Gözde Arpacık Neden Çıkar? Küçük Bir Şişlik, Büyük Bir Uyarı

Göz kapağında aniden ortaya çıkan, dokununca hassasiyet veren küçük bir şişlik…

Halk arasında "arpaçık" olarak bilinen bu durum, çoğu kişinin yaşamında en az bir kez karşılaştığı, ilk bakışta küçük ama oldukça rahatsız edici bir problemdir.

Muayeneye gelen hastalarımın büyük kısmı şu soruyu sorar:

"Hocam, ben bir şey yapmadım; bu arpacık durup dururken nasıl çıktı?"

Aslında arpacık durup dururken çıkmaz.

Göz kapağı, vücuttaki en hassas yağ bezlerinden bazılarını barındırdığı için en küçük bir tıkanmada hemen tepki verir.

Bugün, bu küçük şişliğin arkasındaki büyük mekanizmayı herkesin anlayabileceği bir dille ele almak istiyorum.

Arpacık Nedir?

Göz kapağımızda, gözyaşını ve göz yüzeyinin nemini düzenleyen birçok küçük yağ bezi bulunur.

Bu bezlerden biri tıkandığında içeride biriken yağ dışarı çıkamaz ve bez iltihaplanır.

Ortaya çıkan tabloya arpaçık (hordeolum) adı verilir.

Bazen:

• Kızarıklık,
• Şişlik,
• Batma hissi,
• Işığa hassasiyet,
• Göz kapağında sıcaklık artışı

eşlik eder.

Arpacık çoğu zaman masumdur; ancak nedeni doğru anlaşılmadığında sık tekrarlayabilir.

Peki Arpacık Neden Çıkar?

1. Göz kapağı hijyeninin ihmal edilmesi

Gün boyunca göz kapaklarımız ter, makyaj kalıntısı, kir ve yağ ile temas eder.

Bunlar zamanla yağ bezlerinin tıkanmasına yol açabilir.

Bu nedenle özellikle:

• Makyajı tam temizlememek
• Göz çevresinde yağlı ürünleri sık kullanmak
• Kirpik diplerinin yeterince temizlenmemesi

arpaçık için en önemli zeminlerden biridir.

2. Göz kapağı iltihapları (Blefarit)

Blefarit, kirpik diplerindeki kronik iltihaplanmadır.

Hastalar genellikle sabahları "çapak" ile uyanır.

Bu hastalık yağ bezlerini daha hassas hale getirir ve arpacık oluşumunu kolaylaştırır.

3. Yetersiz uyku ve stres

Stres bağışıklığı zayıflatır; göz kapağındaki bakteri dengesini bozar.

Yoğun dönemlerde arpaçığın artması şaşırtıcı değildir.

4. Gözleri sık ovuşturmak

Ovuşturma ile göz kapağına dışarıdan bakteri taşınır ve yağ bezleri travmatize olur.

Özellikle alerjisi olan bireylerde bu durum daha sık görülür.

5. Yağlı cilt yapısı ve kapalı gözenekler

Cilt tipimiz göz kapaklarımızın da nasıl çalıştığını belirler.

Yağlı ciltlerde bezler daha kolay tıkanır; bu nedenle arpaçık daha sık tekrar eder.

6. Kontakt lens hijyenine dikkat edilmemesi

Lens takıp çıkarırken ellerin yeterince temiz olmaması, kapağa bakteri geçişini kolaylaştırır.

Arpacık Kendiliğinden Geçer mi?

Çoğu zaman evet.

Uygun bakım ile birkaç gün içinde geriler.

En etkili yöntem:

Günde birkaç kez ılık kompres.

Bu, tıkanan yağın akmasını ve iltihabın çözülmesini kolaylaştırır.

Ancak şunlar yapılmamalıdır:

• Arpacığı sıkmak
• İğneyle patlatmaya çalışmak
• Kendi kendine antibiyotikli damla veya merhem kullanmak

Bu davranışlar iltihabı göz çevresine yayabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

• Şişlik büyüyorsa,
• Ağrı artıyorsa,
• Görmede bulanıklık oluşuyorsa,
• Arpacık birkaç hafta geçmesine rağmen kalıyorsa,
• Şişlik sık sık tekrarlıyorsa

mutlaka bir göz hekimi değerlendirmelidir.

Uzun süre geçmeyen arpacıklar bazen şalazyon adı verilen daha sert bir kiste dönüşebilir ve küçük bir işlemle temizlenmesi gerekebilir.

Arpacık Tekrar Etmesin Diye Ne Yapmalı?

• Göz kapağı temizliğini günlük rutine eklemek
• Makyajı her gece tamamen temizlemek
• Elleri sık sık yıkamak
• Gözleri ovuşturmaktan kaçınmak
• Kontakt lens bakım kurallarına uymak
• Blefarit varsa düzenli kapak temizliği yapmak

tekrarı büyük ölçüde azaltır.

Son Söz

Arpacık küçük bir şişlik gibi görünse de, göz kapağımızın bize verdiği önemli bir mesajdır:

"Benim hijyene ve bakıma ihtiyacım var."

Zamanında doğru müdahale ile hızla gerileyen bu durum, ihmal edildiğinde hayat kalitesini dahi bozabilir.

Göz kapakları vücudun en hassas yapılarından biridir; onlara gösterilen özen, görme konforunun devamlılığı için vazgeçilmezdir.