Faiz neden haram? Faiz haram mı helal mi? Faiz'in haram olduğu ile ilgili ayetler ve hadisler nelerdir?
Gündem Haberleri
Dinimizde en büyük günahlardan birisi faiz yemektir. Faiz ile ilgili Kur'an-ı Kerim'de birçok ayeti kerime mevcuttur. Aynı şekilde Hadis-i şerifler de vardır. Peki faiz neden haramdır? Diyanet'in fetvası nedir? Faiz haram mı helal mi? Faiz'in haram olduğu ile ilgili ayetler ve hadisler nelerdir?
Faiz en büyük 7 günahtan birisidir. Bakara Suresi 275. ayetinde "Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah'tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişteki kendisinindir, durumunun takdiri Allah'a aittir. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir." denilmektedir. Buna göre faiz yemek kesinlikle haramdır. Şimdi faiz ile ilgili ayetler ve hadisleri paylaşalım.
Faiz yemek en büyük günahlardan birisidir. Bu konu hakkında Diyanet'in yaptığı bir hutbeden alıntı aşağıdaki gibidir:
"Okuduğum ayet-i kerime de Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır: "Ey iman edenler! Kat kat arttırılmış olarak faiz yemeyin. Allah'a karşı gelmekten sakının ki kurtuluşa eresiniz."
Sevgili Peygamberimiz de hadis-i şerifte bizleri şöyle ikaz etmektedir: "Faiz yoluyla mal çoğaltan hiç kimse yoktur ki sonunda malı azalmasın.""
denilmiştir.
Faiz ile ilgili Kur'an-ı Kerim'de Bakara Suresi 275. ayetinde "Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah'tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişteki kendisinindir, durumunun takdiri Allah'a aittir. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir." denilmektedir. Buna göre faiz yemek kesinlikle haramdır.
-- Bakara Suresi 275. Ayet:
Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah'tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişteki kendisinindir, durumunun takdiri Allah'a aittir. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir.
-- Bakara Suresi 276. Ayet:
Allah faizi tüketir, sadakaları ise arttırır ve Allah hiçbir inkârcı günahkârı sevmez.
-- Peygamberimiz (s.a.s) şöyle buyurmaktadır: "Faiz yoluyla mal çoğaltan hiç kimse yoktur ki sonunda malı azalmasın." (İbn Mâce, Ticâret, 58.)
-- Nisa Suresi 160/161:
Yahudilerin zulmü sebebiyle, bir de pek çok kimseyi Allah yolundan engellemeleri, kendilerine yasaklandığı halde faizi almaları ve haksızlıkla insanların mallarını yemeleri yüzünden önceden helâl kılınan temiz ve iyi şeyleri onlara haram kıldık ve içlerinden inkâra sapanlara acı bir azap hazırladık.
-- Faizi kaçınılması gereken helâk edici yedi husustan birisi olarak sayan Peygamberimiz (s.a.s) de en yakın akrabalarından başlamak üzere bütün toplumu faiz alıp vermekten men etmiş veVeda Hutbesi'nde insanlığa şu mesajı vermiştir: "Cahiliyeye ait her şey ayaklarımın altındadır. İyi bilin ki cahiliye dönemi faizi kesinlikle kaldırılmıştır. İlk kaldırdığım faiz de amcam Abbas b. Abdülmuttalib'in faizidir." (Buhâri, Vesâyâ, 23., Müslim, Hac,147.)
-- "Malımızı nereden kazanıp nerede harcadığımız" (Tirmizî, Sıfatü'l-kıyâme, 1.)
Cumanız mübarek olsun aziz kardeşlerim!
Okuduğum ayet-i kerime de Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır: "Ey iman edenler! Kat kat arttırılmış olarak faiz yemeyin. Allah'a karşı gelmekten sakının ki kurtuluşa eresiniz."
Sevgili Peygamberimiz de hadis-i şerifte bizleri şöyle ikaz etmektedir: "Faiz yoluyla mal çoğaltan hiç kimse yoktur ki sonunda malı azalmasın."
Kardeşlerim!
Kendisinden faydalandığımız her türlü nimetin asıl sahibi, yerlerin ve göklerin Mâliki Cenab-ı Hak'tır. Yüce Rabbimiz biz kullarına mülkünden ihsanda bulunmuş ve sayısız nimeti istifademize sunmuştur. Ancak bu istifade sırasında dünyada huzurumuzu kaçıracak, ahirette de azaba sürükleyecek birtakım kazanç yollarını ve yanlış uygulamaları da haram kılmıştır. Bunlardan birisi de veda hutbesinde dinlediğimizde her birimizin tüylerini diken diken eden ayağımın altında dediği, haksız yoldan, emek sarf etmeden, alın teri dökmeden kazanılan faizdir. Faiz, insanların mallarına kattıkları meşru olmayan fazlalıktır. Faiz, "Bizi aldatan, bizden değildir" buyuran Allah Resulü (s.a.s)'in getirdiği adalet, şefkat, yardımlaşma, dayanışma gibi Kurani değerleri, ahlaki değerleri görmezden gelmektir. Faiz, alın terinin mukaddes olduğunu göz ardı etmektir. Faiz, dünyada da ahirette de azabı çetin olan büyük bir günahtır.
Aziz Kardeşlerim!
Faiz haramdır; çünkü İslam'ın hukuk ve ahlâk sisteminin temelinde yer alan "Hak" kavramına aykırıdır. Faiz kul hakkını hiçe sayarak, insanları kolaylıkla aldatmanın yolunu açar. Kazanıyorum zannederken aslında kaybeden bireyi ve birbirine güvenini yitiren toplumu felakete sürükler. Faiz yalnızca malın değil, hayatın da bereketini kaçırır.
