BM Silahsızlanma Yüksek Temsilcisi Nakamitsu'dan "nükleer silah" uyarısı Açıklaması

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Yardımcısı ve Silahsızlanma Yüksek Temsilcisi Izumi Nakamitsu, küresel güçler arasındaki rekabetin giderek sertleşmesiyle dünyanın yeni bir silahlanma yarışına sürüklendiğini, nükleer silah kullanım riskinin ise "Soğuk Savaş" döneminden bu yana en tehlikeli seviyeye ulaştığını söyledi.

Katar'ın başkenti Doha'da düzenlenen ve Anadolu Ajansının (AA) Global İletişim Ortağı olduğu 23. Doha Forum kapsamında, AA muhabirine açıklamalarda bulunan Nakamitsu, büyük askeri güçlerin hızla modernize ettiği nükleer kapasitenin küresel güvenliği ciddi şekilde tehdit ettiğini belirtti.

"Ne yazık ki bir silahlanma yarışı dinamiğine girdiğimizi görüyoruz. Bunu tetikleyen çok açık bir şekilde büyük askeri güçlerin birbirleriyle rekabeti" diyen Nakamitsu, nükleer güçlerin devasa yatırımlarına dikkati çekti.

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın güvenlik ortamını daha da kötüleştirdiğini dile getiren Nakamitsu, "Ancak bu silahlanma yarışı Ukrayna'dan önce başlamıştı. Nükleer silah modernizasyon programlarına yıllardır ciddi yatırımlar yapılıyor" ifadelerini kullandı.

-"Nükleer kullanım riski Soğuk Savaş'tan bu yana en yüksek seviyede"

"Tüm nükleer silah sahibi devletler sistemlerine çok büyük paralar yatırıyor. Bu oldukça endişe verici" diyen Nakamitsu, nükleer kullanım riskinin Soğuk Savaş'ın en gergin dönemlerinden bu yana en yüksek noktada olduğunun altını çizdi.

Nakamitsu, "Eğer nükleer silah sahibi devletler ihtiyatlı davranmaz, risk azaltma tedbirlerini uygula­maz ve nükleer silahların kullanılmasını engelleyecek mekanizmalara öncelik vermezse çok yıkıcı bir tabloyla karşı karşıya kalabiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

"Hemen azaltmak zor ama süreç mümkün"

Nakamitsu, mevcut koşullarda nükleer silahların azaltılmasının zor olduğunu ancak silahsızlanmanın sadece cephanelik küçültmekten ibaret olmadığını söyledi.

Karşılıklı itidal, şeffaflık, güven artırıcı önlemler ve yeniden diyalog ortamı oluşturmaya dönük bir kademeli yaklaşım öneren Nakamitsu, "Bu adımlar müzakerelere geri dönüş için siyasi alan ve uygun zemin yaratacaktır" dedi.

Küresel tansiyon tırmanırken nükleer risk azaltma tedbirlerinin hayati önem taşıdığını belirten Nakamitsu, etkin kriz iletişim kanallarının olası bir tırmanmanın kontrolden çıkmasını engellemek için oldukça kritik olduğunu vurguladı.

Gerilim anlarında devreye girecek açık iletişim kanallarının çok önemli olduğunu vurgulayan Nakamitsu, bunun sadece nükleer silah sahibi devletlerin değil, tüm ülkelerin güvenliğiyle ilgili önemli bir konu olduğunu söyledi.

"Gazze ve Ukrayna'daki savaşlar çok taraflı güveni zedeliyor"

Gazze ve Ukrayna'daki çatışmaların küresel silahsızlanma çabalarını derinden etkilediğini söyleyen Nakamitsu, çok taraflı süreçlerde güvenin aşındığını belirtti.

"Bir bölgedeki savaşın yarattığı insani ihlaller, diğer alanlardaki müzakereleri de etkiliyor. Küresel Güney'in bu durumu çifte standart olarak görmesi çok taraflı güveni zedeliyor" dedi.

Bu silahlanmanın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'nın (NPT) işleyişini de tehdit ettiğini belirten Nakamitsu, 2026'daki gözden geçirme konferansının kritik önem taşıdığını ifade ederek "Liderlerin ortak bir anlayış ve sonuç belgesi oluşturma hedefiyle NPT konferansına gelmesi gerekiyor. Uluslararası güvenlik hepimizi ilgilendiriyor" diye konuştu.

Diplomasiye ve diyaloğa yeniden dönülmesi gerektiğini vurgulayan Nakamitsu, "Ortak çıkarlar temelinde diplomasi ve diyalog ruhunu canlandırmak zorundayız. Bu, hepimizin ve geleceğimizin güvenliği için vazgeçilmez" dedi.