TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu, ÖSYM ve Tübitak Temsilcilerini Dinledi

(TBMM) - TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu'nda sunum yapan Ösym Engelli Adaylar Daire Başkanı Belma Atak, "Engelli adaylar için 2024 yılında yaptığımız Ekpss'de toplam 154 bin 512 aday sınavı katılmıştır. Bu adaylardan 16 bin 215'i okuyucu yardımı talep etmiştir. İşaretleyici yardımı talep eden aday sayısı 24 bin 671'dir" dedi. Atak, ayrıca sadece Yks'de ek puan uygulaması olduğunu belirterek, uygulamanın görme, işitme, bedensel engelli adaylar için olduğunu belirtti.

TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu, AK Parti Ankara Milletvekili ve Komisyon Başkan Vekili Jülide Sarıeroğlu başkanlığında toplandı. Toplantıda, ÖSYM ve TÜBİTAK yetkilileri sunum yaptı.

Toplantının açış konuşmasını yapan Sarıeroğlu, komisyon olarak teknolojiye ve çalışma hayatına erişimi güçlendirmeye yönelik çalışmalarını tüm paydaşların katkılarıyla çok yönlü bir çerçevede sürdürmeye devam ettiklerine dikkat çekerek şunları söyledi:

"Bugün ÖSYM ve TÜBİTAK'tan alacağımız bilgilerle hem ölçme ve değerlendirme süreçlerini hem de bilimsel ve teknolojik imkanları kapsayan daha teknik ve bütüncül bir tabloyu değerlendirme fırsatı bulacağız. ÖSYM'nin yürüttüğü sınav hizmetleri özellikle EKPSS sürecinde bakımından engelli vatandaşlarımızın kamu istihdamına erişiminde belirleyici bir rolü var. EKPSS'nin kapsamı, uygulama süreçleri, erişilebilirliği ve sınav güvenliğine kadar uzanan tüm başlıkları engelli vatandaşlarımız açısından son derece önemsiyoruz. Bu konuda da engelli vatandaşlarımızın da bugünkü tutanakları takip edeceğini düşünüyorum. Bu alanda yapılacak her iyileştirme sadece bir sınav düzenlemesi değil aynı zamanda fırsat eşitliğinin güçlenmesine yönelik önemli bir adım olacak.

