Koronavirüs çıkışa geçti! Yeni varyantlar nedeniyle ölümcül hastalık çok hızlı yayılıyor

Covid-19 pandemisinde yaklaşık iki buçuk yıl geride kalırken, vaka sayıları son haftalarda hem dünyanın farklı noktalarında hem de Türkiye'de artışa geçti. Uzmanlar, pandemide altıncı dalganın yaşanıyor olabileceğini belirtiyor ve Covid-19 ile mücadelenin henüz sona ermediği uyarısını yineliyor. AVRUPA'DA VAKALAR ARTIYOR Küresel çapta bakıldığında, Avrupa kıtasında birçok ülkede vakalar artıyor. Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya ve Yunanistan bu ülkeler arasında yer alıyor. İngiltere'de geçtiğimiz hafta yaklaşık 2,7 milyon kişinin test sonucu pozitif çıktı. ÇİN'İN MACAU KENTİNDE BİR HAFTALIK KARANTİNA İLAN EDİLDİ ABD, Brezilya, Meksika, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda'da da vaka sayıları yükselişte. Çin'in kumarhaneleriyle ünlü Macau kentinde, vaka sayısının artması sonucu bir haftalık karantina ilan edildi ve aciliyeti olmayan tüm işyerleri kapatıldı. BA.4 VE BA.5 ALT VARYANTLARI İLK GÜNEY AFRİKA'DA GÖRÜLDÜ Covid-19, varyant adı verilen yeni genetik kodlarla insanların karşısına çıkıyor. Omicron bir varyant; BA.4 v BA.5 ise Omicron bağlantılı alt varyantlar. Bu varyantlar ilk olarak yılın başında Güney Afrika'da ortaya çıktı ve şimdi birçok ülkede yayılıyor. 2 ALT VARYANT, DİĞER COVID TÜRLERİNE BASKIN GELMEYE BAŞLADI Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ilk olarak Nisan ayında BA.4 ve BA.5'i izlemeye başladı. Bazı ülkelerde bu varyantlar diğer Covid türlerine baskın gelmeye başlamış durumda. Örneğin Portekiz'de BA.5 varyantı baskın halde. İngiltere'de de BA.4 ve BA.5'in etkisi sürekli artıyor. Henüz, bu alt varyantların diğer varyantlara kıyasla ne kadar zararlı olduğuna dair yeterli bilimsel çalışma bulunmuyor. "HASTALIK DAHA HIZLI BULAŞIYOR" Halk Sağlığı Uzmanı, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala; bu varyantlarla ilgili henüz yeterli bilimsel çalışma olmamakla birlikte hızlı yayıldıklarını belirtiyor: "Birincisi bu varyantlar, aşılı olmaktan daha fazla kaçıyor. İkincisi ise hastalığı geçirerek antikor elde etmekten de daha fazla kaçıyorlar. Böyle olunca da bu yeni varyantlar nedeniyle hastalığın bulaşmasının daha süratle meydana geldiğine ilişkin bir sonuç karşımıza çıkıyor. Bunu özellikle İngiltere üzerinden kolaylıkla takip edebiliyoruz. Bu endişe verici varyantlara dünya engel olamadığı için küresel olarak bir altıncı dalgayla karşı karşıya kaldığımız söylenebilir." TÜRKİYE'DEKİ ARTIŞ HANGİ SEVİYEDE? Türkiye'de Sağlık Bakanlığı, Covid-19 verilerini 1 Haziran tarihinden bu yana günlük değil haftalık olarak açıklıyor. Bu verilere bakıldığında özellikle haziran ayının ortasından itibaren vakalarda önemli bir yükseliş olduğu görülüyor. VAKA SAYILARI HAZİRANDA YÜKSELİŞE GEÇTİ Vaka sayıları; 30 Mayıs ve 5 Haziran arasında 7 bin 322, 6 Haziran ve 12 Haziran arasında 7 bin 556, 13 Haziran ve 19 Haziran arasında 10 bin 954, 20 Haziran ve 26 Haziran arasında ise 26 bin 635, 27 Haziran-3 Temmuz arasında ise 57 bin 113 olarak kayda geçmiş. VEFAT SAYILARINDA BÜYÜK BİR SIÇRAMA YOK Bu beş haftalık dönemde vefat sayılarında ise büyük bir sıçrama görülmüyor. Ölüm sayıları söz konusu haftalarda sırasıyla 19, 20, 19, 17 ve 25 olarak gerçekleşmiş. