Dayton Barış Antlaşması'nın 20. Yıl Dönümü

BANYA Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konsey Başkanı Dragan Çoviç, "Dayton'u mutasyona uğratacak değişimleri yapmak için yeterince cesareti bulmalıyız" dedi.

Bosna Hersek'te 1992-1995 yıllları arasında yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması'nın 20. yıl dönümü olması sebebiyle Banya Luka kentinde konferans düzenlendi.

"Dayton Barış Antlaşmasının 20. yıl dönümü - Bakış Açıları" konulu konferans kapsamında, 20 yıl önce bugün paraflanan antlaşmanın bölge, iç ve dış ilişkilere etkisi üç ayrı oturumda değerlendirildi.

İç ilişkilerin ele alındığı ilk oturumda konuşan Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyesi Bakir İzetbegoviç, antlaşmanın ülkeye bıraktığı karışık siyasi yapıyı anımsatarak, Bosna Hersek'teki iki entiteden biri olan Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin antlaşmaya "açık büfe" şeklinde yaklaştığını ifade etti.

Bunun üzerine konuşan Bosna Sırp Cumhuriyeti Başkanı Milorad Dodik, "Dayton, Bosna Hersek'in varlığını devam ettirmesini sağlayan yanlış bir adımdır" diyerek oturumda kısa süreli bir gerginliğe neden oldu.

Konferansta barış mesajları verildi

Konferansta konuşan Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konsey Başkanı Dragan Çoviç de ülkenin iki entitesinden biri olan Bosna Hersek Federasyonu'nda 20 yıl önce imzalanan antlaşmanın aksine bugün "eşitsizliğin hüküm sürdüğünü" belirterek, "Dayton'u mutasyona uğratacak değişimleri yapmak için yeterince cesareti bulmalıyız" diye konuştu.

Konferansın sonunda yapılan konuşmalarda ise Bosna Hersek'te var olan farklılıkların "kavga" nedeni değil, "zenginlik" sebebi görülmesi gerektiğine dair mesajlar verilirken, Dayton'un barındırdığı barış ve huzurun sağlanması için ülke genelinde çalışmaların yapılması gerektiği ifade edildi. Katılımcılar, konferansı düzenleyen "Nezavisne" gazetesi ve Banya Luka kenti sakinlerine teşekkürlerini sunarak, bölge güvenliği ve istikrarı konularının önemine değindi.

Konferansa, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vuyanoviç'in yanı sıra Bosna Hersek Başbakanı Denis Zvizdiç, AB Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin İnzko, Bosna Hersek Dışişleri Bakanı İgor Crnadak, Bosna Hersek Federasyonu Başkanı Marinko Çavara, siyasetçiler, diplomatlar ve diğer davetliler katıldı.

Dayton Barış Antlaşması

Bosna Hersek'te 1992 yılında başlayan, yüz binlerce masum sivilin katledildiği savaşı durduran Dayton Antlaşması silahları susturdu ancak ülkeyi karışık bir devlet yapısıyla baş başa bıraktı.

Bir zamanlar 'Avrupa'nın Kudüs'ü olarak adlandırılan, Müslüman'ın, Hristiyan'ın, Musevi'nin birlikte yaşadığı, Bosna Hersek, eski Yugoslavya'nın dağılmasıyla kendi kaderine karar vermek amacıyla Şubat-Mart 1992'de bağımsızlık için referanduma gitti. Bosnalı Sırplar'ın çoğunun boykot ettiği bu referandumda halk, özgürlüğü yönünde oy kullandı. Halkın bu kararı üzerine Bosna Hersek, 5 Nisan 1992 tarihinde bağımsızlığını ilan etti. 6 Nisan'da ise ABD ve Avrupa ülkeleri Bosna-Hersek'in bağımsızlığını tanıdı.

Bu karara şiddetle karşı çıkan Bosnalı Sırpların liderleri ve eski Yugoslavya'nın, daha sonra Sırbistan'ın devlet başkanlığını yapan Slobodan Miloşeviç, Bosna'ya karşı şiddetli bir kıyıma girişti. Bosna Hersek'te 6 Nisan'da başlayan bu kanlı savaş, 3 yılı aşkın süre devam etti. Savaşın bilançosu çok ağır oldu. Kızılhaç Örgütü'nün verilerine göre bu savaşta çoğu sivil Boşnak olmak üzere 312 bin kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 2 milyon insan, yerini yurdunu terk etmek zorunda kaldı.

Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra en ağır katliamların, sistematik tecavüzlerin, soykırımın yaşandığı Bosna Hersek'teki bu kanlı savaş, 21 Kasım 1995'de ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton Hava Üssü'nde tarafların anlaşmasıyla son buldu. Anlaşma, Amerikalı diplomat Richard Halbrooke'un girişimleriyle Bosna Hersek'in merhum Devlet Başkanı Aliya İzzetbegoviç, Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç ve Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman tarafından paraf edildi.

Kaynak: AA / Güncel