TÜM KATEGORİLER
Tanburi Cemil Bey Külliyatı" Müzikseverlerle Buluştu
Türk musikisinin dehası olarak kabul edilen Tanburi Cemil Bey'in Niyazi Sayın, Işık Yazan ve Melih Özaltıner'in koleksiyonlarında yer alan plakları, Aziz Şenol Filiz ve Cemal Ünlü tarafından 2 buçuk yıl süren bir çalışma sonucu "Tanburi Cemil Bey Külliyatı" adıyla bir araya getirilerek, müzikseverlerle buluşturuldu.
Türk musikisinin dehası olarak kabul edilen Tanburi Cemil Bey'in Niyazi Sayın, Işık Yazan ve Melih Özaltıner'in koleksiyonlarında yer alan plakları, Aziz Şenol Filiz ve Cemal Ünlü tarafından 2 buçuk yıl süren bir çalışma sonucu "Tanburi Cemil Bey Külliyatı" adıyla bir araya getirilerek, müzikseverlerle buluşturuldu.
Türk musikisinin gelmiş geçmiş en büyük virtüözü kabul edilen Tanburi Cemil Bey'in ölümünün 100. yılında, Yansımalar grubu kurucularından neyzen Aziz Şenol Filiz ve müzik araştırmacısı Cemal Ünlü'nün 2 buçuk yıl süren çalışmasıyla hazırlanan "Tanburi Cemil Bey Külliyatı" müzikseverlerle buluştu. Kalan Müzik etiketiyle yayınlanan albümde, 1905-1915 arasında Tanburi Cemil Bey tarafından 3 ayrı plak firması için yapılmış, 25, 27 ve 30 cm'lik plaklarda kaydedilmiş toplam 130 kayıt bulunuyor.
Külliyata ilişkin AA muhabirine açıklamada bulunan neyzen Aziz Şenol Filiz, albümü esasında Tanburi Cemil Bey'in vefatının 100. yılı için tasarlamadıklarını belirterek, "Albümü, ölümünün değil de kayıtların 100. yılı için tasarlamıştık, en geç 2015 yılında çıkmasını planlıyorduk. Fakat telif haklarında verasetle ilgili problemden dolayı Cemil Bey'in bu kayıtlarını basamadık. Çocukları, varisleri olmadığı için bu problemi yaşadık. Kanun maddelerinde yapılan değişim bunun Türkiye'de yayımlanmasına müsaade etmedi" dedi.
Filiz, telif kanunlarındaki eksiklik nedeniyle çalışmayı o dönem başlatamadıklarını dile getirdi.
Çalışmayı başlatırken amaçlarının yıllarca ihmal edilmiş olan Tanburi Cemil Bey'e ait külliyatı bir araya toplamak olduğunu ifade eden Filiz, "Ayrıca Cemil Bey'e yaraşır bir halle, herkesin imreneceği, dünyada herhangi bir müzik otoritesinin eline geçtiğinde de 'İşte Cemil Bey'e bu yakışır' diyecekleri bir sunumla hazırlamanın gayreti içinde olduk" diye konuştu.
"Bu sene moda olduğu için benzerleri çıkacaktır"
Filiz, albümün hazırlığı sürecinde herhangi bir kurum desteği almadıklarına dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Böyle bir albümü hazırlamak büyük kurumlara yakışırdı muhakkak fakat maalesef böyle bir destek olmadı. Bu sene moda olduğu için çalışmanın benzerleri çıkacaktır. Oysa bu çalışmaların daha önce yapılması gerekiyordu. Onu sadece üç kişilik arkadaş grupları içinde övmenin herhangi bir manası yok. Bu nedenle girdiğimiz sponsor arayışı çok çok uzun sürdü çünkü kolay değil hiçbir şey beklemeden bu desteği sağlayacak birini bulmak. Daha sonra Saydam Tekstil'in sahibi Serdar Saydam bu konuda işin alt yapısını yürütebilmemiz için gereken finansal desteği sağladı. Kendisi aynı zamanda sanatçı ve büyük bir Tanburi Cemil Bey meftunudur. O destek olduktan sonra biz ancak harekete geçebildik."
Çalışmaya koleksiyonerleri tespit ederek başladıklarını aktaran Filiz, bulunan plakları en iyi şartlarda kayıt etmek için İhsan Apça ile temasa geçtiklerini ve kayıtları onun tecrübesi ile sağladıklarını söyledi.
