Fosfin gazı nedir, fosfin gazı öldürür mü?

Uzmanlar, bu gazın kontrolsüz şekilde solunmasının ciddi zehirlenmelere yol açabileceği konusunda uyarıyor. Peki fosfin gazı nedir, nasıl ortaya çıkar ve gerçekten öldürür mü? İşte detaylar…

FOSFİN GAZININ KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Fosfin gazı, kimyasal formülü PH³ olan, renksiz, kolayca alev alabilen ve son derece zehirli bir bileşik olarak bilinir. Havadaki yoğunluğu havadan biraz daha fazla olduğundan kapalı alanlarda birikebilir. Saf hâli neredeyse kokusuzdur ancak ticari formda genellikle sarımsak ya da çürük balık kokusuna benzer keskin bir koku yayar.

Bu gaz çoğunlukla fosfat içeren bileşiklerin nem ve asitle temas etmesi sonucu ortaya çıkar. Özellikle tarım sektöründe kullanılan fosforlu ilaçlar, tahıl depolarında bulunan fosfat tabletleri ve haşereyle mücadele amaçlı fumigasyon işlemleri sırasında fosfin gazı açığa çıkabilir.

TARIM VE DEPOLAMA ALANLARINDA YAYGIN KULLANIM

Fosfin gazı, en çok tahıl depoları, silolar ve kuru gıda tesislerinde kullanılır. Bunun nedeni, gazın haşereleri hızlı şekilde öldürmesi ve depolanan ürünlere fiziksel bir zarar vermemesidir. Uygulama sırasında fosfin tabletleri veya granülleri nemle temas ederek gaz hâline dönüşür ve bulunduğu ortamı doldurur.

Bu işlem, profesyoneller tarafından doğru yöntemlerle uygulandığında oldukça etkilidir. Ancak uzmanlar, kapalı alanlarda kullanılan fosfin gazının sızması hâlinde çalışanlar ve yakın çevrede bulunan insanlar için büyük bir risk taşıdığına dikkat çekiyor. Yanlış uygulanan fumigasyon işlemleri, her yıl birçok zehirlenme vakasına neden olmaktadır.

FOSFİN GAZI SOLUNURSA NE OLUR?

Fosfin gazı, solunduğunda akciğer dokusunda ve hücre metabolizmasında ciddi tahribat yaratır. Gazın toksik etkisi vücuda girdikten sonra hızla yayılır ve oksidatif stres oluşturarak çoklu organ yetmezliklerine yol açabilir.

Düşük dozda maruziyet belirtileri:

• Baş ağrısı

• Nefes darlığı

• Bulantı ve kusma

• Baş dönmesi

• Göğüs sıkışması

Yüksek doz fosfin maruziyeti ise çok daha ağır sonuçlar doğurabilir:

• Kalp ritim bozukluğu

• Akciğer ödemi

• Bilinç kaybı

• Şiddetli mide ve bağırsak hasarı

• Çoklu organ yetmezliği

• Ölüm

Uzmanlara göre fosfin gazının yoğun olduğu bir ortamda dakikalar içinde ölüme yol açabilecek derece güçlü bir toksisite söz konusudur.

"FOSFİN GAZI ÖLDÜRÜR MÜ?" UZMANLAR CEVAPLIYOR

Konuya ilişkin uyarıda bulunan iş sağlığı uzmanları, fosfin gazının kesin olarak öldürücü olduğunu belirtiyor. Özellikle kapalı alanda yüksek miktarda gaz birikmesi, kısa sürede geri dönüşü olmayan sonuçlar doğuruyor. Dünya genelinde her yıl birçok işçi, depolama alanlarında meydana gelen sızıntılar nedeniyle yaşamını yitiriyor.

Bu nedenle fosfin kullanılan tüm tesislerde:

• Ortamın havalandırılması,

• Gaz kaçağı sensörlerinin kullanılması,

• Yetkisiz kişilerin alandan uzak tutulması,

• Uygulamanın uzman ekiplerce yapılması

hayati önem taşıyor.

EV ORTAMINDA FOSFİN GAZI OLUŞUR MU?

Fosfin gazı genellikle profesyonel tarım alanlarında ortaya çıkar; fakat bazı durumlarda ev ortamında da oluşabilir. Özellikle fare ve haşere zehri amacıyla kullanılan fosfat tabletlerinin yanlış kullanımı, nemli bodrumlarda veya kapalı depolama alanlarında fosfin gazı oluşumuna sebep olabilir.

Uzmanlar, bu tür ürünlerin kesinlikle ev ortamında kullanılmaması gerektiğini vurguluyor. Kaçak veya bilinçsizce kullanılan tarım ilaçları ciddi tehlike oluşturuyor.

TEDAVİ SÜRECİ VE İLK YARDIM

Fosfin gazına maruz kalındığında en önemli adım, kişiyi hızla temiz havaya çıkarmaktır. Tıbbi müdahale geciktirilmeden yapılmalıdır. Fosfin zehirlenmesi için özel bir panzehir bulunmadığından, tedavi çoğunlukla destekleyici bakım üzerine kuruludur.

Hastanede uygulanan tedavi yöntemleri arasında:

• Oksijen desteği

• Kalp ritminin düzenlenmesi

• Akciğer fonksiyonlarının desteklenmesi

• Sıvı dengesi takibi

gibi uygulamalar yer alır. Erken müdahale, hayatta kalma ihtimalini önemli ölçüde artırır.

UZMANLARIN ÖNERİSİ: EĞİTİMSİZ KULLANIMDAN KAÇININ

Fosfin gazının yanlış kullanımı, hem çalışanlar hem de çevrede yaşayan insanlar için büyük bir risk oluşturuyor. Uzmanlar, bu gazın sadece eğitimli ve yetkili kişiler tarafından uygulanması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca depolama tesislerinde düzenli gaz ölçümleri yapılması, olası kazaların önüne geçmek açısından kritik önem taşıyor.

Osman DEMİR

Haberler.com - Gündem