Yas süreci

Birey sevdiği kişiyi kaybetmesi ya da onları bırakması insanlar için oldukça çok zor bir durumdur. Her birey yaşanılan vefat sonrası farklı tepkiler verir. Birey vefat sonrasında fiziksel, davranışsal, duygusal ve bilişsel olarak verdiği tepkilere 'yas' denir. Yas, olağandışı bir durum değil doğal bir süreçtir. Her insan yas sürecini farklı olsa da herkesin geçtiği ortak aşamalar mevcuttur.

Yas Sürecinin Aşamaları

Hissizlik: Birey vefat haberini ilk aldığı anda bu durumu kavrayamaz ve tepki göstermez, hissizleşir.

İnkar: Kişi, vefat eden bireyin ölümünü kabullenemez ve inkar eder. Vefat eden birey yaşıyormuş gibi davranırlar.

Öfke: Kişi, sevdiği birini kaybettiği esnada bir şey yapamadığından kaynaklı kendisine karşı öfke duyar. Bir de genelde ölen kişiye de 'neden beni bıraktın' diye öfke duyarlar.

Çaresizlik: Birey, ölen kişinin ardından bir şey yapamayacağından dolayı kendisini çaresiz hisseder.

Kabulleniş: Artık bu evrede kişi ölümü kabullenmiş olmaktadır ve hayatını bir şekilde yola koymaktadır.

Yas Sürecinin Belirtileri

Yas, süreci her birey için farklıdır. Her belirti farklı olduğu gibi ortak özellikler de bulunabilir. Bunlar aşağıda belirtilen şekildedir.

1. Birey yaşadığı yas süreci boyunca nefes alıp verişinde bozulma ve sürekli kendini yorgun ve bitkin hissedebilir. Bunun yanında iştahta azalma ya da iştahta artma mevcuttur.

2. Birey mutsuz, çaresiz, öfkeli veya kendini suçlu gibi hissedebilir.

3. Dikkatte dağınıklık, bir şeye odaklanamama ve olumsuz düşünceler meydana çıkabilir.

4. Birey yas sürecinde kaybettiği kişiyi hatırlatan her şeyden kaçmak için yer arar. Böylelikle olan çevresinden de uzaklaşır.

Yaşanılan Yas Süreci Türleri

Akut Yas: Birey sevdiği kişilerin vefatları sonrasında yaşadığı doğal yas sürecidir.

Karmaşık Yas: Yaşanılan doğal yas sürecinin süre olarak 6 aydan uzun sürmesi ve bu süreci hala kabul edemiyor ve dolaylı olarak iş ve sosyal hayatı da olumsuz etkileniyorsa buna karmaşık yas denir. Vefatlardan kendini sorumlu tutar.

Travmatik Yas: Birey sevdiği kişiyi hiç beklemediği zamanda, kötü bir şekilde kaybetmesi sonucunda travmatik yas denir. Özellikle ebeveynler evlat acısı yaşadığında travmatik yas olarak diyebiliriz.

Yas Süreci Nasıl Atlatılır?

• Yas süreci zor bir durumdur. Bu süreçte kişilerin yanınızda olmasına fırsat vermelisiniz. Size destek olan kişilerin yanınızda olması iyi hissetmenize sebep olacaktır.

• Acılarınızı en doğal şekilde yaşamalısınız. Ne kadar güçlü durmaya çalışıp duygularınızı içinize atarsanız fiziksel ve zihinsel olarak yıpranabilirsiniz. Ağlamaktan çekinmemelisiniz.

• Eğer acınızı tarif edemiyorsanız yazabilirsiniz ya da resme dökebilirsiniz. İçinizden geldiği gibi anlatabilirsiniz veya çizebilirsiniz.

• Acınızı unutmak için madde veya alkol kullanımı yapmamalısınız. Acınızı hafifletmek yerine size daha çok zarar vermektedir.

• Yas sürecinde atlatamayacağınızı düşündüğünüz zaman veya normalden uzun sürdüğünü düşünüyorsanız bir uzmandan destek alabilirsiniz.