Tavuk döner, ülkemizde en çok tüketilen sokak ve hızlı yemeklerden biri. Uygun fiyatlı olması, kolay ulaşılabilirliği ve damak tadımıza hitap etmesi onu cazip kılıyor. Ancak son yıllarda aralıklarla gündeme gelen tavuk döner zehirlenmeleri, bu ürünü bir kez daha ciddi şekilde sorgulamamıza neden oluyor.
Aslında mesele tavuk dönerin kendisi değil.
Asıl mesele, kim tarafından, nasıl ve hangi şartlarda üretildiği.
Bugün ne yazık ki işinin ehli olmayan herkes restoran, lokanta ya da büfe açabiliyor. Hazır alınan ürünlerle ya da kulaktan dolma bilgilerle tavuk döner üreten, gıda güvenliği konusunda yeterli bilgi ve altyapıya sahip olmayan işletmeler hızla çoğalıyor. Bu noktada hijyen, temizlik ve en önemlisi insan sağlığı çoğu zaman geri plana itiliyor.
Şunu net olarak ifade etmek gerekir:
Tavuk döner, doğru koşullarda üretildiğinde ve doğru yerde tüketildiğinde güvenli bir üründür. Bu işi yıllardır profesyonelce yapan, markalaşmış, gıda mühendisi ve veteriner hekimlerle çalışan, düzenli denetimlerden geçen birçok işletme var. Ancak diğer tarafta, merdiven altı üretimle yapılan ve hiçbir standardı olmayan uygulamalar ciddi bir halk sağlığı sorununa dönüşmüş durumda.
Sahada birebir şahit olduğum bazı uygulamalar, konunun ne kadar vahim olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Sabah saatlerinde ocağa takılan tavuk dönerin, satış az olduğu gerekçesiyle gece geç saatlere kadar aynı şekilde bekletildiğini görüyoruz. Lezzet zaten kayboluyor; asıl tehlike ise bakteriyel riskin hızla artması.
Daha da endişe verici olanı, satılmayan dönerin ertesi gün tekrar tezgâha takılması. Tüketici bunu bilmiyor, bilme şansı da yok. Bunun yanında pişmiş ürünlerin şişten çekilip altına yeni ürün takılarak birlikte pişirilmesi gibi uygulamalar, açıkça gıda güvenliği ihlalidir.
Bir başka sorunlu alan ise pişirme ve servis aşaması. Dönerin altı çiğ kalan kısımlarının hijyenden uzak, çoğu zaman yanmış ve kirli yüzeylerde tekrar pişirilip servis edilmesi; üzerine lavaş, soslar ve diğer ürünlerin eklenmesiyle tablo daha da ağırlaşıyor. Bu görüntüler artık sosyal medyada dahi paylaşılabiliyor ve milyonlarca kişi tarafından izleniyor.
Peki tüm bunlara rağmen insanlar neden bu ürünleri tüketmeye devam ediyor?
Cevap net: Ucuz olduğu için.
Asıl sorulması gereken soru ise şu:
Devletin ilgili kurumları ve sektörün gerçek profesyonelleri, bu tabloyu tamamen ortadan kaldırmak için ne zaman daha kararlı ve sürdürülebilir adımlar atacak?
Burada önemli bir ayrımı özellikle yapmak gerekiyor. Tavuk dönerle ilgili her olumsuz örnek gündeme geldiğinde, bu işi hakkıyla yapan işletmeler de aynı kefeye konuyor. Oysa kurunun yanında yaşın yanmaması için ayırt edici, adil ve sürekli denetim şart.
Çünkü bu mesele sadece bir lezzet meselesi değil.
Bu mesele, doğrudan kamu sağlığı meselesidir.
Ve tavuk dönerde asıl soru hâlâ aynı:
Nerede yediğin.
