İtalya halkı 4 Aralık’ta tarihinin en önemli referandumlarından biri için sandık başına gidecek. Anayasa değişikliğini içeren referandumun sonucu parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisi ile eşit yetkilere sahip Senato yapısının kaderini belirleyeceği gibi mevcut hükümetin akıbetini de belirleyecek.

Neden Referandum?

İtalya Başbakanı M. Renzi hükümeti parlamentonun mevcut işleyişini değiştirecek reform paketini halkın oylamasına bu pazar sunacak. Reform paketinin en çarpıcı gelişmesi Senato’nun yapısının ve yetkilerinin azaltılması. Reform içeriğinde Senato’nun koltuk sayısı 350’den 100’e düşürülmesinin yanı sıra Senatörlerin parlamentodan ayrıca bir maaş almaması, yalnızca yerel yönetimdeki görevleri için maaşlarını almaları öngörülüyor. Mevcut sisteme göre, hükümetin hem parlamento hem de senatonun güvenoyunu alması gerekiyor. Hükümet yasalarının her iki merciinin onaylanma sürecini kısalmayı hedefleyen reform paketinin Renzi hükümeti tarafından ülkenin daha sade ve daha yönetilebilir hale gelebileceği savunuluyor.

Hayır mı? Evet mi?

İtalyan başbakanlığını ortaya koyan Renzi için anayasa değişikliği referandumu bir anlamda güven oyu oylamasına gelmiş durumda. Öyle ki, Başbakan Renzi referandumdan “hayır oyu çıkması durumunda istifa edeceğini duyurdu. Referandumdan hayır oyu çıkar ve Renzi istifa ederse İtalya için bir belirsizlik süreci başlamış olacak. Ancak bu durum Avrupa Birliğinden ayrılma sürecinin hemen başlayacağı anlamına gelmiyor. Renzi istifa etse bile Cumhurbaşkanı’nın istifayı kabul etmeme ve hükümet kurma görevini tekrar Renzi’ye verme olasılığı bulunuyor. Tabi ki erken seçime gidilmesi de diğer bir seçenek. Bu noktada Avrupa Birliğinden ayrılmayı savunan popülist 5 Yıldız Hareketi'nin iktidara gelme ihtimali ortaya çıkıyor ki asıl bomba bu kısımda gizli. Bu sürecin uzun soluklu olduğunu yakın zamanda Brexit kararının alınması ardından AB’den çıkış sürecini başlatan İngiltere’den biliyoruz. Fakat referandum sonucunun belirsizlik yaratması halinde İtalyan bankalarında başlayan sarsıntı Avrupa’da domino etkisi yaratabileceği gibi Euro Bölgesi içersinde yeni bir süreci başlatacaktır.

Şuana kadar tepkiler nasıl?

Piyasalar İtalya referandumunu fiyatlama konusunda temkinli duruyor. Şu zamana kadar yapılan anket sonuçlarının yüzde 5-10 farkla “hayır” oyu çıkacağı yönünde yoğunlaşmış. Aynı zamanda haber kaynaklarına göre halkın yüzde 16-25 kadarının kararsız olduğu  belirtiliyor. Ancak yakın zamanda yaşadığımız İngiltere referandumu ve ABD başkanlık seçimleri anket sonuçlarında terse düşen piyasa oyuncuları anlaşılan İtalya referandumu anket sonuçlarına pek güvenmiyor. Euro üzerinde İtalya referandumunun fiyatlara yansıdığını söylemek zor. En kötü olasılık gerçekleşmesi halinde Euro’da negatif bir tablo beklentisi artacaktır. Hatta ilk fiyatlama sert olabilir. Ancak yukarıda da belirttiğim üzere en kötü senaryonun gerçekleşmesi bile uzun bir zaman alacağından fiyatlanmalar ani etkiyi atlattıktan sonra sürece yayılacaktır.