Kardeşlerim!
Nice iflaslar, intiharlar, dağılan aileler, heba olan ömürler faizin birer neticesidir. Yüce Allah çalışıp çabalamadan haksız yoldan kazanç sağlayanların ibretlik âkıbetini bizlere şöyle haber vermektedir: "Faiz yiyenler, kabirlerinden şeytanın çarptığı kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. Bu durum onların 'Alışveriş de faiz gibidir' demelerinden dolayıdır. Oysa Allah alışverişi helal, faizi haram kılmıştır…"
Aziz Müminler!
Elbette alışveriş faizle aynı olamaz! Çünkü alışverişte gayret, zahmet, risk ve emek vardır. Helal yoldan nafaka temin etme ve hayatını idame ettirme çabası vardır. Faiz ise, insanları zahmetsiz yoldan para kazanmaya sevk eder, tembelleştirir, duyarsızlaştırır. Nitekim Rabbimiz bu hususta şöyle buyurmaktadır: "Allah, faizden elde edilen malı mahveder. Sadakaları ise artırır, bereketlendirir. Allah hiçbir günahkâr nankörü sevmez."
Kardeşlerim!
Faizi kaçınılması gereken helâk edici yedi husustan birisi olarak sayan Peygamberimiz (s.a.s) de en yakın akrabalarından başlamak üzere bütün toplumu faiz alıp vermekten men etmiş ve Veda Hutbesi'nde insanlığa şu mesajı vermiştir: "Cahiliyeye ait her şey ayaklarımın altındadır. İnsanlar iyi bilin ki cahiliye dönemi faizi kesinlikle kaldırılmıştır. İlk kaldırdığım faiz de amcam Abbas b. Abdülmuttalib'in faizidir."
Kardeşlerim!
Zengin, faiz yoluyla haksız yere malını katlarken, zayıf ve muhtacın sırtındaki kambur her geçen gün artar. Mal, mülk ve itibar hırsıyla bencilleşenler, görünüşte insanlar nezdinde zenginleşmekte ise de aslında ahlâkî yönden fakirleşmekte ve Cenab-ı Hak katında değer kaybetmektedir. Küçük menfaatler uğruna dünya ve âhiret hayatı tehlikeye girmektedir.
Kardeşlerim!
Bu dünya fanidir ve bir imtihan yeridir. Ebedi olan ise ahiret yurdudur. İlâhî huzura çıktığımız zaman "Malımızı nereden kazanıp nerede harcadığımız" elbette sorulacaktır. Öyleyse geliniz, başta faiz olmak üzere her türlü haksız ve haram kazançtan sakınalım. Küçük büyük her türlü faiz içeren ticari uygulamalardan vazgeçelim. Faizin neslimizi, toplumumuzu ve geleceğimizi mahvetmesine fırsat vermeyelim. Hayatın her alanında olduğu gibi ticarette de ahlâkımızı muhafaza edelim. Haram kazançtan kendimizi ve ailemizi, çocuklarımızı koruyalım. Unutmayalım ki faiz kişiyi ancak Allah'ın gazabına, büyük bir hüsrana ve iki cihanda pişmanlığa götürür.
İslam'a göre faizin her çeşidi haramdır (Bakara, 2/275-279; Buhari, Libas, 96; Müslim, Müsâkât 105, 106). Bir zaruret bulunmadıkça faiz almak veya vermek caiz değildir.
Bununla birlikte faizle borçlanan kimse faizli kredi kullanarak menkul veya gayrimenkul bir mal satın aldığında, sorumluluk bu malı satanda değil faizli kredi kullanarak satın alandadır. Bu bakımdan bir kişinin, malını faizli kredi kullanarak satın almak isteyen kişiye satmasında bir sakınca bulunmamaktadır.
İslam, kişilerin meşru işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helal yoldan temin etmelerini emreder ve her türlü faizi kesin olarak haram kılar (Âl-i İmrân, 3/130; Nisâ, 4/161). Şahıslar veya kurumlarla yapılacak faizli kredi işlemleri de bu kapsamdadır. Bu itibarla haram olan bir işlemi yapmak caiz olmadığı gibi ona aracılık yapmak ve destek olmak da caiz değildir (Mevsili, el-İhtiyar, II, 406). Nitekim konuyla ilgili olarak Hz. Peygamber (s.a.s.); faizi yiyene, yedirene, yazana ve buna şahitlik edenlere lânet etmiş ve hepsinin (günahta) eşit olduğunu bildirmiştir (Müslim, Müsâkât, 106). Dolayısıyla faizli kredi alacak bir kişinin borcuna kefil olmak veya aracılık yapmak caiz değildir.
Bankaların, belirlenen vade sonunda kendilerine yatırılan paraya belli bir oranda fazlalık/faiz vermek üzere açtığı hesaplara "vadeli mevduat hesabı" denir.
Müslümanlar faizli mevduata bilerek ve isteyerek para yatırmamalıdırlar. Çünkü bu tür mevduat hesaplarına tahakkuk ettirilen fazlalıklar faiz olup dinen haramdır. Söz konusu faiz oranlarının enflasyonun altında ya da üstünde olması, bu işlemi faiz olmaktan çıkarmaz. Bu itibarla bankaların vadeli mevduat hesaplarına para yatırmak caiz değildir.
Bununla birlikte vadeli mevduat hesaplarından bir fazlalık herhangi bir şekilde elde edilmiş ise, kişinin bu gelirleri kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu yakınları için kullanması caiz olmayıp sevap beklemeksizin ihtiyaç sahiplerine vermesi gerekir.
