Balistik füze nedir? Balistik füze türleri nelerdir? Balistik füze menzili nedir?

ABD'nin Irak'taki üslerinin İran tarafından balistik füzelerle vurulmasının ardından balistik füzeler hakkında aramalar yapıldı. Vatandaşlar balistik füzeleri araştırırken balistik füze nedir, balistik füze türleri nelerdir ve balistik füze menzili nedir konularını merak etti. İşte balistik füzeler hakkında merak edilenler…

BALİSTİK FÜZE NEDİR?

Balistik füze, nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir. Bu füzeler tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri gibi, birden fazla başlık taşıyarak bu başlıkları farklı hedeflere yollayabilirler.

Balistik füze türleri

• Kısa menzilli balistik füze (KMBF)

• Orta menzilli balistik füze (OMBF)

• Kıtalararası balistik füze (KABF)

• Slbm Submarine-launched ballistic missile - Denizaltından atılan balistik füze

Balistik füze

1.KISA MENZİLLİ BALİSTİK FÜZE

Kısa menzilli balistik füze (KMBF) (İngilizce: Short-range ballistic missile (SRBM)), menzili 1000 km veya daha az olan balistik füzelerdir. Ayrıca nükleer başlık taşıyabilme kapasitesine sahiptirler. Balistik füzelerin modern askeri harekatlarda kullanılması İkinci Dünya Savaşı yıllarına rastlamaktadır. Nazi Almanyası'nın 1942'nin sonlarından itibaren geliştirdiği V-2 balistik füzellerin atası sayılır. Bu füzeler içlerine yerleştirilen ilkel bir otomatik pilot sisteminin yardımıyla, 800-1000 metre irtifada, 500 km/saat bir hızla uçabilmekte ve 1000 kg patlayıcı madde ihtiva eden harp başlığını 250 km uzaklığa ulaştırabilmekteydi.

BAZI KMBF'LER

Ghaznavi (missile) (290 km) Pakistan

Abdali (180 km) Pakistan

V-2 missile (320 km) Nazi Almanyası

Pluton (missile) (120 km) Fransa

Hadès (missile) (480 km) Fransa

T-Project (missile) (450 km) Mısır

SS-1 Scud (300–700 km) Sovyetler Birliği

OTR-21 Tochka-U (120 km) Sovyetler Birliği/Rusya

9K720 Iskander (400 km) Rusya

DF-11/M-11 (350 km) Çin

DF-15 (600 km) Çin

DF-16 (800–1000 km) Çin

Prithvi missile Hindistan

Prithvi I (150 km)

Prithvi II (250–350 km)

Prithvi III (350–750 km)

Prahaar (150 km) Hindistan

Shaurya (missile) (700 km) Hindistan

Jericho I (500 km) İsrail

Naze'at (100–130 km) İran

Zelzal İran

Zelzal-1 (150 km)

Zelzal-2 (210 km)

Zelzal-3 (200–250 km)

Fateh İran

Fateh-110 (200–300 km) İran

Fateh-313 (500 km) İran

Shahab İran

Shahab-1 (350 km) İran

Shahab-2 (750 km) İran

Qiam 1 (700–800 km) İran

J-600TTürkiye

J-600T Yıldırım I (150 km)

J-600T Yıldırım II (300 km)

J-600T Yıldırım III (900 km)

TOROSTürkiye

TOROS 230 (100 km)

TOROS 260 (160 km)

T-300 Kasırga (100 km) Türkiye

T-300 Kasırga G (180 km)

Hyunmoo Güney Kore

Hyunmoo-1 (180–250 km)

Hyunmoo-2 (300–500 km)

Sky Spear (~120 km) Tayvan

MGM-52 Lance (70–120 km) Amerika Birleşik Devletleri

PGM-11 Redstone (92–323 km) Amerika Birleşik Devletleri

MGM-140 ATACMS (128–300 km) Amerika Birleşik Devletleri

2.ORTA MENZİLLİ BALİSTİK FÜZE

Orta menzilli balistik füze (OMBF) (İngilizce: Medium-range ballistic missile (MRBM)) KMBF'den daha fazla menzile sahip olan balistik füze çeşididir. KMBFler de olduğu gibi nükleer başlık taşıma kapasitesine sahiptir. Kurumlara göre değişmekle birlikte ABD Savunma Bakanlığı'na göre menzili 1000 ile 3000 km arasında olan balistik füzeler OMBF sınıfına girer.