Filiz, İhsan Apça'nın kayıt için öncelikle bir gramofon oluşturduğunu vurgulayarak, şunları anlattı:
"Toplamda 10 koleksiyonerin elindeki tüm Tanburi Cemil Bey kayıtlarını aldık ve bu aldığımız kayıtlarla alakalı olarak her birini üçer kez farklı iğnelerle kaydettik. Bu süreçlerin esas yürütücüsü Cemal Ünlü oldu. Albümde, hicaz kadim ses eseri olarak Mevlevi ayininden bir semai var, bu çok fazla duyulmuş değildi. Bunun dışında çok bölük pörçük olan bu yapılaşmanın içinde hem daha iyilerine ulaşmak, hem de kaliteli, çizilmemiş plaklara ulaşmak adına esas gayretimiz oldu. Çünkü ne kadar az müdahale edersek, o kadar daha iyi oluyor. Sesi temizlemek mümkün günümüz teknolojisinde ama başka şeyleri kaybediyoruz."
"Bulduğumuz kayıtlarda hatalı plaklar vardı"
Müzik araştırmacısı Cemal Ünlü de, taş plak piyasasının "en değerli varlıkları" olan Tanburi Cemil Bey'in plaklarının yıllardır elden ele dolaştığını ifade ederek, "Ama ben Cemil Bey hayranlarının çok sistematik bir koleksiyonculuk yapmadığını düşünüyorum. Bulduğumuz mevcut kayıtlarda hatalı plaklar vardı, etiketleri hatalıydı mesela. Cemil Bey'in ölümünden sonra basılanlar, yanlış etiketle piyasalarda dolaşan kayıtlar da oldukça fazla" yorumunu yaptı.
Tanburi Cemil Bey'in Orfeon Record Şirketi için yaptığı plakların sayısının 85 civarında olduğu bilgisini paylaşan Ünlü, diğer firmalardan çıkan kayıtlarla beraber toplamda 130 kayıt bulduklarını ve külliyata aldıklarını, ulaşamadıkları 9 kadar kayıt olduğunu aktardı.
Ünlü, kayıtları topladıkları koleksiyonerler hakkında şunları paylaştı:
"Kayıtları Niyazi Sayın başta olmak üzere, Işık Yazan ve Melih Özaltıner'in üç büyük koleksiyonundan topladık öncelikle. Sonra oradaki hatalı, eksik kayıtları başka koleksiyonlardan topladık ve ortaya sadece plaklardan hareket eden, kendi imkanlarımız ve zevkimize göre kaydettiğimiz bir kayıtlar bütünü çıktı. Orijinal sese çok zarar vermeden, günümüz koşullarına aktardık ve 9 CD halinde neşrettik. CD'lerde bütün plaklardan seçmeler var ve artı olarak yine seçmeler anlamında bir longplayer, yani uzunçalar var. Ayrıca Türkçe ve İngilizce bir kitapçık da ek olarak çalışmanın içinde."
Külliyatla sunulan kitapçıkta kendisinin yazısının yanı sıra, Aziz Şenol Filiz, Niyazi Sayın, İhsan Apça gibi isimlerin metinlerinin yer aldığını söyleyen Ünlü, Tanburi Cemil Bey'in oğlu Mesut Cemil'in babası ile ilgili yazılarının ve biyografisinin de dahil edildiğini söyledi.
Ünlü, "Türkiye'de ilk plak kaydının öncülerinden biri Cemil Bey'dir. Teknisyenler İstanbul'a 1900 yılında gelmişler ve 1903 yılında ticari kayıtlar çıkmaya başlamış. Tanburi Cemil Bey ilk plak kaydını 1905 'te, ikincisini 1906'da, üçüncüsünü 1911'de yapmış. Bugüne çokça ulaşan kayıtları ise 1912 yılından ölüm tarihine kadar kaydetmiş" dedi.
Külliyatın en önemli özelliğinin sesleri olabildiğince düzgün kaydedip aktarılması olduğuna değinen Ünlü, plakların insanların kolay takip etme ve algılamaları için kayıt tarihine göre sıraladıklarını sözlerine ekledi.
Kalan Müzik etiketiyle müzikseverlerle buluşan albümde Tanburi Cemil Bey'in tanbur, İstanbul kemençesi, yaylı tanbur, viyolonsel, ve lavtayla eşlik ettiği taksimler, peşrevler, saz semaileri, zeybekler, sirtolar, operetlerin yanı sıra Hafız Aşir, Hafız Osman, Hafız Sabri ve Hafız Yakub gibi hafızların yorumladığı gazel ve şarkılar yer alıyor.
