Bakterilerden üretilen gübreyle hem verim artacak hem toprak korunacak

Ondokuz Mayıs Üniversitesine (OMÜ) bağlı Karadeniz İleri Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (KİTAM) ile sanayi iş birliğinde bakteriler kullanılarak üretilen gübreyle verim artırılırken kimyasal gübrenin toprağa verdiği zararın önüne geçilmesi hedefleniyor.

OMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Ali Osman Adıgüzel, AA muhabirine, özel bir şirketle beraber 1,5 yıldır KOSGEB desteğiyle çevreye zarar vermeyen organik temelli gübre üretimi üzerinde çalıştıklarını söyledi.

Bu çalışmalar sonucunda mikrobiyal polihidroksibütirat (PHB) (bakteriyel plastik) katkılı gübre geliştirdiklerini belirten Adıgüzel, tescil ettirilen gübrenin seri üretimine başlandığını ifade etti.

Kimyasal gübrenin aksine, bakterileri kullanarak geliştirdikleri gübrenin toprağa zararının olmadığına dikkati çeken Adıgüzel, şu bilgileri verdi:

"Bacillus ve Pseudomonas bakterilerinin melas üzerindeki fermantasyonu yoluyla üretilen polihidroksibütiratı (PHB) kullandık gübremizde. Ayrıca, azot, fosfor ve çinkoyla destekledik. Polihidroksibütirat dediğimiz malzeme aslında bakterilerin depo materyali. Aynı bitkilerdeki nişasta gibi bakterilerde bulunan materyal. Tek farkı plastiğe benzer yapısı mevcut ve bu plastiğe benzer yapısından dolayı ziraatçılar bunu tarım arazilerine uyguladığında bitki gelişimini artırıyor. Dolayısıyla bizim asıl hedefimiz toprağı korurken düşük maliyetle çok yüksek düzeyde verimli bitki üretimi sağlamak, burada yaptığımız çalışmalarda bunu başarabildik."

"Bu gübre pestisit ve insektisit kullanımını da azaltmış oluyor"

Adıgüzel, arazide ve serada denedikleri gübrenin bitki gelişimine faydalarından birinin, bitkinin topraktaki mineralleri daha iyi verimle kullanması olduğuna işaret ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

"Geliştirdiğimiz gübrenin diğer bir faydası bitkinin kökünün su ve diğer besinleri daha kolay alması ve en önemli faydalarından bir tanesi de bitki köklerinde faydalı bakterilerin daha kolay gelişmesidir. Bu faydalı bakterilerin gelişmesi sayesinde bitkiyi öldürecek patojenlerin gelişimini sağlayacak alan kalmamasıdır. Çiftçimiz bu sayede pestisit ve insektisit kullanımını da azaltmış oluyor. Dolayısıyla biz çiftçinin gübre ve ilaç giderlerini de ürettiğimiz gübreyle azaltmış olmayı planlıyoruz."

Çevre kirliliğinin azaltılmasına katkı sağlıyor

Gübrenin daha çok meyve, sebze ve tahılgillere yönelik olduğunu dile getiren Adıgüzel, ürünle kimyasal gübre ve pestisit kullanım oranlarının düşeceğini, dolaylı olarak çevre kirliliğinin azaltılmasına da katkı sağlandığını kaydetti. Adıgüzel, "Fazla kimyasal kullanmaktan kaynaklı çevre kirliliği, insanların hastalanması hatta fazla pestisit kullanımından kaynaklı ürünlerdeki kalıntı miktarı da azalmış oluyor. Ürettiğimiz gübre toprağa zarar vermiyor aynı zamanda mevcut içeriğinden dolayı toprağı besliyor ve topraktaki doğal bakteri türlerinin daha iyi gelişmesini sağlıyor." dedi.

Gübredeki doğal bakteri türlerinin bitkinin büyümesine yardımcı olan maddeler olduğunu söyleyen Adıgüzel, şunları kaydetti:

"Dolayısıyla bakteriler geliştiği zaman bitki de ekstradan gelişmiş oluyor ama bitkilere kimyasal sentezler vurduğunuzda bu bitkinin bir yıl verimini artırırken gelecek yıllarda ekilecek ürünlerde topraktaki kimyasal birikiminden dolayı bitkilerde yanmalar ve ilaç stresi meydana getiriyor. Bizim ürettiğimiz gübrede ilaç stresi veya gelecek yıllarda bitki yanmaları meydana gelmiyor. Yabancı menşeili olarak bu ürüne benzer ürünler mevcut ama yerli ve milli olarak bu ürüne benzer ürün mevcut değil. İthal edilen bu gübre üretim maliyetini de artırıyordu artık daha ucuza üretim yapma imkanımız oluştu."

KİTAM Müdürü ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kubilay Yıldırım da KİTAM'ın önemli bir altyapıya sahip olduğunu belirtti.

Kamu ve sanayinin test analizi ihtiyacını karşıladıklarını dile getiren Doç. Dr. Yıldırım, şunları ifade etti:

"Çiftçilerimiz son zamanlarda artan gübre fiyatları nedeniyle sorun yaşamaktaydı. Biz de bu sorunlarına nasıl çözüm bulabiliriz diyerek sanayi ile ortak projeler geliştirmeye başladık. Bu kapsamda KOSGEB, bir firmayla yaptığımız gübre projemizi de destekledi. Bakteriyolojik gübre geliştirerek bitkinin gelişimini pozitif yönde destekleyecek ürün elde etmiş bulunuyoruz. Bu ürünün tüm testlerini yapan KİTAM, ürünün uygunluğunu onaylatarak seri üretimini başlattı."