TÜBİTAK ise çocuklarımıza yönelik bilimsel araştırmalar, teknoloji geliştirme faaliyetleri ve yeni çözümleri ile erişilebilir teknolojilerden dijital uygulamalara, destek programlarından istihdam fırsatlarına kadar geniş bir alanda engellilik alanına değerli katkılar sunuyor. Bilim ve teknolojinin sunduğu imkanlar, engelli vatandaşlarımızın toplumsal hayata katılımını daha da güçlendirecek yeni kapılar açmaktadır. Komisyonumuz, bugüne kadar merkezi idareyi, yerel yönetimleri, akademiyi, sendikaları, sivil toplum kuruluşlarını aynı zeminde buluşturmasıyla güçlü bir ortak akıl platformu haline gelmiş durumda. Bugün de bu ortak zemini, daha erişilebilir kamu hizmetleri, daha kapsayıcı sınav süreçleri, daha yenilikçi teknolojik çözümler ve daha etkin politika önerileri doğrultusunda güçlendirmeyi hedefliyoruz."
"Engelli adayın raporu dijital ortamda ise evinden kendisi sınav başvurusunu tamamlamakta"
ÖSYM Engelli Adaylar Daire Başkanı Belma Atak, komisyonda yaptığı sunumda, ÖSYM denetiminde gerçekleştirilen sınavlara giren engelli adaylara ilişkin istatistiklere ve adayların sınavlara girmesi için sunulan hizmetlere dair şunları söyledi:
"Engelli adaylar için 2024 yılında yaptığımız EKPSS'de toplam 154 bin 512 aday sınavı katılmıştır. Bu adaylardan 16 bin 215'i okuyucu yardımı talep etmiştir. İşaretleyici yardımı talep eden aday sayısı 24 bin 671'dir. ÖSYM Başkanlığı olarak 'büyük punto' dediğimiz soru kitapçıklarıyla adaylarımıza veriyoruz. Tekli salonda giren aday sayımız da 33 bin 931. Sayısal bilgilerde yine YKS'de 2025 yılına ait toplam engelli aday sayısı 12 bin 833, okuyucu kullanan aday sayısı 1253, işaretleyici isteyen aday sayısı 2 bin 323. Büyük punto, yani 14 punto talebinde bulunan aday sayısı da 562.
Engelli adayların başvuru süreci ÖSYM Başkanlığı'nın yapmış olduğu bütün sınavlarda YKS, EKPSS, kurum sınavları dahil olmak üzere artık sağlık raporlarıyla rapor içeriklerine uygun sınav uygulama taleplerini okuyucu, işaretleyici, araç-gereç, büyük punto ve de özel bir ihtiyacı var ise adaylar başvuru merkezlerine gitmeden, başkanlığımıza rapor belge göndermeden bu yılın şubat ayından itibaren ÖSYM'nin aday işlemleri sistemi üzerinden elektronik ortamda yapılabilmektedir. Sağlık Bakanlığı'yla entegre yaptı ÖSYM Başkanlığı. Adayın raporu dijital ortamda ise evinden kendisi başvurusunu tamamlamakta. Engelli adayların başvuru sürecinde e-rapor sistemi aday kendisini e-raporunu eğer sistemde var ise ÖSYM'nin sitesine yüklüyor. Rapor üzerindeki sağlık verileri ÖSYM tarafından yapılan bir yazılım programıyla analiz ediliyor ve de ihtiyacı olabilecek bütün engelli uygulamaları ekrana yansıyor. Aday hangi uygulamadan faydalanmak istiyorsa kendisine bunlar sunuluyor. Ona göre başvurusunu tamamlıyor.
Sağlık Bakanlığı ile yapılan entegre sayesinde ÖSYM Başkanlığı EKPSS hariç bütün bütün sınavların raporlarını bu kanalla almakta. Sadece EKPSS'nin raporları Aile Bakanlığı İl Müdürleri tarafından kabul edildiği için bu sistemden faydalanamamaktadır adaylarımız.
"Ek puan sadece görme, işitme, bedensel engelli adaylara verilmekte"
YKS sınavını biz il ve ilçelerde 255 merkezde yaptık. İlçe sayısı her geçen yıl artmakta. EKPSS sınavı illerde yapılıyor. 81 ilde yapıyoruz. Hakkari, Tekova'da yaptık 2024 yılında. Onların ulaşımı Hakkari merkeze daha zor şartlarda olduğu için ve de nisan ayında yaptığımız için. Yaptığımız bütün sınavlarda sınav süresine ilave 20 veya 60 dakika arasında sınavına göre ve soru sayısına göre değişen bir süre veriyoruz. Ek puan uygulanması sadece yükseköğretim kurumları sınavlarında bedensel özelliklerinde ağır derecede ve sürekli olarak işlev kaybı ve bozukluğu olan yani bütün düzeltmelere rağmen bedensel, görme veya işitme gücünden tam ya da önemli ölçüde eksiklik olan ve eğitim öğretim hizmetlerinden yeterince yararlanamayan bilgiye erişimde engeli nedeniyle sorun yaşayan adaylara yerleştirme puanla ilaveten verdiğimiz puan ek puan. YKS'yi yaptıran kurum ÖSYM Başkanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı. O yüzden ek puan uygulaması sadece YÖK Başkanlığı'nın kararıyla sadece YKS sınavına giren engelli adaylarımızda bu üç gruba verilmekte. Ek puan uygulaması görme, işitme, bedensel engelli adaylara verilmekte. Engel derecelendirme yönergesi var ÖSYM Başkanlığı'nın hazırladığı. O kriterler göz önünde tutularak bir derecelendirme yapılıyor. Bir algoritması var. O algoritmayla adaylara ek puan veriliyor. Bu da sınav sonuç belgelerine yansıtılıyor.
Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı 2012 yılından itibaren ÖSYM Başkanlığı tarafından yapılmakta. İki yılda bir yapılmakta. Engellilerin devlet memurluğuna alınmalarıyla ilgili yönetmeliği ve de Aile Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve EME Başkanlığı arasında imzalanan protokol hükümleriyle yapılmakta. Bu sınavın nasıl yapılacağına dair 2012 yılında bir bilim kurulu oluşturuldu.
2026 yılında da yapılması planlanıyor. EKPSS'ye Engelli Sağlık Kurulu raporlarında en az engel oranı yüzde 40 ve üzeri olanlar, aynı zamanda çocuklar için özel gereksinim raporunda özel gereksinimi 2 ve üzeri olan adaylar da EKPSS'ye girmek için aday olabiliyorlar. Ortaöğretimde toplam yerleştirme yaptığımız aday sayısı 419, ön lisansta 261, lisansta 1090, toplam sınava giren adaylardan 63 bin 882 kişiden 1.770 aday kadro verilerek ÖSYM tarafından yerleştirmeleri yapıldı."
TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Mesut Güner de TÜBİTAK'ın engelli bireylere yönelik faaliyetlerini ve destek programlarını komisyonla paylaştı.