(İSTANBUL) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu'nun (PPK), 11 Aralık tarihli toplantı özetinde, kasım ayında yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 31,07'ye gerilediği belirtilerek, "Yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeyi gıda fiyatları sürüklerken, gıda dışında kalan tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon görece yatay seyretmiştir" denildi. Özette, kasım ayında tüketici enflasyonunun "gıda fiyatlarındaki gelişmelerle beklenenden düşük gerçekleştiği" vurgulanırken, enflasyonun ana eğilimine ilişkin değerlendirmede, "Enflasyonun ana eğilimi eylül ayındaki artıştan sonra ekim ve kasım aylarında bir miktar gerilemiştir" ifadesine yer verildi. Öncü göstergelere de dikkat çekilen özette, "Ana eğilim göstergelerinin de aralık ayında düşüş eğilimini sürdürmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, öncü veriler bu ayda enflasyonun son enflasyon raporunda öngörülene kıyasla daha düşük seyredeceğini ima etmektedir" değerlendirmesi yapıldı.

TCMB PPK'nın 11 Aralık tarihindeki toplantısına ilişkin toplantı özeti yayınlandı. Özette, küresel ticaret politikalarına ilişkin belirsizliğin azaldığı ancak tarihsel ortalamanın üzerinde seyrini sürdürdüğü belirtildi. Küresel büyüme tahminlerinde sınırlı bir iyileşme eğiliminin devam ettiği ifade edilirken, artan korumacılık ve belirsizliğin küresel büyüme üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tuttuğu kaydedildi.

Bu çerçevede, "zayıf ve kırılgan görünümün devam edeceği" belirtilerek, Türkiye'nin dış ticaret ortaklarıyla ağırlıklandırılmış küresel büyüme endeksinin 2025'te yüzde 2,0, 2026'da ise yüzde 2,3 artmasının beklendiği aktarıldı. Küresel talepteki zayıf seyir nedeniyle ham petrol ve enerji emtia fiyatlarının düşük seyrini koruduğu, buna karşın enerji dışı emtia fiyatlarının artış eğiliminde olduğu ifade edildi.

"TCMB brüt uluslararası rezervleri, 186,4 milyar ABD dolarına yükseldi"

PPK özetine göre, 5 Aralık haftasında Türk lirası mevduat faizleri yüzde 46,9'a gerilerken, TL ticari kredi faizleri yüzde 47,9'a yükseldi. İhtiyaç kredisi faizleri yüzde 64,6'ya çıkarken, konut ve taşıt kredisi faizlerinde düşüş kaydedildi.

Bireysel kredilerin büyüme hızında sınırlı bir yavaşlama görülürken, kredi kartı büyümesindeki yavaşlamanın bu düşüşte etkili olduğu belirtildi. Kur etkisinden arındırılmış yabancı para ticari kredilerde büyüme oranının yüzde 0,4 ile önceki dönemin altında kaldığı aktarıldı. Parasal ve finansal koşullarla ilgili özette şu değerlendirmeye yer verildi:

"Bireysel kredilerin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması 24 Ekim–5 Aralık döneminde sınırlı ölçüde azalarak yüzde 3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu düşüşte kredi kartı büyümesindeki yavaşlama etkili olmuştur. TL ticari kredilerin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması yüzde 2,6 seviyesinde yatay seyretmiştir. Kur etkisinden arındırılmış yabancı para ticari kredilerdeki 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması yüzde 0,4 ile bir önceki PPK dönemi seviyesinin altında gerçekleşmiştir.

Zorunlu karşılık düzenlemesinde sadeleşme adımlarının atılmasına karar verilmiştir. Bankaların ve finansman şirketlerinin yurt dışından doğrudan temin ettiği 1 yıldan uzun vadeli YP yükümlülüklerdeki artış tutarına yüzde sıfır oranında ZK uygulanmasına ilişkin geçici uygulama yıl sonu itibarıyla sonlandırılmıştır. Ayrıca, 16 Ocak 2026 tarihinde yeni oranlar üzerinden tesisi yapılmak üzere YP zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gidilmiştir.

