Ailelere Atalarından Yadigar İlginç Lakaplar

İbrahim Tığ - Zonguldak'ın Devrek ilçesinde aile mensupları, soyadlarından çok birbirinden ilginç lakaplarıyla anılıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, dünyaca ünlü bastonların yapıldığı ve halk kültür mirasının yaşatılmasına büyük özen gösterilen Devrek'te, lakaplar da özellikle köylerdeki sosyal ilişkilerde önemli yer tutuyor.

Kimi zaman güldüren, kimi zaman ilginç nitelendirmelerle düşündüren lakaplar, aile bireylerden baskın karakterde olanların huylarını, dış görünümlerini, yaşanmış ilginç olaylar ile farklı mesleklerin anılarını yaşatıyor.

Devrek'te Soyadı Kanunu çıkmadan önce yaygın kullanımı günümüzde de süren lakaplardan bazıları şöyle:

"Gocamemeliler, Terskemükler, Zölemenler, Emmüşler, Mıgırlar, Papiller, Mösmösler, Yeşilbaşlar, Hacıyapalaklar, Sütemmezzadeler, Ağaçbacaklar, Kocakulaklar, Karyağdılar, Çıplaklar, Karabataklar, Kırıklar, Çolakmemişler, Kakalamışlar, Kamilhasanlar, Haceller, Halilalar, Guduzlar, Habeşler, Körhafızlar, Silacıoğullar, İcracılar, Kaynarlar, Hacıeminler, Karahalitler, Şeyhler, Saatçiler, Bacılar, Sivişoğulları, Alireisler, Çorbalar, Dokuldokullar, Piramoğulları, Şekerciahmetler, Bozoğulları, Karasiyamiler, Karahocalar, Şekercisüleymanlar, Karyağdılar, Darendeliler, Külahlar, Kargalar, Hasekiler, Ethemler, Ökşeliler, Cambazlar, Gozurosmanlar, Ebegadirler, Hacımahmutlar, Kabakçılar, İbadioğulları, Yanuksabriler, Hamamcılar, Çatakömerler, Şeytanlar, Gımmış Hacerler, Köpekçi Niyaziler, Yabanabantlılar, Gurbaibramlar, Etalar, Tör tör Alimler, Çiyebasmazoğlu,Tülümustafendiler, Keklikler, Tırkızlar."

Ailelerin yanı sıra bazı kişilerin de "Mikrop Rıfat, Minnoş Fatimesi, Tevfik Eminesi, Gıygıdı Bahattin, Kupür Mustafa, Belagaribi Mehmet, Taktak İbram, Şakşak Mustafa ve Kansız İlyas, Tünek Azime, Elipişmişlerin Hasan ve Kansız İlyas" gibi lakaplarla anılması duyanları gülümsetiyor.

-Bazı lakapların öyküleri-

"Yarımçavuşların Mehmet" diye hitap edilen Mehmet Kocabıyık (34), AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilçede kıtlık yıllarında Millet Bahçesi'nde yapılan buğday dağıtımında dedesinin bekçi olarak görevlendirildiğini ifade ederek, "Görevli kişinin dedeme sürekli 'yarım buğday getir çavuş" demesi vatandaşlar arasında yaygınlaşmış. Herkes ailemize 'Yarımçavuşlar' demeye başlamış. Halen bu lakabımızla bizi çağırıyorlar" dedi.

Sütemmezzadeler'den Celal Şakir (52) da çocukken hiç süt etmeyen büyük dedesine takılan söz konusu lakabın daha sonra ailelerine yadigar kaldığını söyledi.

Soyadı Kanunu çıkınca dedesinin mesleği telgraf memurluğu olduğu için ailelerine Telci soyadının verildiğini anlatan Şakir, ilçede halen

"Sütemmezzadeler" diye bilindiklerini kaydetti

Macit Çekeneci (56) de dedesinin ilçenin en eski kahvehane esnafından olduğunu belirterek, "Terskemükler" lakaplarının verilişini şöyle anlattı:

"Kahvemize, köyün ihtiyarları ve hacıları gelirmiş. Dedemin kahvedeki sohbetleri, diyaloğu çok iyiymiş, genel kültürü de kuvvetliymiş. Fakat eve geldiği zaman kahvehanedeki şahıs başka bir kimliğe bürünür, disiplini elden bırakmaz, aile bireylerin her davranışına ters tepkiler verirmiş. Otoritesiyle köydeki olaylarda da inatçılık yapar ters davranırmış. Bundan dolayı bize bölge lehçesiyle 'Terskemükler' demişler."

- ZONGULDAK