Yakın zamanda, başta Gelir İdaresi Başkanlığı ve SGK olmak üzere devlet kurumlarından ya yazı almışsınızdır ya da postada olup yakın zamanda size ulaşacaktır. Gönül ister ki bu bir tebrik veya teşekkür mektubu olsun ama boşuna sevinmeyin "uyarı" niteliğinde olacağını belirtmek isterim.

Öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığı'nın mektubuyla başlayalım; idare elindeki veriler ışığında son üç dönemde zarar beyan eden kurumlara, risk analizi çalışması sonucu, faaliyetlerinizi bilhassa sekteröl bazda vergi kaybından ötürü bilgilendirme başlıklı bir mektup gönderiyor. Aslında kurumların zarar beyan etmesi, özellikli durumlar hariç, ticari hayatın akışına ters bir durumdur. Belli dönemlerde inişler çıkışlar muhakkak ki olacaktır. Fakat bilhassa koca koca firmaların, büyük ortaklıkların zarar ediyor durumda olması idarenin de bu tarz bir uyarı yapmasına neden olmuştur.

İdare vergi gelirlerinin sağlıklı bir şekilde toplanması ve kayıt dışılığın denetim altına alınması için, daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere bir çok farklı elektronik verilerle "denetimi" kaynağında sağlamaya çalışmaktadır. İdarenin elinde üç dönem zararlarının nelerden kaynaklı olduğunun ve daha spesifik sonuçlar elde edecek veriler mevcuttur.

İdarenin, kayıt dışıyla mücadele ve vergi gelirlerine arttırmak için ilerleyen dönemlerde etkin bir şekilde, bir çok alanda mücadeleyi hızlandıracağı görülmektedir. Ülkemizde vergi bilinci maalesef ki gelişmiş ülkelerdeki kadar anlaşılmış değildir. Burada bir çok etken gözlenmekle beraber kayıt dışılığın azalması vergi kültürümüzün de gelişmesine sebep olacağı ve vergi oranlarının da düşmesine etkisi olacağının altını çizmek istiyorum.

Gelelim SGK'nun göndermeye başladığı mektuplara; yaklaşık 5 yıldır, kurum işverenlerden aldığı formlarda bir çok yeni eklentiler yaparak veri ağını genişletmiştir. Kaynakta, etkin ve sistem üzerinden denetim yapabilecek alt yapıyı oluşturmuştur. Yaklaşık 4 yıldır bu bağlamda aylık bildirgelerdeki hizmet dökümlerinde, işçilerin meslek kodları bildirimlerini ve ücret/ücret dışı yan haklarını ayrı ayrı görebiliyor. Bu da kurumda meslekler için alt ve üst ücret, sektörel bazda mesleklerin ücretlerinin belirlenmesi gibi muazzam bir veri tabanına sahip olmasını sağlamaıştır. Kurumda belirlediği kriterler çerçevesinde, meslek kodlarına ait ücret kıstası altında bildirim yapan kurumlara mektup göndererek bilgi almak üzere kuruma davet etmektedir. Kurum görüşmenin sonucuna göre eksik gördüğü ücretlerin yükseltilmesini dahi talep ediyor. 

Kurumlar kayıt dışı ile mücadele kapsamında etkin bir şekilde kaynakta denetimini artıracak hamlelerde bulunmaya devam edecek. Kayıt dışının azalmasıyla prim oranlarında düşüş olacaktır. Maalesef ki bu zamana kadar kayıt dışılığın üzerine etkin bir şekilde gidilememesi yüzünden kayıt altındaki mükellefler yüksek oranda vergiler ve primler yüzünden ezilmekteydi. Kurumlar kayıt dışını azalttıkça daha adil ve kabul görülebilir sistem ortaya çıkacaktır.