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yayımladığı bayram mesajında, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Omicron varyantına bağlı vakaların arttığını söyledi. "ATIK SULARDAKİ VERİLER DE ARTIŞI GÖSTERİYOR" Prof. Dr. Kayıhan Pala, Türkiye'deki verilerin kısıtlı olması nedeniyle, sürecin nereye evrildiğini analiz etmenin zor olduğunu, bununla birlikte haftalık veriler dışında Tarım ve Orman Bakanlığı'nın atık su analizlerinin de bazı illerde artışa işaret ettiğini söylüyor. "5 İLDE OLGULARIN YÜKSEK OLDUĞUNU TAHMİN ETMEK MÜMKÜN" Pala, bakanlığın internet sitesinde yayımlanan haritaları şöyle yorumluyor: "Tarım ve Orman Bakanlığı atık su analizlerinde bu hastalığa yol açan SARS CoV-2 virüsünü inceliyor. Bundan yola çıkılarak bir matematiksel modelleme ile olası vaka sayısı geliştirilmeye çalışılıyor. Bu, dünyada çok yaygın kullanılan bir yöntem. Bakanlığın sayfasına bakacak olursanız haziran ayının son haftası itibariyle atık sulardaki SARS CoV-2 verilerinden yola çıkarak İzmir, Muğla, Antalya, Bursa ve İstanbul'da olguların yüksek olduğunu tahmin etmek mümkün diye öngörüde bulunuyoruz." KURBAN BAYRAMI VE SONBAHAR UYARISI Önümüzdeki dönem için hem bayramdan dönüş haftası hem de sonbahar aylarına dair uyarılar yapılıyor.Prof. Dr. Kayıhan Pala, Türkiye'de de bir yükselme trendinden bahsediyor: "Türkiye'de hangi varyantın egemen olduğuna ilişkin genomik analizler çok az. Türkiye'de genomik analiz yapılan vakaların oranı, % 0,66. Bir örnek olsun diye söylüyorum bu, Danimarka'da % 16. Bu yüzden varyant analizinde çok sınırlı bir değerlendirme yapabiliyoruz. "AVRUPA'DAN 3-4 HAFTA SONRA TÜRKİYE'DE ETKİSİNİ GÖRÜYORUZ" Ancak daha önceki deneyimlerimizden yola çıkarak bir tahminde bulunmak gerekirse şunu söyleyebiliriz. Geçmişte, Avrupa'da vakalar çıkmaya başladıktan üç hafta ya da dört hafta sonra Türkiye'de etkisini görmeye başlıyorduk. Dolayısıyla Fransa, Portekiz, İtalya, Yunanistan gibi ülkelerde olguların yükselmesine paralel olarak artık Türkiye'de de olguların yükselme trendiyle karşı karşıya kaldığımız söylenebilir.Bu arada, bayram nedeniyle özellikle insanların çok sık bir araya gelmesi, kapalı ortamları ve toplu ulaşımı daha fazla kullanılması, olasıdır ki vaka sayısında bir artışı karşımıza getirecek. Sevinilen şey, ölü sayılarında ciddi bir artışın olmaması halidir. "ASIL PROBLEM EYLÜL, EKİM, KASIM AYLARINDA" Bütün bunlardan yola çıkarsak önümüzdeki haftalarda Türkiye'de altıncı dalganın tepe noktasına doğru yükselmeye başlayabileceğimizi tahmin etmek mümkün. Ama biz asıl problemin; eylül sonu, ekim, kasım aylarında karşımıza çıkabileceğini öngörüyoruz."