Uluslararası sermaye piyasaları ve Türkiye için 2015 yılının Haziran ayı kritik bir dönem olacak. Ekonomik faktörlerin yanında, merkez bankalarının alacağı kararlar ve siyasi gelişmeler, global dinamiklerden etkilenemeye açık Türkiye için, önümüzdeki süreci belki çok daha önemli kılıyor diyebiliriz. Hem gelişen ülkelerin ABD’de para politikasının beklenenden erken normalleşmeye başlaması ile yaşayabileceği potansiyel çalkantı, hem de seçim öncesi ve sonrasında ülkeyi bekleyen yol haritası, belirsizliğin artmaya başlayabileceği, finansal araçların fiyatlarında dalgalanmaların izlenebileceği tarihi bir dönemin izlenmesine neden olabilir. Bu süreç içerisinde Türk Lirası’ndan altın ve pay senetlerine birçok araç önemli değişimler kaydedebilir. 

“Türk Lirası’nda yön arayışı”

ABD ve Türkiye için öne çıkan Haziran ayı başlıklarını yukarıdaki gibi sıralayabiliriz. Bu noktada piyasaların, 7 Haziran seçimleri öncesinde yayımlanacak Türkiye’nin enflasyon rakamlarına olan hassasiyetinin azalabileceğini, 17 Haziran’da tamamlanacak ABD Merkez Bankası’nın (FED) Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı öncesinde ise tarım dışı istihdam değişimi göstergesinin kritik önem taşıdığını söyleyebiliriz.  Tabi ki Türkiye adına da, ayın ilk Pazar günü yapılacak genel seçimden çıkacak sonuçlar ve bu neticeye göre TCMB’nin para politikası tarafındaki tavrı önem taşıyor diyebiliriz. Bu süreç içerisinde özellikle Türk Lirası’nın volatilitesi artabilir, para biriminde sert yön değişimleri izlenebilir.

FED beklentileri – İstihdam piyasası

5 Haziran’da küresel piyasalar, ABD’nin tarım dışı istihdam değişimi verisine odaklanacak. Mart ayındaki zayıf rakam sonrasında Nisan dönemine ait data, istihdam artışındaki gerilemenin geçici olduğu değerlendirmesinin yapılmasına neden olmuştu. Piyasalar, Mayıs ayına ait rakam ile ABD ekonomisinin en azından eski temposunda istihdam artışları yaratıp yaratamadığını inceleyecek. Türkiye’deki seçim öncesinde Lira ise, kısa bir süreliğine de olsa, son kez yurtdışı bir gelişme ile yön çizecek. Tarım dışı istihdam değişim ile global yatırımcı, FED’in faiz artış zamanlamasını, “Haziran mı, Eylül mü, yoksa daha sonrası mı?” sorusunun cevabını öngörmeye çalışacak. 

Seçim süreci ve sonrası

28 Mayıs’tan sonra anket kuruluşları, vatandaşların oylarını etkileyebileceği için yaptıkları çalışmaların sonuçlarını yayımlayamıyorlar. Seçim tarihine on gün kala, “Seçimlerin genel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkında kanuna” göre yeni değerlendirmelerin sonuçları herhangi bir basın organında açıklanamıyor. Bunun öncesinde, daha önce seçim sonuçlarını tahmin etme konusunda başarılı olmuş araştırma şirketlerinin yaptığı çalışmaları izlediğimizde, hükümetin oy kaybı yaşama ihtimalinin önde olduğu görülüyor. Ancak tabi ki son sözü sandıktan çıkacak netice söyleyecek. 

Orta vadede özellikle “FED’in faiz adımının zamanlaması” ile birlikte seçim sonuçlarının getireceği ortam, Lira’nın stabil kalıp kalamayacağı konusunda belirleyici olabilir. Piyasaların kısa vadede önünü görmesini güçleştirecek seçim sonuçları, FED’in faiz artırımına istekli görünmesi ile birlikte USD/TRY paritesinde yeni rekor seviyelerin görülmesine neden olabilir. Ancak iç piyasalardaki belirsizliğin seçim ile azaldığının düşünülmesi ve FED’in de faiz artışını öteleyeceği yönünde ipuçları vermesi, Lira’nın tarihi düşük seviyelerinden oldukça uzaklaşmasını sağlayabilir. Seçim sonuçları ve FED faktörlerinin Türk Lirası’nda ayrı yönlere işaret etmeleri halinde ise; ABD’den gelecek açıklamalar ana yönü tayin edebilecekken, iç piyasalar kısa vadeli sert iniş ve çıkışların şiddetini belirleyebilir. 

FOMC’dan tarihi açıklamalar

Aslında geride kalan yıl boyunca küresel piyasalar, FED’in 2015 ortalarında faiz artırımına gideceğini daha ağırlıklı bir ihtimal olarak görüyordu diyebiliriz. Ancak gerek bu beklentiler ile güçlenen Dolar, gerekse ilk çeyrekte ABD ekonomisinin belirli faktörler nedeni ile nispeten daha zayıf bir görünüm ortaya koyması, Banka’nın 2006’dan sonraki ilk faiz artırımı olacak hamlesini, Haziran yerine, yılın daha ilerleyen aylarına taşıyacağı düşüncesini desteklemeye başladı. Yine de 29 Nisan’da tamamlanan FOMC toplantısının tutanaklarında, Haziran ayında bir faiz artışının da masadaki seçeneklerden bir olduğunu gördük. Yine piyasaların ağırlıklı beklentisi, FED’in faizi Eylül ayı toplantısında, en uzak ihtimalle de bu yılın sonlarında yapacağı şeklinde yoğunlaşıyor diyebiliriz.

Haziran ayı FOMC toplantısının kritik olması, bir faiz artırımının gelerek sürpriz yaratma ihtimalinin, ya da Eylül’den daha yakın bir tarihte faiz artırımı yapılabileceği yönünde bir sinyal verileme potansiyelinin mevcut olmasından kaynaklanıyor. Tabi ki gelecek ekonomik verilere göre 17 Haziran’da FED, faiz artışını yılın ilerleyen aylarına bırakma yönünde de bir duruş gösterebilir. Bu senaryoların hangisinin gerçekleşeceği ise, görünen o ki ABD verilerine bağlı. Özellikle, tarım dışı istihdam ve perakende satışlar FOMC toplantısına kadar, sonrasında ise enflasyon ve büyüme göstergeleri büyük önem taşıyor. 

Tabi ki Türk Lirası’nın Dolar karşısındaki değerini etkileyebilecek birçok farklı dinamikten söz edebiliriz. Ancak kurda yönü belirleyebilecek, küresel piyasaların merakla beklediği FED kararları ve yurtiçindeki gelişmeler, Lira için çok daha büyük bir önem taşıyor. USD/TRY paritesi için Haziran ayındaki gündem takvimi son derece yoğun ve önemli gelişmeler içeriyor. Bu yüzden yılın geri kalanında yönü belirleyebilecek ilgili süreç içerisinde, piyasaların asıl dikkate aldığı ve fiyatladığı etkenlerin neler olduğunu, etki yönleri ile birlikte bilmek son derecek büyük bir fayda sağlayacaktır.