TCMB brüt uluslararası rezervleri, 24 Ekim'den bu yana 0,9 milyar ABD doları artarak 5 Aralık itibarıyla 186,4 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) 22 Ekim'den bu yana yaklaşık 41 baz puan azalarak 10 Aralık itibarıyla 226 baz puan seviyesine düşmüştür. Türk lirasının 1 ay vadeli kur oynaklığı 10 Aralık itibarıyla yüzde 8,4 seviyesine, 12 ay vadeli kur oynaklığı yüzde 18,7 seviyesine gerilemiştir. Önceki PPK toplantı haftasından bu yana Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasına 1,6 milyar ABD doları, hisse senedi piyasasına ise 0,2 milyar ABD doları olmak üzere toplamda 1,8 milyar ABD doları net portföy girişi gerçekleşmiştir."

"Zirai don ve kuraklık büyümeyi sınırladı"

Özette, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın 2025 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3,7, çeyreklik bazda ise yüzde 1,1 arttığı belirtildi. Tarım sektöründe don ve kuraklık nedeniyle yaşanan yüzde 12,7'lik daralmanın büyümeyi sınırladığı, tarım hariç tutulduğunda büyümenin daha yüksek gerçekleştiği ifade edildi.

Özel tüketim ve yatırımların büyümeye pozitif katkı verdiği, net ihracatın çeyreklik büyümeye katkısının ise ithalattaki düşüş ve ihracattaki artış nedeniyle pozitif olduğu aktarıldı. Son çeyreğe ilişkin öncü göstergelerin "talep koşullarının dezenflasyon sürecine verdiği desteğin sürdüğüne işaret ettiği" vurgulandı.

Sanayi üretiminin ekim ayında aylık bazda yüzde 0,8 gerilediği, ancak imalat sanayi anketlerinin dördüncü çeyrek için faaliyet artışına işaret ettiği ifade edildi. İstihdamın ekim ayında 32,8 milyon kişi seviyesinde gerçekleştiği, işsizlik oranının ise yüzde 8,5'e yükseldiği kaydedildi. Talep ve üretime ilişkin şu ifadeler yer aldı:

"Ekim ayında mevsimsellikten arındırılmış istihdam 32,8 milyon kişi seviyesinde gerçekleşmiş ve bir önceki çeyrek ortalamasına kıyasla yüzde 0,4 oranında artmıştır. Bu dönemde, işgücüne katılım oranı çeyreklik olarak 0,2 puan artmış, işsizlik oranı ise 0,1 puan yükselerek yüzde 8,5 seviyesine çıkmıştır. Anket göstergeleri, yılın dördüncü çeyreğinde imalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik istihdam beklentilerinde tarihsel ortalamanın altında seyreden görünümün devamına işaret etmektedir.

"12 aylık birikimli cari açık 20,1 milyar ABD dolara yükseldi"

Eylül ayında cari işlemler dengesi aylık bazda 1,1 milyar ABD doları fazla vermiştir. 12 aylık birikimli cari açık önceki aya kıyasla 1,7 milyar ABD doları artarak 20,1 milyar ABD doları olmuştur. Seyahat gelirleri 7 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiş, 12 aylık birikimli olarak 58,9 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Hizmetler dengesi fazlası ise 62,6 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşerek güçlü seyrini sürdürmüştür.

Kasım ayında mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracat ve ithalat artış kaydetmiştir. Önceki üç ayda gerileyen ihracatta kasım ayındaki artış daha belirgin olmuştur. Bununla birlikte, 12 aylık birikimli dış ticaret açığı bir önceki aya göre yükselmiştir. Bu dönemde, küresel düzeyde altın fiyatlarının yükselişiyle desteklenen altın ithalatı da söz konusu artışa katkı vermiştir. Nitekim altın hariç bakıldığında dış ticaret açığı gerilemiştir. Mevcut veriler ışığında, 12 aylık birikimli cari açıkta ekim ve kasım aylarında artış olacağı öngörülmektedir. Altın ithalatı, ekim ve kasım aylarında yüksek seviyede gerçekleşirken, 12 aylık birikimli olarak artmaya devam etmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış tüketim malı ithalatı, üçüncü çeyrekteki belirgin düşüş sonrasında ekim ayında gerilemeyi sürdürmüş, kasım ayında ise yeniden yükselmiştir. Kasım ayına ilişkin geçici dış ticaret verileri aralık ayı için yüksek frekanslı öncü verilerle beraber değerlendirildiğinde, üç aylık ortalama eğilimler, ihracat ve ithalatta artışa işaret etmektedir.

