Depremlerini İzini, Urartu Kalesinde Sürüyorlar

CEMAL AŞAN-ALİ HİSAN ÖZTÜRK - İstanbul Üniversitesi (İÜ) Mühendislik Fakültesi öğretim üyeleri, Urartu Krallığı döneminde inşa edilen Ayanis Kalesi'nde bölgenin depremselliği ve tarihi süreçte yaşanan depremlerin etkileriyle ilgili araştırma yaptı.

Urartu Kralı II. Rusa tarafından Van Gölü'ne hakim bir tepe üzerine inşa edilen ve yalnızca 30 yıl kullanıldığı bilinen Ayanis Kalesi'nde, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülen kazı çalışmaları sürüyor.

Urartu medeniyetinden günümüze kadar gelmeyi başaran en önemli yapılardan biri olan kalede, bu yıl ilk kez tarihi süreçte meydana gelen depremler ve bu depremlerin kale ile çevresine etkileri araştırıldı.

İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Elmas ile jeoloji yüksek mühendisi Alper Şengül tarafından 10 gün süren araştırmada, bölgedeki fay hatları, kaledeki taş yapılar ve taşların geldiği bölgeler incelendi.

Laboratuvar ortamında incelenmek üzere kale ve çevresinde numune alan akademisyenler, çalışmalarını tamamladı.

Jeoloji yüksek mühendisi Şengül, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 10 gün boyunca kale ve çevresinde arazi çalışması yaptıklarını belirterek, araştırmalarında, tarihi süreçteki depremlerin etkilerinin çok net gözlenebildiği bulgular elde ettiklerini söyledi.

Araştırmalarında, kalenin yapımı, kullanımı ve yıkımı sonrası gerçekleşen depremlere ait izler belirlediklerine dikkati çeken Şengül, yaşanan depremlerin tarihini belirlemek için aldıkları numuneleri analiz ederek tarihleyeceklerini ifade etti.

Şengül, bölgeden önemli sayılabilecek veri topladıklarını bildirerek, şöyle konuştu:

"Duvardaki izler, kayalardaki çatlaklar ve kerpiç yapılardaki kopmaların, devrilmelerin, göçmelerin nedenleri üzerine çalışma yaptık. Bölgede birden fazla ana fay zonu bulunuyor. Bunlardan biri de Adıgüzel Mahallesi'ne kadar uzanan Alaköy-Mollakasım arasındaki fay hattı. Bu fay, geçmişte de 23 Ekim 2011'de meydana gelen depremde olduğu gibi 7 büyüklüğünde deprem üretmiş. Bu depremlerin kaleyi nasıl etkilediği yönünde bir araştırmamız oldu. Bunun yanı sıra bölgede iki yeni fay keşfettik. Fakat bunların aktif olup olmadıkları konusunda net bilgiye sahip değiliz."

"Bölgenin depremselliğine baktığımızda, 7 büyüklüğünde deprem üreten fayların yaklaşık 200-300 yılda bir bunun tekrarladığını görüyoruz" diyen Şengül, aynı bölgede benzer özellikte birkaç tane fay bulunduğunu kaydetti.

-Depremin kaledeki etkileri

Şengül, Van'da 23 Ekim 2011'de meydana gelen depremde, kalenin kuzey bölümünde ciddi kaya düşmelerinin olduğu yerler saptadıklarına işaret ederek, şöyle devam etti:

"Bölge bu anlamda çok aktif, aradan 3 yıl geçmesine rağmen halen depremler gerçekleşiyor. Bunlar ufak da olsa çevredeki tüm yerleşimleri etkiliyor ama bizim esas yöneldiğimiz konu Ayanis Kalesi'nin depremlerden ne şekilde etkilendiği. Çünkü ömrü 30 yıl olan ve bir anda terk edilen bir kale. Bunun etkileri orada saklı. Bunu ortaya çıkarmak ve depremle olan etkileşimini görmek istiyoruz." - Van

Kaynak: AA / Güncel