Etkin pişmanlık yasası nedir, kimler yararlanabilir? Etkin pişmanlık uygulanan suçlar nelerdir?

Türk Ceza Kanunu'nda yer alan etkin pişmanlık yasası, suç işleyenlerin belirli koşullarda ceza almasını önleyen veya cezada indirim sağlayan önemli bir hukuki düzenlemedir. Peki, Etkin pişmanlık yasası nedir, kimler yararlanabilir? Etkin pişmanlık uygulanan suçlar nelerdir? Detaylar haberimizde...

ETKİN PİŞMANLIK YASASI NEDİR?

Etkin pişmanlık, Türk Ceza Kanunu'nda belirli suç tipleri bakımından suç sonrası failin bazı olumlu davranışları (örneğin zararı gidermek, suçun ortaya çıkmasına yardımcı olmak vb.) göstermesi hâlinde cezada indirim ya da cezanın kaldırılması imkânı sağlayan hukuki bir kurumdur. Etkin pişmanlık, kanunilik ilkesi gereği, sadece kanunda açıkça öngörülen suçlar bakımından uygulanabilir.

Türk Ceza Kanunu'nda etkin pişmanlığın temel düzenlemelerinden biri malvarlığına karşı suçlarda suç nedeniyle doğan zararın giderilmesi hâlinde cezada ciddi indirim yapılmasını öngören hükümdür.

ETKİN PİŞMANLIK YASASINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?

Etkin pişmanlıktan yararlanabilmek için suçun kanunda öngörülen türlerden biri olması ve failin sonradan gösterdiği olumlu davranışların kanunda belirtilen şekilde gerçekleşmesi gerekir. Bu kapsamda etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilecek kişiler şunlardır:

Fail (suçu işleyen kişi)

Azmettiren veya yardım edenler, kanunda öngörülen şartlara uygun davranış göstermeleri hâlinde etkin pişmanlıktan yararlanabilirler.

Her suç tipinde yararlanma koşulları farklıdır; bazı suçlarda verilen bilginin soruşturma başlamadan önce yapılması hâlinde ceza almayla sonuçlanabilirken, kovuşturma aşamasında yapılırsa cezada indirim söz konusu olur. Bu durum özellikle uyuşturucu suçlarında açıkça düzenlenmiştir.

ETKİN PİŞMANLIK UYGULANAN SUÇLAR NELERDİR?

Etkin pişmanlık, sadece kanunda açıkça öngörülen suçlar bakımından uygulanır. Başlıca suçlar şunlardır:

1) MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLAR

Bu maddede sayılan suçlarda, suç tamamlandıktan sonra failin mağdurun uğradığı zararı aynı şekilde iade etmesi veya tazmin etmesi hâlinde cezada indirim yapılır:

Hırsızlık

Mala zarar verme

Güveni kötüye kullanma

Dolandırıcılık

Hileli iflâs

Taksirli iflâs

Karşılıksız yararlanma

Yağma suçları

2) UYUŞTURUCU SUÇLARI

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya kullanmak için satın alma/bulundurma suçlarında etkin pişmanlık hükümleri ayrı olarak düzenlenmiştir; bilgi verilme zamanına göre cezasızlık veya cezada indirim uygulanabilir.

3) DİĞER ÖZEL SUÇLAR

Etkin pişmanlık ya da ceza indirimi sağlayan düzenlemeler ayrıca aşağıdaki suçlarda da yer almaktadır:

Organ ve doku ticareti

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma

İmar kirliliğine neden olma

Parada ve kıymetli damgada sahtecilik

Suç işlemek amacıyla örgüt kurma

Zimmet

Rüşvet

İftira

Yalan tanıklık

Suç delillerini gizleme/değiştirme

Banka ve kredi kartlarının kötüye kullanılması