DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus aşılar ile otizm arasında bir bağ bulunmadığını açıkladı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Küresel Aşı Güvenliği Danışma Komitesinin yaptığı araştırmaların, aşılar ile otizm arasında herhangi bir nedensel bağ bulunmadığını ortaya koyduğunu açıkladı.

Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi'nde Akredite Basın Mensupları Birliği (ACANU) üyesi gazetecilerle DSÖ'nün merkezinde bir araya gelen Ghebreyesus, 2025'teki küresel sağlık durumu ve çatışma bölgelerindeki sağlık hizmetlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Ghebreyesus, 1998'de tıp dergisi The Lancet'te yayımlanan bir çalışmada, aşılar ile otizm spektrum bozuklukları arasında bir bağlantı olduğu öne sürüldüğünü hatırlatarak, çalışmanın daha sonra doğru olmadığının ortaya çıktığını ve geri çekildiğini dile getirdi.

Bu fikrin asla ortadan kaybolmadığına işaret eden Ghebreyesus, şunları söyledi:

"DSÖ, Küresel Aşı Güvenliği Danışma Komitesince yapılan ve mevcut kanıtlara dayanarak aşılar ile otizm arasında nedensel bir bağlantı bulunmadığını ortaya koyan yeni bir analizi yayımlıyor. Komite, tiyomersal ve alüminyum adjuvanları içeren aşılarla ve genel olarak aşılar ile otizm arasındaki ilişkiyle ilgili 15 yıl boyunca birçok ülkede yapılan 31 çalışmayı inceledi. Komite, alüminyum veya tiyomersal içeren aşılar dahil, aşılar ile otizm arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı sonucuna vardı."

Ghebreyesus, bunun 2002, 2004 ve 2012'de yapılan benzer incelemelerin ardından kanıtların dördüncü inceleme olduğuna ve hepsinin aynı sonuca vardığına dikkati çekti.

"Aşılar otizme neden olmaz." diyen Ghebreyesus, son 25 yılda 5 yaş altı çocuk ölümlerinin yılda 11 milyondan 4,8 milyona düşerek yarıdan fazla azaldığını ve bunun başlıca nedeninin aşılar olduğunu vurguladı.

"Aşılar yaklaşık 30 farklı hastalıkta hayat kurtarıyor"

Ghebreyesus, aşıların, insanlık tarihinin en güçlü ve dönüştürücü icatlarından bazıları olduğuna işaret ederek, "Aşılar, kızamık, rahim ağzı kanseri, sıtma ve daha birçok hastalık dahil yaklaşık 30 farklı hastalıkta hayat kurtarıyor. Tüm tıbbi ürünler gibi aşılar da yan etkilere neden olabilir ve bu yan etkiler, DSÖ tarafından izlenmektedir. Ancak otizm, aşıların bir yan etkisi değildir. Aşılar sadece çocukları değil yetişkinleri de Kovid-19 ve grip gibi hastalıklara karşı korumak için hayati önem taşıyor." diye konuştu.

2025'in DSÖ ve genel olarak küresel sağlık için önemli başarıların ve zorlukların yaşandığı bir yıl olduğuna dikkati çeken Ghebreyesus, yılın en önemli başarısının, DSÖ Genel Kurulu'nda "pandemi anlaşması"nın kabul edilmesinin olduğunu belirtti.

Ghebreyesus, "(Pandemi anlaşması) Bu, dünyayı gelecekteki pandemilerden daha güvenli hale getirmeye yardımcı olacak dönüm noktası niteliğinde bir başarıdır. Bu yıl ayrıca Uluslararası Sağlık Tüzüğü'nde yapılan değişiklikler yürürlüğe girerek, küresel sağlık güvenliğini çeşitli şekillerde güçlendirdi. 2025'te birçok ülkenin hastalıkları ortadan kaldırdığı da doğrulandı." değerlendirmesinde bulundu.

Ghebreyesus, DSÖ'nün dünya genelindeki acil durum müdahale çalışmalarında zorlu ancak başarılı bir yılı geride bıraktığını belirterek, birçok insani krizde hayat kurtarıcı destek sağladıklarını ifade etti.

"Bu yıl şimdiye kadar 18 ülke ve bölgede sağlığa yönelik 1272 saldırıyı doğruladık"

Ghebreyesus, "Gazze'de son 2 yılda hastanelere, ambulanslara ve sağlık ortaklarına 2 bin 500 metrik tondan fazla tıbbi malzeme ve 18 milyon litre yakıt teslim ettik. 30 ülkeye 10 bin 600'den fazla tıbbi tahliye operasyonuna destek verdik. Sudan'da, 2023'te çatışmaların başlamasından bu yana yaklaşık 3 bin metrik ton tıbbi malzeme teslim ettik." ifadelerini kullandı.

Gazze, Sudan, Ukrayna ve diğer yerlerde sağlık hizmetlerine yönelik birçok sayıda saldırı yaşandığını belirten Ghebreyesus, DSÖ'nün bu yıl şimdiye kadar 18 ülke ve bölgede 1272 saldırıyı doğruladığını aktardı.

Ghebreyesus, "Bu saldırılar, yaklaşık 2 bin ölüme ve 1100'den fazla yaralanmaya neden oldu. Daha dün, Myanmar'da bir sağlık tesisine saldırı düzenlendi, 33 kişi öldü ve 20 kişi yaralandı. Sağlık hizmetlerine yönelik saldırılar, uluslararası hukukun ihlalidir. Bu ihlallerden neredeyse hiç kimse sorumlu tutulmaz. DSÖ, tüm ülkelerdeki tüm savaşan tarafları, uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uygun olarak sağlık hizmetlerini korumaya çağırıyor." diye konuştu.

Bu yılın küresel sağlık ve DSÖ için de önemli zorluklarla dolu bir yıl olduğunun altını çizen Ghebreyesus, kalkınma yardımlarında yapılan büyük kesintilerin birçok ülkede sağlık hizmetlerinde ciddi aksamalara yol açtığını kaydetti.