı Kerim'de de, "Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nafile olmak üzere namaz kıl. Umulur ki Rabbin, seni övgüye değer bir makama gönderir." (İsra, 17/79) buyurulmaktadır.

Bundan da anlaşılmaktadır ki, bu soru, Ramazan ayında Hz. Peygamber (s.a.s.)'in diğer ibadetlerinde olduğu gibi, gece namazlarında da bir artış olup olmadığını öğrenmek amacıyla sorulmuştur; teravih namazı ile ilişkisi yoktur. Hz. Aişe'den rivayet edilen, "Rasulullah (s.a.s.) Ramazan ayında, diğer aylarda görülmeyen bir gayrete girerdi. Ramazanın son on gününde ise çok daha şiddetli bir gayret gösterirdi. Son on günde, geceyi ihya eder, ailesini de uyandırırdı." (Buhari, Fazlu Leyleti'l-Kadr, 5; Müslim, İtikaf, 8) hadisi bu görüşü desteklemektedir. Diğer yandan, bu hadisin teravihin meşru kılınmasından önce mi, yoksa sonra mı olduğu da belli değildir.

Hz. Ömer zamanındaki cemaatle kılınan Teravih namazlarının rekatları konusunda iki rivayet vardır; yirmi rekat, on bir rekat (İbn Ebi Şeybe, Musannef, II, 391, 393). Hz. Ömer'in dönemiyle ilgili farklı rivayetler; Nevevi ve Ayni tarafından, on bir rekatla ilgili rivayetin Hz. Ömer'in halifeliğinin ilk döneminde kılınan Teravih namazlarıyla ilgili olduğu, sonra Teravihin yirmi rekat olarak yerleştiği ve günümüze kadar da böyle devam ettiği şeklinde açıklanmıştır (İbnü'l-Hümam, Fethu'l-Kadir, I, 334; Ayni, Umdetü'l-Kari, V, 357; Şevkani, Neylü'l-evtar, III, 61).

Teravih namazı, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemlerinden başlayarak günümüze kadar cemaatle yirmi rekat olarak kılınmıştır. Sahabeden kimse buna itiraz etmemiş ve alimler tarafından da bu şekilde kabul edilmiştir. Günümüzde de, başta ülkemiz olmak üzere pek çok İslam ülkesinde Teravih namazı cemaatle 20 rekat olarak kılınmaktadır.

Bununla birlikte şunu da ifade etmek gerekir ki, Teravih namazı nafile bir ibadet olduğundan, farz gibi telakki edilmesi de doğru değildir. Bu nedenle, yorgunluk, meşguliyet ve benzeri sebeplerle, Teravih namazının evde 8, 10, 12, 14, 16 veya 18 rekat kılınması halinde de sünnet yerine getirilmiş olur. Ancak cemaate iştirak etmeye çalışmak daha iyidir.

TERAVİH NAMAZI TEK BAŞINA KILINIR MI? CEMAATLE KILMAK ŞART MI?

Nafile namazların tek başına kılınması daha faziletli olduğu halde, teravih namazının cemaatle kılınması Hz. Peygamber (s.a.s.)'in uygulaması ile sabittir. Nitekim Hz. Peygamber teravih namazını birkaç defa cemaatle kıldırmış, ancak daha sonra farz olur düşüncesiyle cemaate kıldırmaktan vazgeçmiştir (Buhari, Salatü't-Teravih, 1; Müslim, Müsafirin, 177).

Hz. Ömer halife olunca, halkın dağınık bir şekilde Teravih namazı kıldıklarını görüp, tekrar cemaatle kılınmasının daha hoş olacağını düşünmüş ve ashapla istişare ederek bu namazın yeniden cemaatle kılınmasını başlatmıştır. Halkın vecd içinde bu namazı kıldıklarını görünce, "ne güzel bir adet oldu" diyerek memnuniyetini belirtmiştir (Buhari, Salatü't-Teravih, 1). Hz. Ali de, bu uygulama sebebiyle "Ömer mescitlerimizi Teravihin feyziyle nurlandırdığı gibi, Allah da Ömer'in kabrini öyle nurlandırsın" diye dua etmiştir (el-Mutteki el-Hindi, Kenzu'l-Ummal, XII, 576).

YATSI NAMAZI KILINMADAN TERAVİH NAMAZI KILINIR MI?

Teravih ve vitir namazının vakti, yatsı namazının vaktidir. Ancak hem Teravih hem de vitir namazı, yatsı namazının farzından sonra kılınır. Bu itibarla yatsı namazının farzını kılmadan vitir ve Teravih namazı kılınır ise vitir ve Teravihin yeniden kılınması gerekir. Eğer vakit çıkmış ise; Teravihin kazası gerekmez, vitrin kazası gerekir (İbn Hümam, Fethu'l-Kadir, I, 469; Kasani, Bedaiu's-sanai', I, 290).

BAYANLAR TERAVİH NAMAZINI CAMİDE KILABİLİR Mİ?

Hz. Peygamber (s.a.s.), kadınların mescide gelebileceklerini, ancak evdeki ibadetlerinin daha üstün olduğunu çeşitli vesilelerle dile getirmiş ve şöyle buyurmuştur: "Kadınların mescidlere gitmesine engel olmayın. Fakat evleri onlar için daha hayırlıdır" (Müslim, Salat 134-137).

Hz. Peygamber, mescide gitmelerine izin verdiği, hatta teşvik ettiği (Buhari, İdeyn 15-21; Müslim, Salatü'l-'ideyn, 1-3, 10-12). kadınların, dikkat çekecek şekilde giyinmelerini (Müslim, Libas, 34) ve koku sürünmelerini yasaklamış ve şöyle buyurmuştur: "Kadınlar cemaate katılmak istedikleri zaman, koku sürünmesinler" (Müslim, Salat 141-142).

Kadınlar için farz namazları evlerinde kılmaları daha faziletli ise de, camide münferit olarak veya cemaatle kılmalarında bir sakınca yoktur. Ancak güvenlik sorunu varsa veya fitne söz konusu ise ihtiyatlı olunmalıdır. Nitekim geçmiş kaynaklarda konu tartışılırken bu merkezde ele alınmıştır (Bkz. Zeyla'i, Tebyinü'l-Hakaik, Kahire, 1313, I, 139, 168; İbn Nüceym, el-Bahru'r-raik, Daru'l-Marife, Beyrut, ts. , I, 380).

Cemaatle kılınması maruf ve meşhur bir uygulama olan Teravih namazında, fitneye neden olacak herhangi bir durum olmaması halinde cemaat tercih edilebilir.