İşletmelerin planlı bir şekilde büyüyebilmesi, sürdürülebilir kârlılık sağlayarak faaliyetlerine devam edebilmesi ve kurumsal bir yapıya kavuşabilmesi; profesyonel yönetim anlayışının benimsenmesiyle mümkündür. Ancak pek çok işletmede, çeşitli nedenlerle bu anlayış hayata geçirilememekte ya da uygulama aşamasında sekteye uğramaktadır. Bu engeller kimi zaman tepe yönetimden, kimi zaman çalışanlardan, kimi zaman aile yapısından, kimi zaman da işletmenin yıllar içerisinde şekillenen kültüründen kaynaklanmaktadır.
Tepe Yöneticinin Yetersizliği
Profesyonel yönetimin önündeki en büyük engellerden biri, tepe yöneticinin veya yönetim ekibinin kendilerini geliştirmemesi veya yönetim eksikliğini kabul etmemesidir. Karar alma süreçlerini tek elde toplama, yetki devrinden kaçınma, günü kurtarmaya yönelik kararlar; kurumsal yapının önünü tıkar. Tüm bunlardan daha önemlisi ise, bu gerçeğin kabul edilmemesi, yapılanların doğru olarak kabul edilmesi profesyonel yönetim girişimlerini daha en başında engellemektedir.
İnsan Kaynağının Yetersizliği
Profesyonel yönetim, nitelikli insan kaynağı olmadan mümkün değildir. Doğru işe doğru insanın yerleştirilmemesi, liyakata gereken önemin verilmemesi ve çalışanlardan çok yönlü beklentiler içerisine girilmesi; yönetim sistemlerinin işlemesini zora sokacak ve işlerin birkaç kişinin üzerinde yürümesine neden olacaktır. İnsan kaynağının yetersiz olduğu bir ortamda, en iyi sistemler bile kâğıt üzerinde kalabilecektir. Tüm mevkilerde çok iyi futbolculara sahip bir futbol takımını düşünün; çok iyi golcüsü yoksa takım galibiyette sıkıntı yaşayacak, yük diğer futbolcuların üzerine binecektir.
Zihniyet
"Biz bugüne kadar böyle geldik", "Bu sektörde bu işler böyle yürür" gibi kalıplaşmış düşünceler, profesyonel yönetimin önündeki en görünmez, ama en güçlü engellerdir. Değişime destek olup, aksayan süreçler olmasının gayet normal olduğunu kabul edip, düzenlemelere gitmek gerekecektir.
Eğitime Gereken Önemin Verilmemesi
İşletmeler yeni yılda hedeflerini belirlerken eğitime gereken yatırımı bütçelerine koymaz ve eğitim birçok işletmede maliyet kalemi olarak görülür. Oysa eğitime yatırım yapmayan işletmeler, hataların ve verimsizliğin bedelini çok daha ağır öder. Bilginin güncellenmediği bir yapıda, sürdürülebilir başarıdan söz etmek mümkün değildir.
İletişim Sorunları
Şeffaf ve net olmayan, talimata dayalı; "yapın, edin" tarzı iletişim profesyonel yönetimin önünde ciddi engeldir. İletişimin zayıf olduğu işletmelerde, yanlışlar geç fark edilir, bu sebeple de yanlış veya eksik kararlar alınabilir.
Aidiyet Yetersizliği
Çalışanların kendilerini işletmenin bir parçası olarak görmediği yapılarda profesyonel yönetim sürdürülemez. Aidiyet duygusu zayıf olan çalışanlar, sorumluluk almaktan kaçınır ve sadece verilen işi yapmaya odaklanır. Bu durum, kontrol ihtiyacını artırır ve yönetimi daha da merkezi hale getirir. Oysa profesyonel yönetim; sorumluluk alan, inisiyatif kullanabilen çalışanlarla güçlenir. Çalışan emir eri gibi hareket eder ve fikirlerini saklarsa, yönetimin gelişimi engellenmişi olur.
Aile Şirketlerinin Kültürel Eğilimleri
Aile şirketlerinde profesyonel yönetimin önündeki engeller daha belirgindir. Aile bağlarının iş ilişkilerinin önüne geçmesi, duygusal kararlar, tanımlansa da net olarak uygulanmayan yetki ve sorumluluklar; profesyonel yöneticilerin etkisini azaltır.
Yeniliklere Ayak Uyduramama
Müşteri istek ve beklentileri ile teknoloji sürekli değiştiği ve pazar da buna ayak uydurmak zorunda kaldığı için şirketler de buna uymak zorundadır. Zamanın gereklerini yerine getirmekten kaçınan, "biz bunun en iyisini yaparız" modunda davranan işletmelerin bakış açısı gelişimi yavaşlar.
Yeterince Zaman Ayrılmaması
Profesyonel yönetim, kurumsal bir yapı oluşturma firma üst yönetimi tarafından bir görev olarak görülmelidir. Ancak birçok işletmede sistem kurma, süreç geliştirme ve analiz yapma işleri; "bizim işimiz başımızdan aşkın", "bu işlere zaman ayıracak durumumuz yok" vb. geçiştirmelerle günlük yoğunluklar gerekçe gösterilerek sürekli ertelenir. Böylece zaman ayrılmayan her konu, zamanla büyüyerek farklı sorunları da doğurabiliyor.
Profesyonel yönetimin önündeki engeller çoğu zaman dış faktörlerden değil, işletmenin kendi iç yapısından kaynaklanır. Bu engellerle yüzleşmeyen işletmeler, büyüse bile kırılgan kalır. Profesyonel yönetim; cesaret, farkındalık ve kararlılık ister. Önce zihniyet değişmeli, ardından sistemler inşa edilmelidir.
