Muharrem ayı orucu nedir, kaç gün oruç tutulur? Muharrem ayında yapılacak ibadetler, kılınacak namazlar nelerdir?
Muharrem ayı Hicri takvime göre birinci aydır. Mübarek Aşure günü Muharrem ayı içerisinde kutlanmaktadır. Aynı zamanda Hicri yılbaşı Muharrem'in 1. günüdür. Peki Muharrem ayı orucu nedir, kaç gün oruç tutulu, tutulacak oruçların tarifi nasıldır, yapılacak ibadetler ve kılınacak namazlar nelerdir?
Muharrem ayında yapılacak ibadetler, kılınacak namazlar ve tutulacak oruçlar çok merak ediliyor. Muharrem ayı çok mübarek bir aydır. Bu ayda nafile ibadetler çok sevaptır. Peki Muharrem ayı ibadetleri nelerdir, hangi günlerinde oruç tutulabilir tüm cevaplar yazımızda.
MUHARREM AYI NEDİR?
Muharrem ayı Hicri takvime göre yılın birinci ayıdır. (Miladi takvime göre yılın 1. ayı Ocak ise Hicri takvime göre de 1. ay Muharrem ayıdır.) Muharrem kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir ve "haram" kelimesinden türemiştir. Muharrem'in karşılığı "haram olan, yasaklanan" manasındadır.
İslamiyet öncesi devirde (yani cahiliye döneminde) Araplar, kabile yaşantısının bencilliklerinden kaçınarak, Arabi 1. ay olan "Muharrem" ayında birbirlerine savaş açmak gibi "yasaklanan" fiillerden kaçınır ve bunları yapmaktan uzaklaşırlarmış.
Muharrem ayının 1. günü Hicri Yılbaşı'dır. Muharrem ayının 10. günü ise Aşure günüdür. Bu bakımdan Muharrem ayının önemi çok büyüktür. Bu ayda oruç tutmak, nafile ibadet yapmak çok sevaptır.
MUHARREM AYI ORUCU NEDİR?
Muharrem ayı Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından Şehrullah olarak tanımlanmış, Cenabı Allah'ın (c.c.) ilahi bereket ve feyzinin, Rabbani ihsan ve kereminin bol bol müminlere ihsan edildiği mübarek bir aydır.
Hicre ve Aşure günü Muharrem ayı içerisinde olduğu için bu aya çok önem verilmiştir. Peygamber efendimiz Muharrem ayını "Allah'ın ayı" olarak nitelendirmiştir. Bu ayda yapılacak ibadetlere ve tutulacak oruçlar aişaret etmiş ve ashabına tavsiyelerde bulunmuştur. Peygamber efendimiz Muharrem ayının Aşure gününde ve bir gün öncesinde veya Aşure günü ve bir gün sonrasını oruçlu geçirilmesini tavsiye etmiştir.
Tutulacak oruç : Muharrem'in 9. ve 10. günü | veya | Muharrem'in 10. ve 11. günüdür. ( Aşure günü tek gün oruç tutulmaz. )
Hz. Peygamber Aşûre günü oruç tutmayı teşvik etmiş ve "Aşûre günün orucunun, bir önceki yılın günahlarına keffaret olmasını Allah'tan umarım" buyurmuştur. Peygamberimiz, hadiste "Aşûra günü'nde tutulan orucun, bir yıl önce işlenen hata ve günahların bağışlanmasına vesile olacağı müjdelenmiştir." Fakat, Hz. Peygamberin bildirdiğine göre yalnızca Aşûra günü değil, Muharremin 9, 10 ve 11. günlerinde oruç tutulması tavsiye edilmiştir.
MUHARREM AYI'NDA ORUÇ NE ZAMAN TUTULUR?
Peygamberimizin tavsiyesine göre Muharrem ayında Aşure günü oruç tutmak çok sevaptır. Fakat Aşure günü tek gün değil de bir önceki günle veya bir sonraki günle birleştirilerek 2 gün art arda tutulmasını tavsiye etmiştir. Yani buna göre Muharrem ayının 9. ve 10. günü oruçlu geçirilebilirken 10. ve 11. günü de oruçlu geçirilmektedir. Yeterki 10. gün olan Aşure gününü sabit tutun, akabinde dilerseniz bir önceki gün oruç tutun, dilerseniz de bir sonraki gün oruç tutun. Buna göre oruç ne zaman tutulur tarihlerini paylaşalım.
Muharrem ayında oruç tutulması tavsiye edilen 2 gün:
Muharrem ayı 9. günü : 28 Ağustos 2020 Cuma
Muharrem ayı 10. günü : 29 Ağustos 2020 Cumartesi (Aşure günü)
Muharrem ayında oruç tutulması tavsiye edilen diğer 2 gün:
Muharrem ayı 10. günü : 29 Ağustos 2020 Cumartesi (Aşure günü)
Muharrem ayı 11. günü : 30 Ağustos 2020 Pazar
Bu iki günlerden istediğiniz grubu tutabilirsiniz. Yani isterseniz 9. ve 10. gün oruç tutun veya isterseniz 10. ve 11. gün oruç tutun. Fakat dediğimiz gibi oruç tutmak istiyorsanız 10. gün olan Aşure gününü kesin tutmanız tavsiye edilmiştir. Bunun dışında o günü yalnız bırakmamak için ya bir önceki gün veya bir sonraki gün de oruç tutmanız eftal sayılmıştır. Kısacası Aşure günü tek gün oruç tutmak mekruh sayılmıştır. Fakat 9-10 veya 10-11 günler oruçlu geçirilebilir.
