AB Adalet Divanı, Macaristan'ın mülteci uygulamasını yasa dışı buldu

AB'nin en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı, Macaristan'ın mültecilere karşı yürüttüğü tartışmalı sınırda gözaltı uygulamasının 'yasalara aykırı' olduğuna hükmetti. Alınan bu karar, Macaristan dahil olmak üzere AB üyeleri tarafından bağlayıcı durumda yer alıyor.

BİR YILDAN FAZLADIR BEKLİYORLAR

Macaristan'ın Sırbistan ile sınırındaki geçiş bölgelerinde yaklaşık 300 mülteci bekletiliyor. BBC'nin Budapeşte muhabiri Nick Thorpe, AB Adalet Divanı'nın kararıyla, neredeyse yarısı çocuk olan mültecilerin bırakılmasının beklendiğini söylüyor. Adalet Divanı kararları bağlayıcı olduğundan bu hüküm, Macaristan'ın mültecilerle ilgili yasal düzenlemelerini değiştirmesini gerektiriyor. Macaristan'ı Avrupa Adalet Divanı'na götüren Afganistan ve İran'dan iki aile de serbest bırakılanlar arasında olacak. İki geçiş bölgesinde gözaltındaki mültecilerden 120'si burada bir yılı aşkın süredir bekletiliyor.

ÖNLEMLER 'İNSANLIK DIŞI' NİTELENDİRİLDİ

Macaristan ordusu ülkenin güney sınırına mültecilerin girişini engellemek için çekilen tel örgülerin ardında devriye geziyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nden Erno Simon çocuklar, yaşlı ve hastaların bu geçiş bölgelerinde uzun süre tutulmasını "kabul edilemez ve insanlık dışı" diye niteledi.

2015 YILINDAN BERİ ÇÖZÜLEMEDİ

Orban hükümeti AB dışındaki ülkelerden gelen iltica başvurularını kabul etmeyi reddediyor ve bu konuda İtalya ve Yunanistan gibi diğer AB üyelerinin "yükü paylaşma" çağrılarına kulak tıkıyordu. 2015'te patlak veren göçmen krizi hala çözülmüş değil ve göçmenler hala aşırı kalabalık ve sağlıksız koşullardaki kamplarda yaşamaya devam ediyor.

ORBAN'IN YETKİLERİ KAYGI YARATIYOR

Avrupa Parlamentosu'nun gündeminde dün Macaristan vardı. Avrupa milletvekilleri Macaristan'da 30 Mart tarihinde kabul edilen olağanüstü hal yasası hakkında kaygılarını dile getirdiler, Başbakan Viktor Orban'a koronavirüs krizi sırasında sınırsız süreyle kararnameyle ülkeyi yönetme yetkisi verildiğine dikkat çektiler. Olağanüstü hal yasası "kamuoyuna virüsle veya yetkililerin virüsle ilgili adımları konusunda sahte veya yanıltıcı bilgi yayma suçu" tanımlayarak bu suçu işleyenlerin beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabileceğini ön görüyor. AB'nin yürütme organı Komisyon'un Başkan Yardımcısı Vera Jourova Twitter'dan "Macaristan'da verilen olağanüstü yetkiler, diğer üye ülkelerinkinden çok daha kapsamlı görünüyor" yazdı ve "Komisyon üye ülkelerde demokratik değerleri etkileyen olağanüstü hal önlemlerinin kaldırılış sürecini dikkatle izleyecek" diye ekledi.

AVRUPA ADALET DİVANI KARARINI NASIL GEREKÇELENDİRDİ?

Mahkeme iltica başvurusunda bulunanları geçiş bölgelerinde "gözaltında" tutmanın "temel hürriyetlerden mahrum bırakma" anlamına geldiğini çünkü bu durumda kalan insanların ne Macaristan'a girebildiklerini ne de Sırbistan'a dönebildiklerini kaydetti. Davayı açan iki aileyle ilgili olarak mahkeme, Macaristan'ın bu ailelerin iltica taleplerini reddettiğini ama Sırbistan'ın da onları geri almayı kabul etmediğini not etti. Buna karşılık mahkeme, AB iltica yasaları gereğince iltica başvurusunda bulunan bir kişinin sınırda en fazla dört hafta tutulabileceğini, sonra ülke içinde kendisine bir yer gösterilmesi ve 18 ay içinde de başvurusuna yanıt verilmesi gerektiğini kaydetti. Mahkeme başvuruda bulunan kişinin imkanları yoksa, ona mali yardım ve barınak sağlanması gerektiğini de ekledi.

MÜLTECİLERİN DURUMU NE OLACAK?

Şimdi Macaristan'daki bir mahkemenin öncelikle davayı açan gözaltındaki iki ali hakkında Avrupa Adalet Divanı hükümlerinin uygulanmasına yönelik bir karar vermesi gerekiyor. Ailelerin avukatı Barbara Poharnok Macaristan'ın bu durumda geçiş bölgelerinde yasadışı tutulduklarına hükmedilen bütün mültecileri bırakması gerektiğini söyledi.