Yaşar Yakış: Türkiye Suriye'ye Girerse Dönmesi Zor Olur

Yaklaşık iki haftadır Suriye'nin kuzeyinde yaşananlar ülkede savaşın seyri açısından önemli olmakla birlikte Ortadoğu'da bir statü arayışı içinde olan Kürtler açısından da tarihî nitelikteydi. Bu arada, kendi 30 yıllık Kürt sorununu çözmeye çalışan Türkiye'de yetkililer gelişmeleri endişeyle izleyip, gidişata etki etmeye çalıştılar.

PKK'nın Suriye kanadı olarak görülen PYD'nin kuzey Suriye'de Tel Abyad'ı alması ve Kürt bölgesi oluşturmaya yönelik adımlar atmasının etkileriyle ilgili olarak, Taraf gazetesine açıklamalarda bulunan Yaşar Yakış çarpıcı ifadeler kullandı. AK Parti'nin kurucularından ve ilk dönem dışişleri bakanlığını yapmış olan Yakış, Türkiye'nin Ortadoğu'da en uzun süre görev yapmış olan diplomatı olma özelliğini taşıyor.

KÜRTLER DEVLETİ OLMAYAN EN BÜYÜK HALK

Suriye'de Kürt bölgesi kurulması yolunda atılan adımlar sizin için sürpriz miydi, yoksa beklenen bir gelişme miydi?

Sürpriz değildi. Kürtler, dünyada devleti olmayan en büyük halk diye anılıyor, dört ayrı ülkeye dağılmış 40 milyona yakın nüfusları olduğu söyleniyor. Ben eskiden beri er geç bağımsız Kürdistan istikametinde yollarına devam edeceklerini düşünüyorum. İlk önemli adımı Irak'ın içinde bulunduğu karışık durumdan yararlanarak orada bir otonom bölge kurmak suretiyle attılar. Sonra Allah yardımcıları oldu ve Suriye'de de böyle bir durum ortaya çıktı. Suriye'deki Kürtlerin birinci şansı ülkenin içinde düştüğü kaostu. İkincisi ise Türkiye'nin Esad'la bütün köprüleri atmış olmasıydı. Köprüleri atmamış olsaydık, Kuzey Suriye'deki oluşuma şekil vermek için daha güçlü konumda olurduk.

"TÜRKİYE DOĞRU YAPTI"

Türkiye Suriye'de halka karşı diktatörün yanında mı yer almalıydı?

Hayır, biz doğru yerde, halkın yanında yer aldık ama onun ötesine gidip Esad'la bütün köprüleri atmamıza gerek yoktu. Yöneticilere "Halkına karşı yaptığın doğru değil" demeliydik ama rejimle bütün bağları koparmamalıydık. Suriye'de muhalefeti destekleyip rejimle ilişkilerini normal çerçevede sürdüren birçok devlet var. Türkiye onlardan olmalıydı. Yakınlığı nedeniyle daha fazla gerekliydi Türkiye için bu.

MÜDAHLENİN SINIRLARI VAR

Türkiye öngöremedi mi Suriye'de bir Kürt oluşumu olacağını? Hamlelerini ona göre belirlemedi mi?

Öngörmüş olduğunu tahmin ediyorum ama olay yabancı bir ülkede cereyan ediyor. Türkiye'nin oraya müdahale etmesinin sınırları var. Ama bazı eksiklikler de olabilir tabii. Ağustos 2011 civarıydı. Ben hasbelkader Ortadoğu ülkelerinde en uzun süre görev yapmış Türk diplomatıyım. Biraz Arapça bildiğimiz için, biraz da toz yutunca değerlendirmelerim ötekilerden farklı oluyor. Böyle bir ihtimalin olduğunu o tarihte söylemiştim. Partideki arkadaşlarım -şimdi çok önemli mevkideler- "Ya Yaşar abi oradaki Kürtlerin hiç önemi yoktur, zaten dağınık yerlerdedir" gibi önemsemeyen beyanlarda bulundular. Başbakan'a bu şekilde anlattılarsa, dış politika da öyle oluşmuştur.

Türkiye Kürtlerin gücünü küçümsedi yani, değil mi?

Orada bir nüans getirmek lazım. Bütün bunları devlet öngöremedi çünkü en baştaki varsayım Esad'ın birkaç gün içinde düşeceğiydi. Bu kadar süre iktidarda kalacağına ve birgün Haseke Bölgesi'nden kendi arzusuyla çekileceğine hiç kimse ihtimal vermiyordu. Şimdi olanların hepsi zaten başta faraziyenin dışındaydı.

TÜRKİYE GİRERSE DÖNMESİ ZOR OLUR

Bugün gelinen noktada, Dışişleri Bakanı'nın "Biz Suriye'de de facto durumu kabul etmeyiz" minvalindeki açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Onu söyleyenlerle tartışmadan niyet okumak taraftarı değilim. Ama "De facto durumu tanımayız" demek "Asker göndereceğiz" anlamına geliyorsa... Türkiye şimdiye kadar uluslararası meşruiyet olmadan başka bir ülkeye asker göndermedi. Şu durumda da Türk ordusunun Suriye'ye girmesi yolunda bir BM kararı beklenemez. Bu, konunun hukuki yönü. Ayrıca Türkiye oraya girerse geri dönmesi çok zordur. Başarılı olarak geri gelmesi ise bana imkânsız gibi geliyor.

Kaynak: Haberler.Com / Güncel