Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti: (2)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti'nde, fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşunun, talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendireceği bildirildi.
TCMB Para Politikası Kurulu'nun 23 Ekim toplantısına ilişkin özeti yayımlandı. Özette, tüketici fiyatlarının eylülde yüzde 3,23'e yükseldiği, yıllık enflasyonun ise yüzde 33,29 olduğu anımsatıldı.
Yıllık tüketici enflasyonundaki yükselişte gıda fiyatlarının etkili olduğunun aktarıldığı özette, "Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla yükselirken, gıda dışı enflasyon nispeten yatay seyretmiştir." ifadesi kullanıldı.
Özette, son dönemde etkisini hissettiren kuraklık başta olmak üzere arz yönlü unsurların, bu dönemde de gıda enflasyonu üzerinde temel belirleyici olduğuna işaret edildi.
"Enflasyonun ana eğilimi eylül ayında yükselmiştir"
Özette, işlenmiş gıda grubu aylık fiyat artışının yüzde 3,9 ile yüksek seyrini koruduğu kaydedildi. Bu dönemde süt ve süt ürünleri üzerinde çiğ süt alım fiyatlarındaki yükselişin yansımalarının izlendiğinin belirtildiği özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Enflasyonun ana eğilimi eylül ayında yükselmiştir. Ana eğilime ilişkin göstergeler, üç aylık ortalamalar bazında da sınırlı miktarda artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış aylık artışlar B ve C endeksinde bir önceki aya kıyasla güçlenmiştir. Fiyat artışının B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda yükseldiği, işlenmiş gıdada yüksek seyrini koruduğu, hizmet sektöründe ise yatay seyrettiği gözlenmiştir. Benzer şekilde, dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergeleri de bir önceki aya kıyasla artmıştır. Tahmin performansı görece daha iyi olan medyan enflasyonun aylık bazda yüzde 2,1'e yükseldiği takip edilmiştir."
Özette, eylül ayı itibarıyla son 3 aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışının temel mallarda yüzde 1,21 ile bir miktar yükseldiği, hizmet sektöründe yüzde 2,95 ile bir önceki aya kıyasla yataya yakın seyrettiği, kira hariç hizmetlerde de yüzde 2,71 ile yatay seyrini koruduğu bildirildi.
Hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranışının önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir zamana yayılmasına neden olduğuna işaret edilen özette, "Bu görünümle, hizmet enflasyonu mallara göre yüksek seyrini sürdürmektedir. Eylül ayı özelinde hizmet sektörü fiyat artışları okula dönüş etkisiyle bir önceki aya kıyasla güçlenmiştir. Aylık bazda grup içerisinde eğitim ve ulaştırma hizmetleri öne çıkmıştır." denildi.
"Gıda imalatı fiyat artışları son iki ayda güçlenmiştir"
Özette, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergelerin, ekim ayında sözleşme yenileme oranının mevsimsel olarak gerilemesinin de etkisiyle, aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ettiği belirtildi.
Yıllık bazdaki gerileme eğiliminin sürdüğüne vurgu yapılan özette, gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan, gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının Tüketici Fiyat Endeksindeki (TÜFE) mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler aldığı ve gerilemeye devam ettiğinin izlendiği aktarıldı.
Özette, kira enflasyonunun deprem ve kentsel dönüşüm gibi konut sektörüne özgü arz yönlü unsurların da etkisiyle, öngörülenden yüksek seyrettiği ifade edildi.
Bu dönemde, gıda ürünleri (yüzde 6,77) ile dayanıklı tüketim mallarının (yüzde 2,80) fiyat artışları ile öne çıktığının bildirildiği özette, "Gıda imalatı fiyat artışları son iki ayda güçlenmiştir. Bu gelişmede büyük ölçüde beyaz et olmak üzere işlenmiş et ve et ürünleri, işlenmiş meyve ve sebze ile katı-sıvı yağlar ön plana çıkmıştır." değerlendirmesi yapıldı.
