Ücretlendirme Sistemi Konusunda Öneriler

İş hayatında firma sahipleri ve üst düzey yöneticilerin en fazla zorlandığı alanlardan birisi de personel ücretlerinin belirlenmesi konusudur. Süreci bu aşamaya getiren en önemli neden de; yılbaşında veya yılın belirli dönemlerinde sistemsiz ve bireysel kararlarla ücretlerin düzenlenmesi, bu konuda bir uygulama prosedürünün olmamasıdır.

Kişinin yaptığı iş, yetki ve sorumluluk düzeyi, işletmedeki rolü, eğitimi, performansı, ücretle ilgili yasal düzenlemeler, piyasaların durumu vb. gibi kriterleri de dikkate alan, çalışan ve işvereni memnun edecek bir ücret yönetim sistemi kurulmalıdır. Hatta bu konu bizim gibi gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere tüm dünyada toplumsal bir sorun ve sorun olmaya da devam etmektedir.

Ancak iyi bir ücret sistemi ile; çalışanın performansı artar, kaliteli işgücü işletmede kalır, personelin aidiyet duygusu artar ve dışarıdan da nitelikli personel çekilebilir.

Arkadaşınıza ücretini sorduğunuzda size; aldığı maaşı, elde ettiği primi, aldığı ikramiyeleri, özel sağlık sigortası, fazla mesai ücretlerini, yakacak desteği, şirket aracı, yol ücreti vb.'den bahsederken aslında bir özlük hakları paketi ortaya koyabilmektedir. Bu paketin doluluğu da işletmenin piyasada tercih edilip, edilmemesini ortaya koymaktadır.

Tüm bu durumları gözönüne aldığımız zaman birçok işletme personel tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşarken, aynı sektörde ücret yönetim sistemini iyi uygulayan kurumlar tedarik problemi yaşamamaktadır.

Örnek Ücret Sistemi Nasıl Olmalı

Yönetim Danışmanlığı çalışmalarım esnasında işletmelerde uyguladığımız çalışmalardan da esinlenerek adil ve motive edici bir ücret yönetim sistemi ile ilgili görüşlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

• Öncelikle yönetimler bu konuya gereken önemi vermeli ve bir ekip oluşturarak ücret sistemi kurmalı ve bu sistemi sürekli revize ederek güncellemelidir.
• Personelin işe başlama ücreti; işin ve kişinin niteliğine, deneyimine, sektörün gereklerine uygun olmalıdır. Örneğin; mağazacılık sektöründe neredeyse tüm işletmeler; ücretin yanında prim uygulaması ile personel çalıştırmaktadır. Bunun dışında ek imkanlar sunan firmalar kalifiye personel bulmada daha az zorlanmakta, istedikleri personelleri rahat bulabilmektedir. Ülkemizde bazı işletmeler ilan vermeden özgeçmiş havuzlarını doldurabilirken, birçok işletme defalarca ilan vermesine rağmen istediği personeli bulamamaktadır.
• Ücretlendirme sisteminde; sektörde benzer pozisyonda çalışanların aldığı ücretler de dikkate alınmalıdır. Gemi sanayiinde ortalama kaynak ustası maaşını sektörle ilgili herkes bilir. Siz bunun altında ücretle kaynak ustası istihdam edemezsiniz, etseniz de kalıcı olmaz. Bunun için yönetimler piyasaları mutlaka takip etmeli/ettirmelidir.
• Maaş belirlerken çalışanın kurum içerisinde ve kurum dışındaki deneyimleri dikkate alınmalıdır. Bu konuda çoğu zaman sıkıntılar yaşanmaktadır. Sekiz yıldır şirkette çalışan bir personelin yanına; dışarda onbeş yıl aynı konuda deneyimli birisini almaya kalkınca insan kaynakları haklı olarak yeni personele daha yüksek ücret verince eski çalışanla problem yaşanabilmektedir. Yeni aldığımız personele, eski çalışanımızdan fazla maaş verirsek eski çalışanımızı kaybederiz kaygısı ile olumlu sonuçlar alamazsınız. Personelin toplam kıdemi daha önemlidir.
• İşletmenizin mali imkanlarını da düşünerek sadece ücret ile personel çalıştırmamalısınız. Ücretin yanında çalışanın performansına dayalı ek gelirler, ikramiye, prim vb. gibi yan haklar elde etmesinin işletmenin verimliliğine katkısını göreceksiniz.
• Mutlaka elde tutmanız gereken personellere piyasa düzeyinde veya biraz üzerinde ücret ödeyen bir sisteme sahip olmazsanız, yetiştirdiğiniz iyi personelleri sizi okul olarak gören rakiplerinize kaptırırsınız. Maalesef piyasada böyle bir kural gelişmiş durumda. Sektörde öncü firma iseniz bu durum sizin için daha fazla tehditler içerecektir. Bunu fırsata çevirmek için ücret sistemini iyi kurgulamanız gerekecektir.
• Ücretlendirme sistemi, aynı işi yapanlar arasında eşit ücret kuralını esas alarak işlemelidir. Yirmi kişilik birebir aynı işi yapan üretim ekibinde, en son gelen kişiye daha fazla ücret verilmesi diğer çalışanlarda motivasyonu düşürür.

Başarıya doğru kişilerle ulaşabilmek için, performansa dayalı ücret sistemi uygulamak işletmeler için doğru sonuçlar vermektedir.

Günün sonunda, tek gelir kaynağı aylık ücreti olan çalışan, emeğinin karşılığını alabiliyor (aldığını düşünüyorsa), işveren de adil bir ücret sistemi kurarak istediği personeli bulabiliyorsa düzgün işleyen bir ücret sisteminden bahsedebiliriz.