BAZI OMBF'LER

Ghauri-I (1,200 km) (Pakistan) Pakistan

Ghauri-II (1,800 km) (Pakistan) Pakistan

Shaheen-II (1,500 km) (Pakistan) Pakistan

Nirbhay (1,000–1,500 km) (Hindistan) Hindistan

Agni I (700–1,250 km) (Hindistan) Hindistan

Agni II (2,000–3,000 km) (Hindistan) Hindistan

DF-21 (1,700+ km) (Çin) Çin

Yıldırım 3 (900 km) (Türkiye) Türkiye

Jericho II (1,300 km) (İsrail) İsrail

Rodong-1 (900–1,300 km) (Kuzey Kore) Kuzey Kore

Hyunmoo-3 (1,500 km) (Güney Kore) Güney Kore

Ghadr-110 (2,000–3,000 km) (İran) İran

Shahab-3 (2,100 km) (İran) İran

Fajr-3 (2,500 km(estimation)) (İran) İran

Ashoura (2,000–2,500 km) (İran) İran

Sejjil (2,000–2,500 km) (İran) İran

SS-3 Shyster (1,200 km) (SSCB) Sovyetler Birliği

SS-4 Sandal (2,100 km) (SSCB)

PGM-19 Jupiter (2,410 km) (ABD) Amerika Birleşik Devletleri

MGM-31 Pershing (1,770 km) (ABD) Amerika Birleşik Devletleri

SSBS S1 (Fransa) Fransa

3.KITALARARASI BALİSTİK FÜZE

Kıtalararası balistik füze (KABF) (İngilizce: Intercontinental ballistic missile (ICBM)) asgari 5500 km ve daha fazla menzili olan, nükleer başlık taşıması amacıyla tasarlanmış balistik füzelerdir. Ayrıca kimyasal ve biyolojik silah etkileri ile de donatılabilir. Tek bir füze birden fazla hedef için birden fazla savaş başlığı taşıyabilir. Erken model KABFler hedefi tam vurmak konusunda yetenekleri kısıtlıydı bu yüzden genelde şehir gibi büyük hedefler için kullanılıyorlardı. Daha sonra hedefi isabet kabiliyeti artınca askeri hedeflere karşı kullanılmaya başlandı. İkinci ve üçüncü nesil tasarımlar isabet konusunda bayağı ilerlediği için en küçük hedeflere bile başarılı nokta atışı yapabildi.

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI

Geliştirilen kullanıma elverişli ilk KABF, Nazi Almanyası'nda Projekt Amerika adı ile Wernher von Braun ve ekibinin üstlendiği A9/10 füzesidir. New York ve diğer Amerikan şehirlerini bombalamak için tasarlanmıştır. A9/10 füzeleri ilk başlarda radyo kontrolü ile hedeflenmekteydi fakat Elster Operasyonu'ndaki başarısızlıktan sonra değiştirildi. A9/10 füzelerinin ikinci aşaması Ocak ve Şubat 1945'te birkaç kez denendi. A9/10 füzelerinin öncülü yine Wernher von Braun tarafından tasarlanan ve İkinci Dünya Savaşının sonuna kadar İngiliz ve Belçika şehirlerini bombalamak için kullanılan V-2 füzeleriydi. Tüm bu füzeler sıvı iticiler kullanmaktaydılar. Savaştan sonra Wernher von Braun ve diğer önemli bilim adamları Paperclip Harekâtı dahilinde ABD ye taşındılar ve çeşitli füzeler tasarladılar.

SOĞUK SAVAŞ

Savaştan sonra Amerika Birleşik Devletleri ve SSCB füze araştırma çalışmalarına Almanların İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği füzeleri, özellikle V-2 füzesini, temel alarak başladılar. ABD de her askeri birim kendi ile alakalı geliştirme programı başlattı. SSCB de füze araştırmaları merkezi olarak kontrol ediliyordu ayrıca birkaç takım değişik tasarımlar üzerinde çalışıyordu. Her iki ülkenin öncül tasarımları V-2 gibi kısa menzilli füzelerdi fakat hızlıca ilerleme katettiler.

SOĞUK SAVAŞ SONRASI

1991 yılında ABD ve SSCB arasında imzalanan SALT I antlaşması, konuşlandırılmış KABFları azaltmayı içeriyordu.

Füzenin seyiri üç ana aşamaya ayrılabilir:

• Yükselme aşaması: Katı ve sıvı iticili olmasına göre değişmekle beraber 3 ilâ 5 dakika sürer. Bu aşamanın sonunda yollanılan açıya göre değişmekle füze 150 ilâ 400 km irtifaya ulaşır. Genellikle yanma hızı 4 km/saniye olur.

• İlerleme aşaması: Ortalama 25 dakika süren bu aşamada çoğunlukla dikey açıda oval bir yörünge çizerek yol alır. Zirve yüksekliği 1200 km dir.

• Tekrar giriş aşaması: Füze 100 km irtifada iken başlar ve ortalama 2 dakika sürer. Bu aşamada füze hedefine doğru tepeden iner ve 7 km/saniye hızlara ulaşıp çarparak patlar.