AŞURE GÜNÜNDE TEK GÜN ORUÇ TUTULUR MU?
Peygamberimiz (S.a.v.) Medine'ye hicret ettikten sonra orada yaşayan Yahudilerin de oruçlu olduklarını öğrendi. Peygamberimiz (S.a.v.) "Niye oruç tutuyorsunuz?" diye sordu. Onlar da, "Allah'ın İsrail oğullarını düşmanından kurtardığı bir gündür, Musa bu günde oruç tuttuğu için" dediler. (Buhari, Müslim)
Peygamber Efendimiz bunun üzerine "Ben sizden Musa'ya (AS) daha yakınım. Siz tutuyorsanız ben de tutarım" diye karşılık vermiştir.
Resûlullâh Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: "Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allâh'ın ayı Muharrem'de tutulan oruçtur. Farzlar dışında en faziletli namaz da gece namazıdır (teheccüd)." (Müslim, Sıyâm 202, 203; Nesâî, Kıyâmü'l-leyl, 6)
Resûlullâh aşûre günü oruç tutup; o gün oruç tutulmasını emredince, ashâb-ı kirâm: "-Ey Allâh'ın Resûlü! Bu, yahudi ve hristiyanların saygı gösterdiği bir gündür." dediler. Efendimiz şöyle buyurdu:"-Gelecek sene inşaallah dokuzuncu günü oruç tutarım." (Müslim, Siyâm, 133; Ebû Dâvud, no. 2445; Taberânî, no. 10785; Beyhakî, IV, 287)–
Bir diğer rivayette de Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: "Aşûre orucunu tutun; ancak bir gün önce veya bir gün sonra tutmak sûretiyle yahudilere muhalefet edin!" (Ahmed, I, 241; Bezzâr, no. 1052; Heysemî, III, 188)Bu sebeple Hanefî mezhebine göre Muharrem'in sadece onuncu günü oruç tutulması, yahudileri taklit etme anlamına gelebileceği için mekruhtur.
Kısacası Yahudilere benzememek için Aşure gününü tek gün oruçlu geçirmek mekruhtur. Fakat Aşure gününden bir gün önce de oruç tutarak bu benzemeyi engelleyebiliriz. Veya bir gün sonra da oruç tutulabilir. Yani 9-10. ya da 10-11. günleri oruçlu geçirmek gerekmektedir.
MUHARREM AYINDA TUTULACAK DİĞER ORUÇLAR VE GÜNLERİ
Muharrem ayında tutulacak başka oruçlar da vardır. Muharrem ayı haram aylardan birisi olduğu için 13-14-15. günlerini oruçlu geçirmek çok sevaptır. Bu günlere Eyyam-ı Biyd adı verilir.
EYYÂM-I BİYD (AYDINLIK GÜNLER) ORUCU NE ZAMANDIR VE ÖNEMİ NEDİR?
Eyyâm-ı biyd (aydınlık günler) ayın en parlak olduğu hicrî ayların 13, 14 ve 15. geceleridir (Buhârî, Savm, 60). Ay bu gecelerde tam olarak göründüğü ve geceleri her zamankinden daha çok aydınlattığı için bu isim verilmiştir. Resûlullah (s.a.s.), her ayın bu günlerinde oruç tutmayı tavsiye etmiş (Ebû Dâvûd, Savm, 69; Tirmizî, Savm, 54) ve o günlerde oruç tutmanın senenin tüm günlerini oruçlu geçirmek gibi olduğunu belirtmiştir (İbn Mâce, Sıyâm, 29).
HARAM AYI ORUÇLARI
Haram aylarda Perşembe, Cuma ve Cumartesi günleri art arda oruçlu geçirmek çok sevaptır, müstehaptır. Haram aylar; Recep, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem aylarıdır. İçerisinde bulunduğumuz Muharrem ayında Perşembe, Cuma ve Cumartesi günleri oruçlu geçirebilirsiniz.
MUHARREN AYI'NDA YAPILACAK İBADETLER NELERDİR?
Mübarek gün ve gecelerde farz, vacip hükmünde bağlayıcı özel bir ibadet şekli yoktur. Sahih kaynaklarda Muharrem ayına özel bir nafile namazın olduğuna dair herhangi bir rivayet mevcut değildir.
Mübarek gün ve gecelerde kaza namazları olanların öncelikle kaza namazlarını kılmaları uygun olur. Ayrıca Kur'an okumak ve anlamak, dinî eserlerden istifade etmek, zikir ve salavatla meşgul olmak da unutulmamalıdır.
