Analiz -Yemen'e Kara Harekatı Olasılığı Gözleri Eritre'ye Çevrildi

ADDİS MUHAMMED TEVEKKÜL -Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Yemen'de Ensarullah Hareketi'ne (Husiler) karşı kara harekatı başlatması halinde, bölge ülkelerinden Eritre'nin, elverişli stratejik konumu nedeniyle muhtemel savaş senaryoları ve ittifak denklemlerinde önemli bir aktör haline gelmesi bekleniyor.

Afrika'nın doğusunda yer alan Eritre, Yemen sahiline çıkarma yapacak koalisyon birliklerinin güvenliğini temin etmenin yanı sıra muhtemel kara harekatında aktif rol üstlenebilecek bir partner olarak değerlendiriliyor.

Eritre'nin, bu süreçte İran'ın yardımlarının Yemen'de Husilere ulaşmasını engellemek suretiyle de önemli bir işlevinin olabileceği ifade ediliyor.

Kızıldeniz'in iki yakasında diplomasi trafiği

Eritre ile bölge ülkeler arasında son aylarda yaşanan diplomatik temaslar, ülkenin muhtemel bir kara harekatındaki rol alabileceğin yönelik yorumları güçlendiriyor.

Bu çerçevede Eritre Cumhurbaşkanı Isaias Afewerki, nisan ayı sonunda Suudi Arabistan'a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Kral Selman bin Abdulaziz'in yanı sıra anne tarafından akrabalık bağı bulunan iki emir tarafından en üst düzeyde karşılandı. Afewerki'nin, Riyad'ın hassas protokol uygulamaları bakımından bir istisna teşkil edecek şekilde Kral Selman ve Genelkurmay Başkan'ın da bulunduğu bir heyet tarafından uğurlanması, iki ülke ilişkilerinin farklı bir aşamaya ulaştığı şeklinde yorumlandı.

Bölgedeki artan diplomatik temaslar kapsamında yine nisan ayı sonunda Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) gelen heyetlerin, Eritre'nin Kızıldeniz kıyısındaki Assab ve Massava limanlarında inceleme yaptığı belirtildi. Bu süreçte Mısır da bu ay 20 yıl aradan sonra ilk kez dışişleri bakanı seviyesinde Eritre'ye ziyarette bulundu.

Eritre'nin jeostratejik etkisi

Kızıldeniz'e yaklaşık bin 200 kilometre kıyısı bulunan Eritre'de Assab ve Massava limanları, Yemen sahiline yakınlığıyla olası bir kara harekatı açısından jeostratejik önem arz ediyor. Assab limanı Yemen sahilinin sadece 60 kilometre uzağında yer alırken, Massava ise Yemen'in Es-Salif ile  El-Hudeyde limanlarına yaklaşık 350 kilometre mesafede.

Yemen ordusundan emekli Tuğgeneral Muhsin Hasruf, El-Hudeyde limanının kara operasyonunda belirleyici olacağını, ifade ederek, "Husilerin kuzeyden gerçekleştirebileceği kara saldırıları, Hudeyde limanındaki güçlerin varlığıyla püskürtülebilir. Ayrıca İran'ın deniz manevraları da bu limandan başlıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Eritre'nin Kızıldeniz'de Suudi Arabistan ile Yemen sınırlarının yaklaştığı kuzey bölgesinde bulunan irli ufaklı adalarının da denizden yürütülecek bir operasyonda kritik bir önem taşıyabileceği ifade ediliyor.

Yemen ve Eritre'nin coğrafi açıdan benzerliği, Eritre'nin koalisyon güçlerinin olası bir kara harekatındaki rolünü daha da önemli hale getiriyor. Uzmanlar, bu yönüyle Eritre'nin, kara harekatının hareket noktası olması veya Yemen'e sevk edilecek askeri güçlerin korunması ya da harekat öncesi tatbikat alanı olarak kullanılması ihtimalini güçlendirdiğini belirtiyor.

Eritre'nin "savaş tecrübesi"

Eritre'nin 1995'te Yemen'le, 1998-2000'de Etiyopya'yla ve son olarak 1996-2008'de Cibuti'yle sıcak çatışmaya girmesinin, bu ülkeye savaş deneyimi kazandırdığı ve bu durumun da kara harekatı planlamalarında koalisyon güçlerinin Eritre'yi muhtemel stratejik müttefik olarak yanlarında görmek istemelerini sağlayacak diğer bir faktör olduğu ifade ediliyor.

Ancak, bütün işaretler Yemen'e düzenlenecek muhtemel operasyonda Eritre'nin stratejik müttefik olarak tercih edileceğini gösterse de bu ülkenin Husileri destekleyen İran ve genel olarak bölgedeki krizlerle bir şekilde ilgili olan İsrail'le ilişkileri, koalisyonun başlıca endişe sebebi olarak görülüyor.

Eritre'yle yakın ve tarihi ilişkileri bulunan İsrail, Mısır ve Sudan'ın ardından bu ülkeye büyükelçilik açan üçüncü devlet oldu. İki ülke arasındaki ilişkiler, Eritre Devlet Başkanı Isaias Afewerki döneminde bir ara kesintiye uğrasa da güçlenerek devam etti. İsrail-Eritre arasında birçok ekonomik ve askeri anlaşma imzalanmış olmasının yanında, İsrail'in bu ülkede askeri üslerinin bulunduğu da ifade ediliyor.

-Eritre-İran ilişkileri

Eritre'nin, İran'la 1977'de başlayan ilişkileri ise çalkantılı dönemler geçirdi. İkili ilişkiler, İran-Irak savaşında bazı Eritreli muhalif grupların Irak'ın yanında yer almasıyla geriledi. Diplomatik temaslar ve aracılarla 2006'dan itibaren ilişkiler yeni bir ivme kazandı ve  2008'de Afewerki'nin Tahran ziyaretiyle zirveye ulaştı.

Ancak son dönemde, Yemen hükümeti, Eritre'yi Husi Ensarullah Hareketi'ni eğitmek ve silahlandırmakla suçluyor. İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani'nin birkaç kez Eritre'yi ziyaret ettiği öne sürülüyor. Ancak bu iddialar Eritre yönetimi tarafından her defasında kesin ifadelerle yalanlanıyor.

Eritre'nin İran ve İsrail'le ilişkilerine rağmen, Devlet Başkanı ?Afewerki'nin son Suudi Arabistan ziyaretinde büyük ilgi görmesi ve 31 Mart'ta "Yemen'deki anayasal meşruiyeti" tanıdığını ilan etmesi, Eritre'nin stratejik kararını koalisyondan yana kullanacağının işareti olarak yorumlanıyor.

Afrika İsrail Yemen İran Politika Güncel Haberler