BALTIK DENİZİ - Stratejik kavşak noktası Baltık Denizi'nde güvenlik sınamaları artıyor

Avrupa güvenlik mimarisinin merkezinde yer alan ve NATO, Avrupa Birliği (AB) ve Rusya için stratejik bir kavşak noktası teşkil eden Baltık Denizi, son dönemde çevresel hususların yanı sıra sıklıkla güvenlik sorunlarıyla da gündeme geliyor.
Anadolu Ajansının (AA) "Baltık Denizi" başlıklı üç bölümlük haber dosyasının ikincisinde, Baltık Denizi'nde yakın dönemde artış gösteren hibrit tehditler ve askeri hareketlilik gibi temel güvenlik sınamaları ele alındı.
AB ve NATO üyesi Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya, Polonya ve İsveç'in kıyıdaş olduğu ve ticaret, enerji taşımacılığı ile iletişim ağlarının bulunduğu Baltık Denizi'nde güvenlik sınamalarının artması, uzun vadeli ve geniş çaplı istikrarsızlık riskini beraberinde getiriyor.
Askeri hareketlilik artıyor
Yoğun deniz trafiği, dar boğazları ve enerji ile iletişim hatlarından oluşan kapsamlı altyapısı bulunan Baltık Denizi'nde son dönemde artan askeri faaliyetlerin çoğunlukla Rusya tarafından gerçekleştirildiği öne sürülüyor.
İsveç, Finlandiya ve Estonya'daki deniz komutanlıkları, Rusya'nın askeri faaliyetlerinin daha iddialı bir hal aldığını, hava sahası ihlallerinin ve denizaltı hareketlerinin daha dikkatli izlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Bölge ülkeler, hava sahası ihlallerinin arttığını, tanımlanamayan denizaltı sinyallerinin tespit edildiğini ve Rus donanmasının Kaliningrad çevresinde daha görünür hale geldiğine işaret ediyor.
Diğer taraftan, Rusya'nın artan faaliyetlerine karşı NATO da Baltık Denizi'nde güvenliği güçlendirmek için bir dizi adım atıyor.
İttifak, 2025'in başında, deniz altındaki kritik altyapıyı korumak ve deniz güvenliğini artırmak amacıyla "Baltık Gözetimi" adlı çok uluslu bir gözetim ve deniz görevi başlattı. Bu faaliyet kapsamında savaş gemileri, devriye uçakları ve diğer deniz unsurları bölgeyi takip ediyor.
Ayrıca NATO ülkeleri, Baltık Denizi'nde düzenli deniz tatbikatları da düzenliyor.
Bu adımlar, deniz altı kabloları ve enerji hatları gibi stratejik hatlara yönelik tehditlere karşı caydırıcılığı artırmayı ve İttifakın bölgedeki varlığını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Ancak sığ sulara, dar boğazlara ve yoğun deniz trafiğine sahip Baltık Denizi'nde NATO ve Rusya'nın sık tatbikatları, bir yandan deniz trafiğinin yönetimini daha karmaşık hale getirirken, diğer taraftan askeri ve sivil gemiler arasında kazara karşılaşmalar veya yanlış anlamalara yol açma riskini artırıyor.
Hibrit tehditler tedirginlik yaratıyor
Baltık Denizi aynı zamanda siber saldırı, sabotaj, GPS sinyalleri karıştırma gibi artan düzeyde hibrit tehditlere de sahne oluyor.
Baltık kıyısındaki ülkelerin savunma yetkilileri, tanımlanamayan denizaltı hareketleri, GPS sinyalleri karıştırmaları ve açıklanamayan telekomünikasyon kablo kesintilerinin düzenli şekilde arttığını bildirirken, okları da Rusya'ya çeviriyor.
Bölgede, Baltık ile İskandinav başkentlerini birbirine bağlayan binlerce kilometrelik denizaltı enerji hatları ve veri kablolarında yaşanan hasar vakaları kaygıları artırıyor.
Enerji ve telekomünikasyon kablolarında son 2 yılda meydana gelen hasarların bazıları doğal nedenlerle açıklanırken, bazıları için sabotaj ihtimali gündeme getiriliyor.
Baltık Denizi'nde ayrıca ticari gemi rotalarını etkileyen periyodik GPS karıştırmalarının da kayda geçtiği biliniyor. Bu durum bir yandan sivil havacılık ve denizcilik alanında güvenlik risklerini artırırken, diğer taraftan da deniz trafiğinde gecikmelere yol açıyor.
"Gölge filo" faaliyetleri risk oluşturuyor
Rus petrolü ve diğer ticari yüklerin, yaptırımları aşmak için düşük standartlı, takip sistemi kapalı ve çoğu zaman anonim işletmecilere ait gemilerle taşınması, Baltık Denizi'nde hem çevresel hem de güvenlik açısından endişe uyandırıyor.
"Gölge filo" olarak adlandırılan bu durum, olası yasa dışı faaliyetleri gizleme kapasitesi nedeniyle ayrı bir risk oluşturuyor.
"Baltık Denizi'nde en ciddi tehdit hibrit baskı"
Baltık Güvenlik Vakfı Başkanı Olevs Nikers, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Baltık Denizi'nde halihazırda en ciddi tehdit açık taşıma eşiğinin altında kalan hibrit baskıdır." dedi.
Bu çerçevede özellikle deniz tabanındaki kritik altyapılara yönelik saldırıların öne çıktığına işaret eden Nikers, "Bu tür eylemler çoğu zaman muğlak denizcilik faaliyetleriyle mümkün kılınmakta, toplumları anında etkileyebilmekte ve aynı zamanda atfedilmesi ve karşılık verilmesi son derece zor olmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.
Nikers, ikinci önemli tehdidin ise "gölge filo" faaliyetleri olduğunu belirterek, bu çerçevede yürütülen güvensiz faaliyetlerin hem kaza riskini artırdığını, hem de örtülü faaliyetler için fırsat alanı yarattığını dile getirdi.
"Ödüllendirilen saldırganlık istikrarsızlaşmayı tetikler"
Nikers, Baltık Denizi'ne ilişkin yakın gelecekte en büyük riski ise Ukrayna'nın toprak tavizine zorlanması ve Moskova'nın bunu bir zafer gibi sunması olarak değerlendirdi.
Rusya'da "gücün işe yaradığı" inancının pekişmesinin, bir sonraki çatışmaya hazırlanmak için siyasi-askeri alanın açılması riskini ortaya çıkaracağını söyleyen Nikers, bu süreçte NATO'nun kararlılığını sınamaya yönelik girişimlerin, doğrudan topyekun bir işgalden ziyade hibrit baskı ve yıldırma yoluyla başlamasının olası olduğunun altını çizdi.
Nikers, "Ödüllendirilen saldırganlık, bölge genelinde caydırıcılığı zayıflatır ve sabotaj, zorlama ve istikrarsızlaştırma kampanyalarıyla gri alan tırmanmasını daha olası hale getirir." uyarısında bulundu.
Baltık Denizi'nde tırmanmayı önlemeye yönelik önerilerde de bulunan Nikers, "En kritik adım, Baltıklar'da 'tripwire (tetik teli)' yaklaşımından 'fight-tonight (bugün savaşabilecek)' duruşuna geçmektir." ifadesini kullandı.
Nikers, bu çerçevede hızlı bir toprak kazanımını imkansız kılacak açık bir caydırma/inkar sinyali verilmesi gerektiğinin kilit öneme sahip olduğunu kaydetti.