Nisan ayında açıklanan aylık %1,87’lik, yıllık %10,85’lik enflasyon gerçekleşmeleri beklentilerin çok üzerinde. Hatırlarsanız, her ne kadar çekirdek taraf yukarı eğilim göstermeye devam etse de manşet enflasyonda şu an kadar geçen yıldan gelme baz etkisi yardımcı olmuştu ve bunun Nisan’da da gerçekleşme olasılığı vardı. Ancak TRY’deki değer kaybı bu noktada baz etkisi avantajının yitirilmesine ve enflasyonun yeniden yukarı hareket etmesine neden olmuş görünüyor. Çekirdek enflasyonda %12,24 seviyesine olan yükseliş bunu en çarpıcı şekilde ortaya koyuyor. Bu trendin devamının gelmesini ve enflasyonun yukarıya gitmeye devam etmesini bekleriz, çünkü baz etkisi avantajının sonuna geldik bu periyottan sonra enflasyonu aşağı baskılayacak bir baz etkisi söz konusu olmayacaktır.

Ana harcama gruplarına göre değişimlere baktığımızda; en çok artış gösteren kalemlerin aylık bazda %10,40 ile giyim ve ayakkabı, %3,54 ile ulaştırma, %2,32 ile çeşitli mal ve hizmetler olduğunu görüyoruz. Özel kapsamlı göstergelerde, çekirdek enflasyon dediğimiz C göstergesinde TRY’deki değer kaybının etkisiyle aylık bazda %2,63 ile yıllık %12,24’e hızlı bir yükseliş var. Çekirdek enflasyon Mart ayında %11,44 olarak gerçekleşmişti. Enerji enflasyonu petrol fiyatlarındaki yükseliş etkisiyle aylık bazda %2,76 arttı. Gıda ve alkolsüz içecekler ise işlenmemiş gıda ve taze meyve/sebzedeki gerilemenin etkisiyle Nisan’da %0,21 gerilemiş görünüyor.

Üretim maliyetlerindeki yukarı yönlü baskılanma da, enflasyonist risklerin artmasına neden oluyor. Bu ay ÜFE’de de çarpıcı rakamlar görüyoruz. Aylık %2,60 artan ÜFE, böylece yıllık bazda %16,37’ye sıçramış durumda. İmalat sanayi maliyetlerinin %2,79 artması çerçevesinde, hammadde ve girdideki ithal ağırlığı bu kalemleri döviz kurlarına duyarlı hale getiriyor. Aynı zamanda petrol ve emtia fiyatlarındaki artış da maliyetlerin artmasında etkilidir. ÜFE’deki artışın hızlanması, TÜFE açısından da yükselişin devamı beklentilerimize dayanak oluşturan etmenlerden biridir.

Faiz artırımına rağmen USDTRY çok kısa sürede yukarı sürpriz yaratan enflasyonun da etkisiyle 4,20 bandını aştı. Enflasyon arttığı ve fiyat istikrarı da bozulduğu zaman gözler hemen Merkez Bankası’na gidiyor. Ancak işin içinde yapısallık da var. Enflasyon konusu aşılmadan faizleri indirmek mümkün görünmüyor, bu yüzden para politikası sıkı kalmaya devam etmek durumunda. Ancak para politikası tarafında 75 baz puan, bütün ekonomide yaratabileceği yan etkiye rağmen, yapılırken mali politikaların halen genişleyici olması fiyat istikrarının sağlanmasını da zorlaştırıyor. İki politikanın ters çalışması ve ayrışmasının derinleşmesi, problematik bir yapının ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu noktada Merkez Bankası’nın da yapabilecekleri sınırlı kalıyor. Ek faiz artırımları için beklentiler söz konusu olabilir, ancak diğer tarafta geniş mali politikaların yarattığı etkiyi de göz ardı etmemek gerekiyor. Faiz artırımının da bir noktadan sonra ekonomi üzerinde tahribat etkileri olabiliyor.

Merkez Bankası’nın 75 baz puanlık faiz artışının da etkisi nötrlenmiş oldu. 7 Haziran’da ilave bir sıkılaştırma söz konusu olabilir. Ancak atılacak faiz adımının boşa gitmemesi önemli, çünkü faiz aynı zamanda Hazine ve şirketler açısından ek faiz yükü demek. Borçlanma maliyetlerinin artması ile yatırım ve istihdama ayrılması gereken kaynak faize gidiyor. Faizler artmadan önce 1 birim olan faiz maliyetinin 1 birim artı x şeklinde artması yatırımdan da, istihdamdan da götürüyor. Ekonomideki tahribat da bununla alakalıdır. Oradan büyüme, oradan da benzer kısır döngü…