Ay tutulması nedir? Kanlı ay tutulması nedir? Dolunay ne zaman?

Ay ve Güneş tutulmaları, ilgi çekici astronomik olaylar olmalarının yanı sıra, doğaları gereği birçok alt türe ayrılıyor. 26 Mayıs'taki Kanlı Ay tutulması da Ay'ın kırmızı renge bürünmesi nedeniyle bu şekilde adlandırılıyor. Peki tutulmaları birbirinden ayıran farklılıklar neler?

AY TUTULMASI NEDİR?

Ay, kendi yörüngesinde dolanırken, kimi zaman Dünya'nın gölgesine girer. Buna Ay tutulması denir.

Ay tutulması, dolunay zamanında ve Ay'ın düğüm noktalarına yakın olması durumunda meydana gelir. Ay'ın, Dünya'nın gölgesine girmesi ile Güneş'ten aldığı parlaklığı kaybetmesi neticesinde görülür. Güneş, karşı düğüm noktasında veya ona yakın olmalıdır. Bu şartlar altında Dünya'nın gölgesi Ay'a düşer.

Bu 42.000.000.000 km uzanan gölge konisi Ay'ın uzaklığından yaklaşık 8800 km geniştir. Ay, saatte 3456 km hareket ettiği için ortalama Ay tutulmasının zamanı yaklaşık 40 dakika ile bir saat arasında değişir. Ay tutulması, yeryüzünün Ay'ın ufuk çizgisinin üzerinde olduğu herhangi bir bölgesinden gözlenebilir.

Ay'a karşı olan Dünya yüzeyine çarpan Güneş ışınları Dünya'nın atmosferi tarafından kırıldığı için, Ay tutulmasında Ay, tamamen kaybolmaz. Dünya etrafında kırılan ışıklarda mavi renk yutulduğu ve kırmızı renk yansıtıldığı için, Dünya'nın gölgesi kırmızı renkte görülür. Bu güçsüz ışık kalıntıları görünürlüğü mahallî atmosferik şartlara bağlı olarak Ay'ı tuhaf bir bakır renginde ortaya çıkarır. Bunun sonucunda Ay tutulması olur.

Dünya, Ay ve Güneş'in bazı değişik durumları kısmi Ay tutulmasını sağlar. Bu durumlarda Ay'ın üzerine Dünya'nın tam gölgesi değil, kısmi gölgesi düşer.

Ay tutulması genellikle yılda iki kere ortaya çıkar. Bazı özel durumlarda Ay tutulmasının hiç ortaya çıkmadığı veya üç defa ortaya çıktığı da olabilir.

Parçalı Ay Tutulması, 6 Haziran 2020 tarihinde gerçekleşti.

Zamanlama

Tam ay tutulmalarının zamanlaması temas noktaları tarafından belirlenir:

P1 (İlk temas): P enumbral tutulma başlangıcı. Dünya'nın penumbrası Ay'ın dış diskine dokunuyor.

U1 (İkinci temas): Kısmî güneş tutmanın başlangıcı. Dünya'nın umbrası Ay'ın dış diskine dokunuyor.

U2 (Üçüncü temas): Toplam tutulma başlangıcı. Ay'ın yüzeyi tamamen Dünya'nın umbrası içerisindedir.

En büyük tutulma: Toplam tutulmanın en yoğun aşaması. Ay, Dünya'nın umbrasının merkezine en yakın noktadır.

U3 (Dördüncü temas): Toplam tutulma sonu. Ay'ın dış kolu Dünya'nın umbrasından çıkar.

U4 (Beşinci temas) : Kısmi güneş tutmanın sonu. Dünya'nın umbrası Ay'ın yüzeyinden çıkar.

P4 (Altıncı temas): Penumbral tutulmanın sonu. Dünya'nın penumbrası artık Ay'la temas kurmuyor.

KANLI AY TUTULMASI NEDİR?

Bu yıl, ikisi ay ve ikisi güneş olmak üzere dört tutulma gerçekleşecek. Bunlardan ilki, 26 Mayıs Çarşamba günü erken saatlerde, dolunayın tamamen Dünya'nın karanlık tekdüze gölgesine daldığı ve Ocak 2019'dan bu yana ilk tam ay tutulması meydana geldiği zaman gerçekleşecek.

NASA'ya göre Tam Ay tutulması sırasında, Ay ve Güneş, Dünya'nın tam ters yönlerinde hizalanır.

NASA, "Ay bütünüyle Dünya'nın gölgesinde kalıyor olsa da, bir miktar Güneş ışığı Ay'a ulaşır" diye ekliyor.

Ancak bu Güneş ışığı Dünya'nın atmosferinden geçerken, mavi ışığın büyük kısmı atmosfer tarafından filtrelenir ve Ay kırmızı görünür. Bu nedenle bu olaya "Kanlı Ay tutulması" da denir.

Tam Ay tutulması sırasında atmosferde filtrelenen ışıklar nedeniyle Ay kırmızı bir görünüm alır.

Dünyamızın yarıçapı, Ay'ınkinin dört katı genişliğinde olduğu için, gölgesi de geniştir ve tam Ay tutulması 104 dakikaya kadar sürebilir.

26 Mayıs 2021'de tanıklık edeceğimiz de tam olarak bu.

Dünya'nın yarıçapı Ay'ınkinin dört katı olduğundan tam Ay tutulması 104 dakika kadar görülebilir.

Güney Amerika, Güneybatı Asya, Avustralya ve ABD'nin batısında bulunan gözlemciler, gökyüzünün açık olması durumunda bu gök olayına 14 dakikalığına tanıklık edebilecekler.

Tutulma, Dünya'ya çok yakın bir noktada gerçekleştiğinden 'Süper', Mayıs ayında gerçekleştiği içinse "Çiçek" eki getiriliyor ve 26 Mayıs'ta yaşanacak tutulmaya bu nedenle "Süper Çiçek Kanlı Ay" ismi de veriliyor. (BBC )

Gündem Güncel Haberler