Soya Yetiştiriciliğinde Yüksek Verim

Soya bitkisi üretiminde uygun ekim, tarla sürümü, tekniğine uygun bakım ve en önemlisi yeterli su verimi artırıyor.

Soyanın veriminin çeşide, yetiştiği bölgeye ve bakım şartlarına göre değiştiğini, genel olarak çeşitlerin veriminin dekara 200 kilogram ile 400 kilogram arasında olduğunu belirten Tarım İl Müdürü Sadullah Kirenci, toprağın tahlil sonucuna göre gübrelenmesi gerektiğini söyledi. Soya fasulyesinin toprak yönünden özel bir seçiciliğinin olmadığını, yüksek verim için killi, killi kumlu, orta ağır, kolay ısınan, humusça zengin ve üretken topraklar istediğini dile getiren Kirenci, "Toprağın ph derecesi 4'ün üzerinde olmalıdır, nötr topraklar uygundur. En başarılı gübreleme programı topraktaki mevcut besin elementlerinin durumuna bağlı olarak belirlenmelidir. Bu nedenle toprak tahlil sonucuna göre gübreleme en iyisidir. Gübre toprağa ekimle birlikte verilmelidir. Genel bir ifade olarak dekara 3 kilograma saf azot ve 6 kilograma saf fosfor verilebilir. Dekara yüzde 18-46'lık 13-15 kilogram DAP diamonyum fosfat veya yüzde 44'lük 13-14 kilogram triplesüperfosfat ile birlikte yüzde 21'lik 13 kilogram amonyum sülfat uygulamalarından biri kullanılabilir" dedi.

"Toprak çok yaş iken sürüm ve ekim yapılmamalıdır" diyen Kirenci, "Ekim için tohum yatağının hazırlanması son derece önemlidir. Tohum yatağı, 6 santimetre derinliğinde sıkıştırılmış ince bir toprak tabakasıdır. Bu amaçla toprak önce kulaklı pullukla 20-25 santimetre derinlikte işlenir. Bundan sonra toprak diskaro ile parçalanır ve sürgüyle bastırılır. İşletmedeki alet durumuna göre birkaç işi aynı anda yapan aletler de kullanılabilir. Bütün toprak işlemeleri toprağın en uygun tavında yapılmalıdır. Toprak çok yaş ve çok kuru olmamalıdır. Ekim öncesinde tarla sonbaharda tavında iken 20-25 santimetre derinlikte sürülür. Nisan ayında 1-3 kat goble veya diskaro çekilir. Sürgü çekildikten sonra toprak ekime hazır hale gelir. Tohum ekimi sırasında tarla anızdan temizlenir, toprak tavında iken 10-15 santimetre derinlikte sürülür. Goble, diskaro ve sürgü çekilerek toprak ekime hazır hale gelir. Doğru ekim zamanı ve bakteri aşılamasıyla verim artırılabilir. Soya fasulyesinin ekim zamanı, toprak sıcaklığının en az 8-10 santigrat dereceyi bulduğu zamandır" diye konuştu.

"ZAMANINDA VE YETERLİ SU İYİ VERİM İÇİN ÖNEMLİ"

Soya fasulyesi bir tarlaya ilk kez ekiliyorsa toprağın veya tohumların özel soya bakterisiyle mutlaka aşılanması gerektiğine dikkat çeken Kirenci, şu bilgileri verdi:

"Soyanın kendine mahsus bakterisi vardır. Bakteri, soyanın köklerinde yaşayan ve havanın azotunu alarak bitkiye azot sağlayan küçük canlılardır. Bakteri aşılamak için tohumlara gölge bir yerde 100 kilograma 2 su bardağı şekerli su serpilerek iyice karıştırılır ve nemlendirilir. Üzerine yaklaşık 1 kilogram bakteri serpilip iyice karıştırılır. Bu karışım hemen ekilir. Eğer beklenirse bakteriler ölür ve aşılamanın bir etkisi olmaz. Ekim zamanının ve bakteri aşılamanın verim üzerine etkisi, diğer bütün kültürel işlemlerden daha fazladır. Bölge için en uygun çeşit seçilmeli. Çeşit seçimi, çeşidin verimi, bulunduğu çevreye uyum kabiliyeti, yatma durumu, olgunlaşma süresi ve diğer özellikleri dikkate alınarak yapılmalıdır. Çeşit seçiminde etkili diğer bir faktör de olgunlaşma süresidir. Çeşitlerin olgunlaşma süresi ekimden sonra 100 ile 150 gün arasında değişmektedir. Seçilen çeşitlerin olgunlaşma süreleri farklı da olsa sonbaharın başında hasada gelmelidirler. Genel olarak mayıs ayında ekimde meydana gelen 10 günlük bir gecikme, sonbaharda 3-5 günlük bir olgunlaşma gecikmesine neden olur."

Soya fasulyesinin ekimden hasada gelinceye dek toprakta istediği suyu bulması gerektiğini vurgulayan Kirenci, şöyle devam etti:

"Zamanında ve yeterli su verilmesi iyi bir verim için önemli faktörlerdir. Yağmurlama veya başka bir usulde sulama yapılabilir. Ancak çiçeklenme ve bakla bağlama dönemi su eksikliğine hassas devrelerdir. Soyanın çok sayıda hastalık ve zararlıları vardır. Nematot, mildiyö, virus, kırmızı örümcek, beyaz sinek, yeşil kurt, kokulu yeşil böcek ve Prodenia zararlısı ile savaşım önem taşır. Sağlıklı tohumluk kullanmak en etkin yollardan biridir. Soya için yabancı otların kontrolü çok önemlidir. Bitkiler özellikle genç dönemde otlu tarlada gelişemezler. Bunun için yabancı ot miktarına göre sıra aralarında traktörle 2-3 kez yabancı ot mücadelesi yapılır. Traktörle ara çapası yapıldığında çapa makinesi 5 cm'den daha derine inmemeli ve sıraya 15 cm'den daha fazla yaklaşmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Derin çapalama köklerin budanmasına ve verimin azalmasına neden olur. Hasat zamanı doğru tespit edilmelidir. Soyanın hasat zamanını iyi ayarlamak ve geçirmemek gerekir. Genel olarak çeşitlerin çoğu az veya çok tohumunu döker. Bir de hasat zamanı gecikirse dökülme oranı artar."

Kirenci, soyanın hasat zamanında yapraklarının sarardığını ve çoğunun döküldüğünü, baklaların olgunlaştığını, tohumların sertleştiği dönem olduğunu ve hasattın biçerdöverle yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi.

(MD-SA-CC-Y)