Papa evlenebilir mi, Papa evlenmesi yasak mı?
Katolik dünyasının en yüksek dini lideri olan Papa'nın evlenip evlenemeyeceği yıllardır merak edilen konulardan biri. Peki, Papa evlenebilir mi, Papa evlenmesi yasak mı?
Özellikle Papa Francis'in modernleşme yönündeki açıklamaları sonrası bazı çevrelerde "Acaba papalar için evlilik yolu açılabilir mi?" sorusu yeniden gündeme geldi. Peki Papa evlenebilir mi, yoksa Katolik kuralları buna kesin şekilde engel mi? İşte yanıtı…
PAPANIN EVLENMESİ NEDEN MÜMKÜN DEĞİL?
Katolik Kilisesi'nde zorunlu bekârlık (bekâret yemini – "clerical celibacy"), yüzyıllardır uygulanan temel kurallardan biridir. Bu kural, sadece papalar için değil, Katolikliğin Latin ritüeline bağlı rahiplerin tamamı için geçerlidir.
Bu bağlamda Papa, papalığa seçilmeden önce zaten bir kardinal veya piskopostur ve bu görevlere gelebilmesi için yıllar önce evlilikten feragat etmiş olması gerekir. Dolayısıyla Papa'nın evlenmesi bugünkü kilise düzeni içinde mümkün değildir.
TARİHTE EVLİ PAPALAR VAR MIYDI?
Bugünün aksine, Hristiyanlığın ilk yüzyıllarında bazı papaların evli olduğu bilinmektedir. Ancak bu evliliklerin tamamı papalık görevine gelmeden önce yapılmış ilişkilerdi.
Örneğin:
• Papa Aziz Petrus, geleneksel inanışa göre evliydi.
4. ve 5. yüzyıllarda bazı papaların da evli olduğu tarihi kaynaklarda yer alıyor.
Fakat 11. yüzyıldan itibaren Katolik Kilisesi, rahipler için zorunlu bekârlığı kanunlaştırdı. Böylece papaların evli olması veya evlendikten sonra papalığa seçilmesi tamamen imkânsız hâle geldi.
KURALI KİM DEĞİŞTİREBİLİR?
Celibacy kuralı, dogma değildir. Yani Hristiyan inancının değişmez akideleri arasında yer almaz. Bu nedenle teorik olarak Papa, kilise içindeki yasa değişikliğiyle kuralı yumuşatabilir veya tamamen kaldırabilir.
Ancak bu tür bir değişiklik, Katolik dünyasında ciddi tartışmaları beraberinde getireceği için bugüne kadar hiçbir papa böyle bir adım atmadı. Üstelik birçok kardinal, rahiplerin ruhani odaklanması için bekâret yeminini savunmaya devam ediyor.
Bu nedenle Papa'nın evlenebilmesi için önce tüm rahiplerin evlenebilmesini mümkün kılan bir kilise düzenlemesinin yapılması gerekir. Bu da yakın gelecekte pek olası görünmüyor.
DOĞU KİLİSELERİNDE NEDEN RAHİPLER EVLENEBİLİYOR?
Bu konu sıkça karıştırılıyor.
Katolik Kilisesi'nin Latin kanadı bekâreti zorunlu tutarken, Doğu Katolikleri (örneğin Maruni veya Melkit Katolikleri) evli erkeklerin rahip olmasına izin verebiliyor. Ancak evlendikten sonra rahip olan bir kişi, piskopos veya papa seçilemez.
Ayrıca Ortodoks Kiliselerinde de evli rahiplik yaygındır; ancak yine piskoposlar bekar olmak zorundadır.
Bu fark, "Papa evleniyorsa diğer rahipler de evlenebilir" tartışmasının temelini oluştururken, Katolik Kilisesi'nin Latin ritüelindeki katı celibacy kuralı halen geçerliliğini koruyor.
PAPA FRANCIS'İN TUTUMU NE?
Papa Francis, Katolik Kilisesi'nde reformcu bir figür olarak bilinse de zorunlu bekârlık kuralına doğrudan karşı çıkmış değil. Ancak bazı özel durumlarda – örneğin Amazondaki kırsal bölgelerde rahip sıkıntısı yaşanması gibi – evli erkeklerin rahip olabilmesini tartışmaya açtığı biliniyor.
2019'da yaptığı açıklamada Francis, "Bekârlık bir gelenektir, dogma değildir. Teorik olarak değiştirilebilir." sözleriyle kapıyı kapatmamakla birlikte şimdilik bu kuralı değiştirme niyeti olmadığını ifade etmişti.
PAPA EVLENEBİLİR Mİ?
Bugünkü Katolik kurallarına göre Papa'nın evlenmesi mümkün değildir.
• Papalığa seçilen kişi zaten bekar bir din görevlisidir.
• Görev sırasında evlenmesi kanon hukukuna aykırıdır.
• Bu kuralın değişmesi için kilise yasalarının köklü şekilde yeniden düzenlenmesi gerekir.
Tarihsel açıdan bakıldığında bazı papalar evliydi; ancak bu dönem uzun zaman önce sona erdi ve modern Katoliklikte papaların bekâr olması kesin bir prensiptir.
