Depremin üzerinden geçen 1 yılda, bölgede yapılan çalışmalar

Asrın felaketi olarak nitelendirilen ve 11 ili etkileyen depremlerde 50 bin kişinin üzerinde vatandaş hayatını kaybetti. Aradan 1 yıl geçti fakat acılar hala ilk gün kadar taze. Bölgede kalanlar, yaralarını sarmak için uğraşıyor. Devlet ise tüm gücüyle seferber olmuş durumda. Haberler.com Genel Yayın Yönetmeni Av. Bedia Teymur, depremin ardından geçen 1 yılda afet bölgesinde devlet eliyle yapılan çalışmaları, yerinde görerek izlenimlerini paylaştı.

ARADAN GEÇEN 1 YILDA NELER YAPILDI?

Deprem bölgelerinde nelerin yapıldığını tüm detaylarıyla göstermek için, Cumhurbaşkanlığı İletişim Daire Başkanlığı yerli ve yabancı gazetecileri bölgeye götürdü. Burada bir hakkı teslim etmeden geçemeyeceğim, İletişim Başkanlığı gerçekten çok iyi bir organizasyonla, asla sorulara müdahale etmeden gazetecilere objektif izlenim olanağı sağladı.

Bölgedeki valilerimiz, bir yıllık çalışmalarını anlattı. Bitmiş ve teslim edilmeye hazır konutları gezdik, örnek daireleri gördük. Özellikle Gaziantep ve Hatay valilerimiz benim de aralarında olduğum yerli yabancı 80 kişilik gazeteci ekibinin sorularını sansürsüz bir şekilde saatlerce cevapladılar.

Önce Gaziantep Valisi Kemal Çeber bizleri kabul etti. Depremden sonra 1 yılda yapılan çalışmaları anlattı. Daha sonra Nurdağı ve İslahiye'de depremzedeler için yapılan kalıcı konutları ve konteyner kenti ziyaret ettik. Depremzedelerle görüştük. Acılar hala taze yaşadıkları bin yılda bir yaşanacak türden. Ama maddi olarak çok mesafe katedilmiş. Depremzedelerin gündeminde bundan sonra hayatlarını yeniden kurma, kalıcı konutlarına yerleşme arzusu var.

Gaziantep Valisi Kemal Çeber, Gaziantep'te 1 ay içerisinde depremzedeler için yapılan 10 bin kalıcı konutun teslim aşamasına geleceği müjdesini verdi.

Gaziantep Valisi Kemal Çeber'in verdiği bilgiler kısaca şöyle:

Gaziantep'te 10 milyarın üzerinde ihracat yapıldı.
Gaziantep'te 25 bin 700 civarında konutun ihalesi yapıldı, 2 binin üzerinde konut bitti.
1 ay içerisinde de 10 bin konutumuz teslim aşamasına gelecek.
26 bin civarında yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı bina vardı. Ağır hasar alan binaların yıkım oranı yüzde75'e ulaştı. Kentte depremler sonrası hasara uğrayan konut ve benzeri yerlerde yıkımlar devam ediyor.
Ağır hasar alan binaların yıkım oranı yüzde 75'e ulaştı
Yerinde dönüşüm sayısı 13 bin kişi. Bu vatandaşlara verilen hibe ve kredi tutarı ise 8 milyon lirayı aştı.
11 bin civarında yapının enkazı kaldırılmış durumda. Hak sahipliği çalışmaları hemen hemen tamamlandı.
32 bin 600 vatandaşımıza nisan ayından bugüne kadar 483 milyon lira kira ödemesi yapıldı.
Nurdağı ve İslahiye'de 133 ticarethanenin teslim yapıldı, 86 yerin kurası çekildi. 203 ticarethanenin de yapımı devam ediyor.

İSKENDERUN /HATAY

Ziyaretimizin 2. gününe İskenderun ile başladık.

Buradan Arsuz ilçesindeki Arpaderesi Kalıcı Köy Evleri'ni yerinde gördük. Tek katlı, bahçeli evler yapılmış. Deprem korkusu olmadan, komşuluğun yaşanacağı, toprak ve doğayla iç içe evler. Keşke imkan olsaydı da, tüm şehirlerimiz bu şekilde inşa edilebilseydi belki de şu anda bu gündemi hiç konuşmamış olacaktık.

Buradaki 2. durağımız en çok hayranlık duyduğum Lifeship Rauf Bey Gemisi oldu. Daha önce İrlanda ve İngiltere arasında feribot seferlerini yaparken, Karadeniz Holding tarafından satın alınarak İskenderun limanına gönderilen Karadeniz Lifeship Rauf Bey Gemisi, depremin ilk günlerinde afetzedeleri misafir etmiş. Sonrasında Anadolu lisesi olarak yine afetzede öğrencilere hizmet vermeye başlamış ve hala derslikleri, çocuk kreşleri, oyun alanları, reviri, çamaşırhanesi, sosyal tesisleriyle tam anlamıyla gündelik yaşamın devamını sağlayabilecek mükemmel bir okul ve aynı zamanda yurt olmuş.

Karadeniz Holding Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Harezi Yılmaz: Biz bu gemiyi insani yardım amacıyla satın aldık, içini tamamen yeniledik. tam anlamıyla yaşam alanı haline getirildi" dedi. Bizlere de alkışlamak düşer elbette.

Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesini ziyaret ettiğimiz günün ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hastanenin açılışını yaptı. Başhekim, önemli bilgiler verdi.

129.000 metrekare alana kurulmuş, toplam 550 yatak kapasitesine sahip.
1 helikopter pisti ile hizmet veriyor.
12 ameliyathane, 76 poliklinik, 2 anjiyo, 2 MR, 13 röntgen cihazı ile ileri tıp teknolojilerine ve gelişmiş olanaklara sahip.