Cari açığın finansmanı tarafında, bankacılık sektörünün 12 aylık birikimli uzun vadeli borç çevirme oranı eylül ayında yüzde 169,5 olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu oran, bankacılık sektörü dışındaki firmalarda yaklaşık yüzde 147,1 olmuştur. Bu çerçevede, yurt dışı borçlanma imkanlarının yüksek seviyelerini koruduğu değerlendirilmiştir."

"Hane halkı enflasyon beklentilerinde iyileşme gözlenirken piyasa katılımcılarının beklentileri yükseldi"

Kasım ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,87 artyığı, yıllık enflasyonun iseyüzde 31,07'ye gerilediği kaydedilen özette, "Yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeyi gıda fiyatları sürüklerken, gıda dışında kalan tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon görece yatay seyretmiştir" ifadelerine yer verildi. İşlenmemiş gıda fiyatlarında sebze, yumurta ve beyaz et fiyatlarındaki düşüşlerin etkili olduğu, hizmet enflasyonunda ise yatay seyrin korunduğu belirtildi.

Özette, enflasyonun ana eğiliminin ekim ve kasım aylarında gerilediği, aralık ayında da düşüş eğiliminin sürmesinin beklendiği ifade edildi. Kasım ayında firma ve hane halkı enflasyon beklentilerinde iyileşme gözlenirken, piyasa katılımcılarının beklentilerinin yükseldiği belirtilen özette, Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 32,2'ye çıktığı aktarıldı. Özete göre, Reel sektörün 12 ay sonrasına ilişkin beklentisi yüzde 35,7'ye, hane halkının beklentisi ise yüzde 52,2'ye geriledi.

Özette, "Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları iyileşme işaretleri göstermekle birlikte dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam etmektedir" değerlendirmesi yer aldı. Enflasyon gelişmeleri ve beklentiler özette şu şekilde aktarıldı:

"Yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeyi gıda fiyatları sürüklerken, gıda dışında kalan tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon görece yatay seyretmiştir. Yıllık enflasyona katkılar gıda ve alkolsüz içecekler, temel mallar ve hizmet gruplarında sırasıyla 1,61, 0,20 ve 0,17 puan azalırken, alkol-tütün-altın ve enerji gruplarında sırasıyla 0,10 ve 0,08 puan artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla zayıflamıştır.

"Gıda fiyatlarındaki düşüş işlenmemiş gıdalarda etkili oldu"

Kasım ayında tüketici enflasyonu gıda fiyatlarındaki gelişmelerle beklenenden düşük gerçekleşmiştir. Son aylarda olumsuz seyreden gıda fiyatlarında kasım ayındaki düşüşte sebze ürünleri öncülüğünde işlenmemiş gıda alt grubu etkili olurken, işlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yavaşlamıştır. Bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yüzde 3,33'lük azalışta sebze, yumurta ve beyaz et fiyatlarındaki gerilemelerin etkisi hissedilmiştir. İşlenmiş gıda grubu fiyatları ise bir önceki aya kıyasla yüzde 1,50 oranında artmış; et ürünleri ile katı-sıvı yağlar fiyat artışları ile öne çıkmıştır. Temel mal grubu aylık fiyat artışı kasım ayında görece ılımlı seyretmiştir. Öte yandan, enerji aylık enflasyonu temelde ham petrol fiyat gelişmelerinden ayrışan motorin ürün fiyatlarının sürüklediği akaryakıt kalemine bağlı yükselmiştir.

Enflasyonun ana eğilimi eylül ayındaki artıştan sonra ekim ve kasım aylarında bir miktar gerilemiştir. Ana eğilime ilişkin göstergeler, üç aylık ortalamalar bazında ise belirgin bir değişim sergilememiştir. Tahmin performansı görece daha iyi olan medyan enflasyonun aylık bazda yüzde 1,8'e gerilediği izlenmiştir.

