Anadolu Sanıldığı Kadar "Etçi" Değil: Oyuncu ve Gastronomi Yazarı Rıza Sönmez, 444 Vegan Tarifi Derledi

(İSTANBUL) - Oyuncu ve gastronomi yazarı Rıza Sönmez, "Anadolu Vegan" kitabıyla Anadolu'nun binlerce yıllık bitkisel mutfak geleneğini gün yüzüne çıkarıyor. "Anadolu, adı konmamış çok zengin bir vegan mutfağa sahip" diyen Sönmez'e göre, kebapla özdeşleşen Gaziantep, aslında Anadolu'nun en zengin vegan mutfaklarından biri. Sönmez, bu zenginliği kitabında 155 farklı tarifle kayıt altına aldı.

1990'lı yılların izleyicilerinin hafızasında Çılgın Bediş dizisindeki Savaş karakteriyle yer eden Rıza Sönmez, oyunculuk kariyerinin yanı sıra gastronomi alanındaki çalışmalarıyla da dikkati çekiyor. "Neredesin Firuze", "Soğuk", "Eşkıya" ve "Kar Kırmızısı" gibi pek çok filmde rol alan Rıza Sönmez, uzun yıllardır Anadolu'nun mutfak kültürü üzerine yaptığı araştırmalarla öne çıkıyor.

Sanatçı, bitki temelli beslenmeyi Anadolu'nun kadim yemek geleneğiyle buluşturduğu "Anadolu Vegan" adlı yeni kitabının Asmalımescit'teki Sponecek'te düzenlenen imza gününde okurlarıyla bir araya geldi. İmza gününe CHP Parti Meclisi Üyesi Baran Seyhan ve yönetmen Atalay Taşdiken'in yanı sıra çok sayıda oyuncu, yönetmen ve sanatçı katıldı. Yoğun ilgi gören etkinlikte konuklara vegan lezzetler ikram edilirken, Sönmez kitabını imzalayarak okurlarıyla sohbet etti.

Sönmez, ANKA Haber Ajansı'na verdiği röportajda, "Vegan bir birey Anadolu mutfağında neler yiyebilir?" sorusundan yola çıkarak hazırladığı "Anadolu Vegan" kitabının, Anadolu'nun dört bir yanından derlenmiş 444 vegan tariften oluştuğunu söyledi.

Günümüzde vegan beslenmenin yeni bir eğilim olarak görülmesine karşın Sönmez, Anadolu'da bitkisel temelli mutfağın binlerce yıllık bir geçmişe sahip olduğuna, bu zenginliğin ise farklı toplulukların yüzyıllar boyunca bir arada yaşamasından, yoksulluk koşullarından ve dini perhiz geleneklerinden beslendiğine dikkati çekiyor.

Kitabın çıkış noktasını bir "mahcubiyet hikayesi" olarak anlatan Sönmez, yıllar önce vejetaryen misafirlerini Gaziantep'te bir et lokantasına götürdüklerini ancak masaya gelen tamamen bitkisel ikramlarla misafirlerin son derece mutlu olduğunu söylüyor. Bu deneyimin ardından Gaziantep mutfağındaki vegan ve vejetaryen yemekleri araştırmaya başladığını belirten Sönmez, yalnızca bu kentte 155 farklı vegan tarifle karşılaştığını ifade ediyor.

Araştırmaları sırasında Muğla, Manisa, Giresun ve Balkan göçmenlerinin etkili olduğu bölgelerde de son derece zengin bir vegan mutfakla karşılaştığını söyleyen Sönmez, en çok şaşırtan noktalardan birinin Gaziantep'in bu alandaki çeşitliliği olduğunu belirtiyor. Zeytinyağı, fındık yağı ve susam yağı gibi yerel yağların, Anadolu'daki bitkisel mutfağı güçlendirdiğini ifade eden Sönmez'e göre Anadolu'daki vegan mutfağın bir diğer önemli kaynağı ise Hristiyan toplulukların 70 ila 140 gün süren bitkisel perhiz gelenekleri.

Kitapta Bursa'dan kestaneli lahana sarması, Balkan göçmenlerinden ayvalı lahana sarması, Mersin Yörüklerinden barbunyalı köfte ve Diyarbakırlı Süryanilere ait patatessiz topik gibi pek çok sürpriz tarif yer alıyor.

Rıza Sönmez'in "Anadolu Vegan" kitabı, Anadolu mutfağının yalnızca et merkezli olmadığına dair güçlü bir hafıza tazelemesi sunarken, kadim bitkisel tarifleri günümüzle buluşturuyor.