RAKAMLARLA 1 YILIN ÖZETİ

414 noktada 215 bin 195 konteyner kurulumu yapılmış. Konteyner Kentlerde altyapı, güvenlik hizmetleri, sosyal donatılar bulunuyor.
Depremden etkilenen vatandaşlara yönelik kira yardımı, destek ödemesi, taşınmaz yardımı, tahliye destek ödemesi, yıkım destek ödemesi vb. farklı kalemlerde kaynaklar aktarıldı.

AFET BÖLGESİNDEKİ İNŞA ÇALIŞMALARI

Afet bölgesinde, konut, köy evi, iş yeri, ahır, depo ve dükkâna kadar pek çok bağımsız bölümün inşası devam ediyor. Şehir merkezlerinde ve köylerde toplam 307 bin konutun yapımına başlanmış.

Yerinde dönüşüm projelerinde;

Konutlar için 750 bin TL hibe ve 750 bin TL kredi
Ahırlı köy evleri için 750 bin TL hibe ve 1 milyon TL kredi
İş yerleri için 400 bin TL hibe ve 400 bin TL kredi olmak üzere 2 yıl ödemesiz ve faizsiz 10 yıl vade ile kullanıma sunulmuştur.
Altyapı desteği kapsamında; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Dünya Bankası ile bir kredi anlaşması imzalamıştır. Bu kapsamda 51milyar TL finansman desteği sağlanacaktır.
Karayolları Genel Müdürlüğü'nün altyapı çalışmaları kapsamında depremde etkilenen yollar için 2023 yılında 6,3 milyar TL'lik yatırım yapılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından depremden etkilenen 11 ilde 8 bin 500'ü aşkın tescilli kültür varlığı yapıya yönelik tespitler yapılmış, 678 vakıf kültür varlığında ise hasar tespit çalışması yapılmıştır. 171 eserin restorasyonuna başlanmış, 29 eserin ise ihale çalışmaları devam etmektedir

EKONOMİ VE TİCARETİ GÜÇLENDİRMEYE YÖNELİK ÇALIŞMALAR

Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Projesi ile KOBİ'lere hasar durumuna göre 750 bin TL'ye kadar destek verilmektedir. Dünya Bankası ile yapılan işbirliği neticesinde 450 milyon dolarlık bir kaynak işletmelere sunulmuştur.
Bugüne kadar, 39 bin 680 işletmeye toplam 12.8 milyar TL destek ödemesi yapılmıştır.
Depremden etkilenen işletmelere 1.5 milyon TL'ye kadar hızlı finansman imkânı sağlanmıştır. 2023 Yılı Deprem Acil Destek Kredisi için 6 bin 924 işletmeye toplam 2.37 milyar TL kredi hacmi oluşturulmuştur.
Geleneksel girişimcilere 130 bin TL, ileri girişimcilere ise 750 bin TL destek verilmesi planlanmış, program kapsamında, 512 işletmeye 13.75 milyon TL destek sağlanmıştır.
Üreten Şehirler vb. bölgesel kalkınma amaçlı programlar ile uluslararası fon kaynaklı projeler afet illerine yönlendirilmiş, 192 projeye 2,25 milyar TL sağlanmıştır.
Kasım 2023 itibarıyla bölgedeki illerde 27.202 esnaf ve sanatkâra toplam 6.730.049.000 TL tutarında kredi kullandırılmıştır.
Çiftçilere, toplamda 14 milyar 150 milyon TL tarımsal destek ödemesi yapılmıştır.
Hayvanları telef olan ve tarım sigortası yaptıran üreticilere, devlet destekli TARSİM kapsamında 37 milyon TL hasar tazminatı ödemesi yapıldı. Hayvanları telef olan yetiştiricilere bedelsiz hayvan dağıtımı yapıldı.
Toplam 909 milyon TL maliyetle 5 bin 804 büyükbaş, 43 bin 317 küçükbaş, 549 bin kanatlı hayvan ve 26 bin 318 arılı kovan bedelsiz olarak yetiştiricilere teslim edildi.

EĞİTİM, KÜLTÜR ve SPOR ALANLARINDA YAPILAN FAALİYETLER

Bu kapsamda Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde;

Depremden etkilenen gençlere, çocuklara ve yetişkinlere yönelik 81 ilde yapılan, "Yurdumuz Yuvanızdır" başlıklı etkinlikte sosyal destek amacıyla her yaş grubundan vatandaşa, ruh sağlığı uzmanları, eğitici antrenörler ve gönüllüler ile 5.533 faaliyet gerçekleştirilmiş ve 420.236 kişiye psikososyal destek sağlanmıştır.
Bölgedeki gençlik merkezlerinde kişisel gelişimden spora, sanattan bilime kadar geniş yelpazede eğitimler ve faaliyetler yürütülmüştür. Halihazırda 62.410 faaliyetten 1.305.539 çocuk ve genç yararlanmıştır.
Deprem bölgesinde toplamda 6 bin 293 kişilik 7 ayrı öğrenci yurt projesi devam etmektedir.
Millî Eğitim Bakanlığı, eğitim yapılarının onarılması ve yeni dersliklerin açılmasına yönelik, 11 ilde yaklaşık proje bedeli 62,6 milyar TL olan toplam 22.039 derslik inşası planlanmıştır. Bu kapsamda 2.571 derslik tamamlanarak hizmete açıldı.
11 ilde, deprem sonrası yaklaşık 45.000 dersliğin onarım çalışmaları tamamlanarak hizmete sunuldu.