Kasım ayı itibarıyla son üç aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama enflasyon temel mallarda yüzde 1,19 ile sınırlı ölçüde yükselirken hizmet sektöründe yüzde 2,89 ile bir önceki aya kıyasla yatay seyretmiştir.

"Yıllık enflasyon, kira ve haberleşmede azaldı"

Hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranışı önemli ölçüde atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir zamana yayılmasına neden olmaktadır. Bu dinamikler, hizmet enflasyonunun mallara göre yüksek seyrine neden olmaktadır. Kasım ayında, yıllık enflasyon kira ile haberleşme hizmetlerinde azalırken diğer gruplarda artmıştır. Kira enflasyonu aylık bazda yüzde 2,49 ile güç kaybetmeye devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 63,59'a gerilemiştir. Ulaştırma alt grubunda fiyatlar yüzde 1,69 oranında artmış, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 43,24'e yükselmiştir. Bu gelişmede, hava yoluyla yolcu taşımacılığı kalemindeki fiyat artışının etkisi öne çıkmıştır.

Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,84 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,23 puan yükselerek yüzde 27,23 olmuştur. Üretici fiyatları aylık enflasyonu Türk lirasındaki görünümün de etkisiyle önceki aylara kıyasla zayıflamıştır.  Kasım ayında uluslararası emtia fiyatları temelde enerji ve tarım emtia fiyatlarındaki artışın etkisiyle bir miktar yükselmiştir. Bu dönemde altın fiyatlarındaki yükseliş ise daha ılımlı gerçekleşmiştir. Emtia fiyatları yıl genelinde enerji tarafında gerilerken enerji dışında kalanlarda artış göstermiş, toplamda ise dezenflasyonu destekleyici bir görünüm sergilemiştir.

"Göstergeler, Aralık ayında temel mal ve hizmet gruplarında daha ılımlı fiyat artışları ima etmektedir"

Öncü veriler, gıda fiyatlarında kasım ayında gözlenen olumlu seyrin aralık ayında da sürdüğü yönünde sinyal vermektedir. İşlenmemiş gıda tarafında taze meyve ve sebze fiyatları gerilerken, kırmızı et fiyatlarında gözlenen artış bu olumlu seyri kısmen sınırlamaktadır. İşlenmiş gıda aylık enflasyonundaki kademeli yavaşlama eğilimi sürmektedir. Enerji fiyatları akaryakıt fiyatlarındaki düzeltmeye bağlı olarak görece yatay seyretmektedir. Öncü göstergeler aralık ayında temel mal ve hizmet gruplarında geçen aya kıyasla daha ılımlı fiyat artışları ima etmektedir. Ana eğilim göstergelerinin de aralık ayında düşüş eğilimini sürdürmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, öncü veriler bu ayda enflasyonun son enflasyon raporunda öngörülene kıyasla daha düşük seyredeceğini ima etmektedir."

"Sıkı para politika" vurgusu bu metinde de yer aldı

Özette, Kurul'un 11 Aralık tarihinde yaptığı toplantıda politika faizini yüzde 39,5'ten yüzde 38'e indirdiği hatırlatılarak, "Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendirecektir" denildi.

Enflasyon görünümünün ara hedeflerden belirgin biçimde sapması halinde para politikasının sıkılaştırılacağı belirtilirken, Kurul'un kararlarını "enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde" almaya devam edeceği ifade edildi. Para politikasına ilişkin değerlendirme şöyle: Para politikasına ilişkin değerlendirme şöyle:

"Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendirecektir. Kurul politika faizine ilişkin atılacak adımları; enflasyon gerçekleşmelerini, ana eğilimini ve beklentilerini göz önünde bulundurarak ara hedeflerle uyumlu biçimde dezenflasyonun gerektirdiği sıkılığı sağlayacak şekilde belirleyecektir. Adımların büyüklüğü, enflasyon görünümü odaklı, toplantı bazlı ve ihtiyatlı bir yaklaşımla gözden geçirilmektedir. Enflasyon görünümünün ara hedeflerden belirgin bir biçimde ayrışması durumunda, para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır.

Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması halinde parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla desteklenecektir. Likidite koşulları yakından izlenmeye ve likidite yönetimi araçları etkili şekilde kullanılmaya devam edilecektir. Kurul, politika kararlarını enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir. Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır."