İran, Nükleer Anlaşmadan Çekilme Tasarısını Tamamladı

İranlı milletvekili Hüseyni Hacı Deligani, Avrupa ülkelerinin Tahran'a Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını getirme adımına karşılık Meclisin, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasından (NPT) çekilmesi için hazırladığı yasa tasarısının incelemesinin sonuçlandığını belirtti.
Yarı resmi Tesnim Haber Ajansına konuşan Deligani, "Avrupa ülkelerinin snapback mekanizmasını harekete geçirmesi, bu planın parlamentoda daha ciddi bir şekilde ele alınmasına yol açtı ve şu anda inceleme ve sonuçlandırma aşamaları tamamlandı." dedi.
NPT'den çekilme önerisinin ülkenin çeşitli kademelerinde ele alındığını aktaran Deligani, "Ülke yetkilileri ve tüm karar verici organlar arasında Avrupa ülkelerinin eylemlerine karşı en iyi seçeneğin NPT'den çekilmek olduğu konusunda bir fikir birliği var. Avrupa ülkelerinin eylemlerine karşı en iyi seçenek NPT'den çekilmektir." ifadelerini kullandı.
İran'a BM yaptırımlarının getirilmesini sağlayacak "snapback" mekanizması
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015'teki nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos'ta işletme kararı almıştı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı tarafların, "anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri" ve "anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri" için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.
Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) İran ile ortak gönderdikleri mektupta, Avrupalı ülkelerin İran'a BM yaptırımlarını geri getirebilecek "snapback" mekanizmasını işletme kararının "hukuken geçersiz" ve "mantıksız" olduğunu savunmuştu.
İran, İsrail ve ABD'nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA ile 9 Eylül'de anlaşmaya vardı. Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanan bu adım yeterli görülmemişti.
Tahran'a BM yaptırımlarını kaldıran 2231 sayılı BMGK kararında yer alan "snapback" mekanizmasının rutin prosedürü doğrultusunda, BMGK'ye sunulan ve İran'a yönelik yaptırımların geri getirilmemesini öngören bir tasarı 19 Eylül'de yapılan oylamayla reddedilmişti.
"Snapback" süreci, yeni karara yol açacak son dakika bir anlaşma olmaz ya da son tarih uzatılmazsa 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran'a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecek.
İran Dışişleri Bakanı Erakçi, 12 Eylül'de İran'ın bu durumda Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilmek dahil adımlar atabileceğini bildirmişti.