Muharrem ayı içerisinde oruç tutmak ise, müstehabtır. Bu ayın başında, sonunda veya ortasında yani 13, 14, 15'inci günlerinde ya da 9, 10 veya 10 ve 11'inci günlerinde oruç tutulabilir. Haram ayların 13-14-15. günlerine Eyyâm-ı biyd denir ve bu günlerin orucu mevcuttur.
Resûl-i Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır: "Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah'ın ayı Muharremde tutulan oruçtur. Farzlar dışında en faziletli namaz da gece namazıdır." (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm 55; Tirmizî, Salât, 212; Nesâî, Kıyâmü'l-leyl, 6)
Muharrem ayının onuncu gününe de, âşûrâ günü denmektedir. Resûlullah (s.a.s.), "Âşûrâ günü orucunun önceki yılın (küçük) günahlarına keffâret olacağını umarım." (Tirmizî, Savm, 48) buyurarak, ümmetine bu günde oruç tutmayı tavsiye etmişlerdir. Âşûrâ günü oruç tutmakla ilgili olarak İbn Abbâs (r.a.) şöyle anlatıyor: "Resûlullah (s.a.s.) Medine'ye gelince, Yahûdilerin âşûre günü oruç tuttuklarını gördü. Onlara, 'Bu da ne (niçin oruç tutuyorsunuz)?' diye sordu. 'Bu, salih (hayırlı) bir gündür. Allah, o günde İsrâiloğullarını düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Mûsâ o gün oruç tuttu.' dediler. Resûlullah (s.a.s.) da, 'Ben Mûsâ'ya sizden daha yakınım' buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti." (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm 127; Ebû Dâvûd, Savm, 65)
Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde Yahûdiler sadece Muharrem ayının 10. (âşûrâ) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Bazı rivayetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ilave ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Müttekî, Kenzü'l-ummâl, VIII, 570). Bu nedenle âşûrâ günü oruç tutulurken önemli olan âşûrâ gününü yalnız tutmamaktır. Bir önceki veya sonraki günü ilaveyle iki gün oruç tutulabileceği gibi her ikisini de ilave ederek üç gün de tutulabilir.
MUHARREM AYI KILINACAK NAMAZLAR
Muharrem Ayı İlk Gece Namazları:
1. Namaz) Muharrem ayının ilk gecesinde her rekatta 1 Fatiha Suresi, 10 Ayete'l-Kürsi ve 10 İhlas Suresi okuyarak 10 rekat kılınır. Sonra eller kaldırılarak kendisi, anne babası ve tüm inanan erkeklerle kadınlar için istiğfarda bulunulduktan sonra aşağıdaki dua okunur:
"Bismillâhirrahmânirrahîm. Ve sallallâhu teâlâ alâ seyyidina Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ve sellem. Allâhümme mâ amiltühû fî hâzihisseneti mimmâ neheytenî anhü ve lem terdahû ve nesîtühû ve lem tensehû ve halumte aleyye ba'de qudratike alâ uqûbetî ve deavtenî ilettevbeti minhu ba'de cerâetî alâ ma'sıyetik. Allâhümme feinnî estağfiruke minhu fağfirlî vemâ amiltü fîhi min amelin terdâhu ve veadtenî aleyhissevâb. Fe es-elükallâhümme ya Kerîmu ya Zel celâli vel ikrâm. En taqbelehû minnî ve lâ teqta-a racâî minke ya Kerîm. Ve sallallâhu teâlâ alâ seyyidina Muhammedin ve alâ âlihi ve sahbihi ve sellem. Âmîn."
Namazın akabinde bu duayı bir kere dahi okursa, Allah-u Te'ala o kuluyla Kendi arasında bulunan tüm günahlarını bağışlar, o kişinin amellerini kabul eder ve şeytan : "Vay başımıza gelenlere! Bir senelik yorgunluğumuzun tümü şu anda boşa giti." der
(Kaynak: Muhammed Hakki en-*Nazilli, Haiznet'l-esrar)
2. Namaz) 3 selamla 6 rekat namaz kılınır. Her rekatta 1 Fatiha Suresi okunur. Fatiha Suresi'nden sonra 1 kere Ayete'l-Kursi, 11 kere İhlas Suresi ve 23 kere aşağıdaki tesbih okunur:
"Subhânel melikil guddûs. Subbûhun guddûsün rabbunâ ve rabbul melâiketi verrûh."
NOT: Bu tesbihat namaz içerisinde okunur.
MUHARREM AYI NE ZAMAN BAŞLAR, NE ZAMAN BİTİYOR?
2020 yılında Muharrem ayı 20 Ağustos Perşembe günü başlamaktadır. Yani 20 Ağustos 2020 Perşembe günü Muharrem ayının 1. günüdür. 29 Ağustos Cumartesi günü ise Aşure günüdür. Muharrem ayı 29 gün sürmektedir ve 17 Eylül Perşembegünü Muharrem ayının son günüdür.