Darphane 550 Yaşında

HANDAN GÜNEŞ - Kuruluş tarihini Fatih Sultan Mehmet'in 1467 yılında adına ilk altın parayı bastırması olarak belirleyen Darphane, 550. yılını kutuluyor. Darphane, 550. kuruluş yılı nedeniyle bastığı hatıra parayı satışa sundu.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, uluslararası standartlarda ve ileri teknoloji ile madeni ufaklık para, hatıra para ve Cumhuriyet altını, resmi mühür, madalyon, devlet madalya ve nişanı ile pasaport, sürücü belgesi araç tescil belgesi, aile cüzdanı gibi değerli kağıtlar, her çeşit vize pulu, harç pullarının basımını yapıyor.

Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı kuruluşu olan Darphane ve Damga Matbaa Genel Müdürlüğü, İstanbul'da iki ayrı binada faaliyetini sürdürüyor.

Yönetim ve Darphane bölümü Beşiktaş Balmumcu'daki Genel Müdürlük binasında bulunurken, Matbaa bölümü ise 1726 yılından beri hizmet verilen Topkapı Sarayı avlusundaki eski Darphane (Darphane-i Amire) binalarından Mart 2012'de taşındığı Kartal Cevizli'deki ek hizmet binasında yer almakta.

"Siparişlerde ani, şok artışlar olmadığı sürece normal mesai saatleri içinde çalışıyoruz"

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Sadettin Parmaksız, Darphane'nin 550. yılına özel AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Darphane'nin faaliyetlerini yaklaşık 400 kişi ile gerçekleştirdiğini aktaran Parmaksız, "Siparişlerde ani ve şok artışlar olmadığı sürece normal mesai saatleri içerisinde çalışıyoruz. Eğer ek talep gelirse veya talepte büyük dalgalanmalar olursa bunları vardiyalı çalışma düzeni veya fazla çalışma yapmak suretiyle karşılıyoruz." diye konuştu.

Parmaksız, şu bilgileri verdi:

"Darphane tarihi bir kuruluş. Devletin olduğu her dönemde darphane var olmuş. Darphane; para demek, egemenlik, bağımsızlık demek, güç demek. Fatih Sultan Mehmet'in 1467 yılında kendi adına bastırdığı ilk altın paranın tarihini Darphane'nin kuruluşu olarak alıyoruz. Darphane'nin kuruluşunun 550. yılındayız. Bu bir kabul ile belirlenen yıl dönümüdür. Türk devletinin olduğu her dönemde Darphane var. Sultan Alparslan'ın 1071'de Anadolu'ya girerken Bağdat civarlarında bastırdığı paraları vardı, diğer Türk devletlerinde basılan sikkeler, paralar var. Para basılıyorsa bunun bir Darphane'si de vardır. Eğer Anadolu'daki ilk Darphane'den bahsedecek olursak milattan önceye Lidyalılar dönemine gideriz. Osmanlı ile birlikte kurumsallaşmanın başlaması, bunun Fatih Sultan Mehmet dönemine rast gelmesi nedeniyle bu dönemi Türk Darphanesi"nin kuruluşu olarak alıyoruz."

Fatih Sultan Mehmet'in kendi adına bastırdığı ilk altın sikkenin görselini kullanarak Darphane'nin 550. yılı nedeniyle bir hatıra para bastıklarını vurgulayan Parmaksız, "Bu rölyefin yer aldığı hatıra parayı ilk defa basıyoruz. İlk basılan altın paranın rölyefi kullanılarak hazırlanan ve Darphanenin 550. yılı dolayısıyla basılan bu hatıra paranın satışına 10 Kasım 2011 Cuma günü başlandı. Satış fiyatı 100 TL ve maksimum baskı adedi 2 bin adet gümüş olacak bu hatıra parayı tüm ürünlerimiz gibi web sitemizden ulaşılabilen e-mağaza ya da Darphane girişindeki mağazamızda satışa sunacağız." şeklinde konuştu.

Altının kalbine giden yolculukta güvenlik önlemleri

AA muhabirinin izlenimlerine göre, Darphane'de altının döküldüğü noktaya ulaşabilmek için 5 noktada güvenlikten geçiliyor. Bu kontrol noktalarında metale duyarlı dedektörlerden sinyal vermeden olarak geçme şartı bulunuyor. Metalden arındırılmış özel giysi ve ayakkabılar ile atölyelere girilebiliyor.

400'e yakın kişinin çalıştığı Darphane'de 24 ayar altın, döküm ocaklarında eritilerek 22 ayara getiriliyor. Yaklaşık 8 mm kalındığında, 80 mm eninde, ortalama 25 metre uzunluğunda rulo haline getirilen altına ayar verildikten sonra hadde işlemine geçiliyor. Burada üretilecek altının cinsine göre altın rulo gerekli inceliğe kavuşturuluyor.

Doğrama kısmında üretilecek altının çapına uygun pullar elde ediliyor, her pul tek tek tartılıyor, standart ağırlıkta ise tavlama işlemine geçiliyor.

Tavlama işlemiyle belli yumuşaklığa getirilen pullar baskı bölümüne alınıyor. Meskük Cumhuriyet altınları kenar tırtılı dahil tek seferde darp edilmek suretiyle üretiliyor, ziynette ise altının tırtılı darp işleminden sonra ayrı bir makinede yapılıyor. Kalite kontrolü ve paketleme ile Cumhuriyet altını üretim süreci tamamlanıyor.