Özette, eylül ayında uluslararası emtia fiyatlarının bir miktar yükseldiğine işaret edilerek, şu bilgilere yer verildi:
"Bu gelişmeyi değerli ve endüstriyel metaller kaynaklı olarak enerji dışı emtia fiyatlarındaki yükseliş sürüklemiştir. Bu dönemde enerji emtia fiyatları ılımlı bir seyir kaydetmiştir. FAO gıda fiyatları endeksi eylül ayında şeker ve süt ürünleri fiyatları kaynaklı olarak gerilemiştir. Eylül ayında ortalama 68 dolar seviyesinde seyreden Brent ham petrol fiyatları, ekim ayının ilk üç haftası itibarıyla ortalamada 64,5 dolar seviyesine gerilemiştir. Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi eylül ayında tarihsel ortalamasına yakın seyrini sürdürmüştür. Temmuz ayında düşmeye başlayan küresel ve Çin'e yönelik konteyner endeksleri bu eğilimini eylül ve ekim ayının ilk üç haftasında da devam ettirmiştir. Yurt içinde 2025 yılına ait bitkisel üretim tahminleri tahıllar ve meyvelerde aşağı yönlü revize edilerek, tarım ve gıda ürünlerinin arzına yönelik belirginleşen olumsuz seyre işaret etmiştir. Döviz kuru sepeti eylül ayında avro kurunda daha yüksek olmak üzere bir miktar artmıştır. Bu dönemde mevsimsel etkilerden arındırılmış imalat sanayi PMI verileri hem girdi hem de ürün fiyatları için artış göstermiştir."
"Enerji fiyatları küresel gelişmelerin etkisiyle ılımlı seyretmektedir"
Özette, başta gıda olmak üzere son dönem fiyat gelişmelerinin, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları kanalıyla dezenflasyon süreci üzerinde oluşturduğu risklerin belirginleştiği ifade edildi.
Ekim ayında enflasyon beklentilerinde artış gözlendiğinin ifade edildiği özette, ekim ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, 2025 yıl sonu enflasyon beklentisinin 1,9 puan yükselerek yüzde 31,8 seviyesine ulaştığı bilgisi paylaşıldı.
Özette, 2026 yıl sonu enflasyon beklentisinin de 1,4 puan artışla yüzde 22,1 düzeyinde gerçekleştiği ve diğer vadelerdeki beklentilerde de yükselme görüldüğü belirtilerek, "Gelecek 12 ay ve 24 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri sırasıyla 1 puan ve 0,6 puan yukarı yönlü güncellenerek yüzde 23,3 ve yüzde 17,4 olmuştur. Beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise 0,3 puan yükselişle yüzde 11,4 düzeyinde ölçülmüştür. Reel sektör beklentilerine bakıldığında, firmaların on iki ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, eylül ayında 0,9 puan azalarak yüzde 36,8 seviyesine gerilemiştir. Aynı dönemde hane halkının 12 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri 1,1 puan düşerek yüzde 53,0 seviyesinde seyretmiştir." ifadesi kullanıldı.
Verilerin dezenflasyon sürecinin yavaşladığını gösterdiğine dikkati çekilen özette, öncü verilere göre gıda fiyatlarındaki olumsuz seyrin hız kesmekle birlikte sürdüğü vurgulandı.
"Adımların büyüklüğü, enflasyon görünümü odaklı, toplantı bazlı ve ihtiyatlı bir yaklaşımla gözden geçirilmektedir"
Özette, Para Politikası Kurulunun (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 40,5'ten yüzde 39,5'e indirilmesine karar verdiği anımsatılarak, "Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendirecektir." ifadesi kullanıldı.
Özette, şu bilgiler paylaşıldı:
"Adımların büyüklüğü, enflasyon görünümü odaklı, toplantı bazlı ve ihtiyatlı bir yaklaşımla gözden geçirilmektedir. Enflasyon görünümünün ara hedeflerden belirgin bir biçimde ayrışması durumunda, para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır. Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması halinde parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla desteklenecektir. Likidite koşulları yakından izlenmeye ve likidite yönetimi araçları etkili şekilde kullanılmaya devam edilecektir. Kurul, politika kararlarını enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir. Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır."
(Bitti)