TBMM Engellilerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu toplandı

TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu, akademisyenlerle bazı sağır federasyon ve konfederasyon temsilcilerini dinledi.

Komisyon, Başkanvekili ve Ankara Milletvekili Jülide Sarıeroğlu başkanlığında toplandı.

Komisyonda, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halise Pelin Karasu, Anadolu Üniversitesi İşitme Engelli Çocuklar Eğitim Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Zerrin Turan, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Odyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meral Didem Türkyılmaz, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dilbilim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bahtiyar Makaroğlu, Boğaziçi Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Sumru Özsoy, Türkiye Sağırlar Milli Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Tekin, Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu Uluslararası İlişkiler As Başkanı Yakup Ümit Kihtir ve Türkiye Sağırlar Konfederasyonu Genel Başkanı Orkun Utsukarcı sunum yaptı.

Prof. Dr. Halise Pelin Karasu, erken eğitim olanaklarının büyük şehirler ve belli merkezlerle sınırlı olduğunu, bunların daha çok yaygınlaştırılmasının ve sağlık bilimleriyle paylaşılmasının önemini vurguladı.

Türkiye'deki eğitim ortamlarının farklı özelliklerde olduğuna değinen Karasu, bu kadar çeşitli olmasının da bir takım sorunları beraberinde getirdiğini söyledi.

İşitme kayıplıların eğitimleri konusunda özellikle son yıllarda uzman yetişmediğini ve bunun en büyük sorunlardan biri olduğunu dile getiren Karasu, "Çocuğun gereksinimi hakkında hiçbir fikri olmayan öğretmenler sadece ders saatleri boş olduğu için destek eğitimi yapabiliyorlar. Bunun yerine alan uzmanlarının sahada olması gerekiyor." açıklamasında bulundu.

Eğitim ortamlarının çocukların bireysel ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmesi konusunda bir standarda ve denetim mekanizmasına ihtiyaç olduğunu belirten Karasu, özel eğitim öğretmenlerinin bütün yetersizlik türlerine eğitim vermesini eleştirdi.

İşitme engellilerin erişebilirlik, istihdam, toplumsal kabul konularında yaşadığı sorunları anlatan Karasu, "Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak kolay bir şey değil. Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlere sosyal hizmet anlamında değil, profesyonel anlamda psikolojik destek sağlanabilir." diye konuştu.

Prof. Dr. Zerrin Turan, işitme engelliliğin yeni doğan işitme taramaları sayesinde en erken tanı konulan yetersizlik türü olduğunu söyledi.

Turan, erken tanı sonrası süreçlerdeki aksamalar nedeniyle eğitimin istenilen erken dönemde başlamamasını eleştirdi.

Ailelere işitme cihazlarının kullanımının anlatılması, cihazların uygun bir biçimde ayarlanması ve ilk dönemdeki kontrollerin önemine değinen Turan, bunların tek bir merkezden yapılması gerektiğini belirtti.

"2050'ye kadar yaklaşık 2,5 milyar insan işitme kaybı yaşayacak"

Prof. Dr. Meral Didem Türkyılmaz, sadece Türkiye ve Akdeniz ülkelerinde değil, tüm dünyada işitme kaybının çok yüksek oranlara sahip olduğunu aktardı.

Erken tanı ve müdahale ile işitme sağlığının izlenmesinin önemini vurgulayan Türkyılmaz, "2050 yılına geldiğimizde yaklaşık 2,5 milyar insanın 1 dereceye kadar, farklı derecelerde, işitme kaybı yaşayacağı ve en az 700 milyon kişinin işitme rahatsızlığı rehabilitasyonu öngörülmektedir." dedi.

Türkiye'nin yeni doğan taraması sağlık politikasının planlı ve sistematik olarak devam ettiğini ancak sonradan oluşan işitme kayıplarının "atlanabildiğini" dile getiren Türkyılmaz, "Gürültüye bağlı, endüstri alanında yaşanan işitme kayıpları da çok dikkat çekici ve bunların çoğunun işitme kaybı ve işitme sağlığından habersiz bir şekilde olduğunu gördük, sahada yaptığımız dernek çalışmalarında. Tüm dünya nüfusunun yüzde 10'unda işitme kaybı şikayeti olup bunların yüzde 50'sinin de gürültüye bağlı işitme kayıpları olduğu vurgulanmaktadır." açıklaması yaptı.

Koklear implant ameliyatlarında üniversite hastaneleri arasında fiyat farklılıkları olduğunu anlatan Türkyılmaz, "Bu bizi çok yoruyor ve çok üzüyor. Hastalar sırada ve hastaları da seçerken hekimlerimiz ve konseyler genellikle çocukları öne alıyorlar ama yaşlı hastalar var. O kadar çok bekleyen hasta var ki devlet hastanelerine gidecekler ama devlet hastanelerinde implant yapılamıyor her merkezde. Devlet hastaneleri asla bir fark almıyor." diye konuştu.

Doç. Dr. Bahtiyar Makaroğlu, engelli grupları arasında üniversite hayatını devam ettiremeyen en fazla oranın işitme engellilerde olduğunu söyledi.

Buradaki en büyük problemlerden birinin dil gelişimi olduğunu aktaran Makaroğlu, ders materyallerinin tüm engelliler için erişilebilir olmasının önemini vurguladı.

"Engelsiz ders platformu" kurulmasını isteyen Makaroğlu, Eğitim Bilişim Ağının (EBA) bu konuda iyi bir örnek olduğunu belirtti.

Birçok gelişmiş ülkedeki üniversitelerde sağırların merkezi-uzaktan çeviri yöntemiyle ders içeriklerine erişebildiğini anlatan Makaroğlu, Türkiye'de de bu konuda gerekli bilgi, donanım ve tecrübenin olduğunu, sadece uygulamaya geçirilmesi gerektiğini ifade etti.

"Müfredat sağır çocuklara uygun değil"

İşitme engelli tercüman aracılığıyla değerlendirme yapan Türkiye Sağırlar Milli Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Tekin, okul öncesi cihazlandırma çalışmaları yapıldığını ancak bazı çocukların bu çalışmalara katılmadığını ve sağır olarak okula başladıklarını anlattı.

Tekin, "Hiç Türkçe bilmiyorlar bu çocuklar. Müfredat, konuşan çocuklar yani duyan çocuklar için geçerli. İlkokuldan liseye kadar bu müfredat çocuklara uygun değil ve çocuklar hiçbir şey anlamıyor. Çocuklar boşa oturuyor. Bu çok büyük bir problem. Bunun mutlaka çözülmesi lazım." diye konuştu.

Bu sorunun çözümü için öğretmenlerin işaret dili eğitimi alması gerektiğini belirten Tekin, sağır çocukların müfredatı ile diğer çocukların müfredatının aynı olmaması, sağır çocuklara özel bir müfredat olması gerektiğini dile getirdi.

Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu Uluslararası İlişkiler As Başkanı Yakup Ümit Kihtir ve Türkiye Sağırlar Konfederasyonu Başkanı Orkun Utsukarcı'nın yanı sıra bazı sağır öğretmenler de yaşadıkları sorunlara ilişkin işaret dili tercümanları aracılığıyla sunum yaptı.