Staj başvurusu ve iyi bir stajyer CV'si

Geçen hafta şirketimize stajyer almak üzere bir ilan paylaştık. Sadece 2 gün içinde 500 üzeri başvuru aldık. Başvuruları incelerken ve mülakat için görüşmeler yaparken gözüme çarpan ve dikkatimi çekenler oldu. Özellikle yazımı okuyacak olan stajyerler ve şirketinde staj imkânı sağlayanlar için düşüncelerimi derledim. Staj başvurusu nasıl olmalı? Hangi stajyerler daha başarılı olurlar? Birlikte bakalım!

Staj

Genel olarak lise veya üniversite döneminde öğretimin yanı sıra pratikte tecrübe edinmek üzere öğrencilerin belirli dönemlerde staj yapma mecburiyetleri vardır. Bu mecburi staj dışında kendine iş bulmakta zorlanacağını bilen ve okulda aldığı eğitim dışında her zaman referans sorulacağının farkında olan öğrenciler veya mezunlar staj yapma fırsatını değerlendirmeye çalışıyorlar. Stajyer olmanın belli bir yaşı olmadığı gibi şirketlerin stajyer alma zorunluluğu da yoktur. Tamamen iki tarafın da kendi isteğine ve insiyatifine bırakılmış karşılıklı sorumluluklardan oluşan bir iş birliğidir.

Stajyer köle mi demek?

Google da stajyer kelimesini araştırırken en çok aranan sonuçlarda "stajyer köle mi demek", "Stajyer nasıl yazılır"; "Stajyer ne kadar para kazanır" "Staj ne kadar sürer" gibi sonuçlar karşımıza çıkıyor. Sadece bu arama sonuçlarından bile alınabilecek o kadar ders var ki, önce oradan başlayacak sonra da kendi edindiğim tecrübelerden bahsedeceğim. Stajyer Fransızca'da kelime anlamı olarak "köle" ile tercüme edilse de ülkede eş anlamlı olarak "çaylak veya çırak" olarak tercüme edilmesi daha doğru olur. Kısacası daha iş bilmeyen ve bilen bir usta yanında öğrenerek gelişen kimseyi ifade eder. Modern dünyamızda tabi "çırak – usta" ilişkisi ofislere taşındığı için "yönetici – stajyer" ilişkisi olarak adlandırmak hem kulağa daha hoş geliyor hem de stajyerin hevesini kırmayarak bir sıfat veriyor. Aldığı üniversite eğitimi sonunda bir mühendis veya akademisyen olabilecek birine "çırak, çaylak" diye hitap etmek de sadece bunu söyleyenin kendini yüceltme cabasıdır.

En çok aranan ikinci cümle ise "stajyer ne kadar kazanır". Bu sorgulamayı hem işveren hem staj yapacak kişi arattığını farz ederek şunu ifade etmek isterim "önemi yok" ancak okulda edinemeyeceğiniz bir bilgi birikimine sahip olup okulunuz bittiğinde CV'nizde yaptığınız staj yerleri yazacak ve bu size işe alınma fırsatı sağlayacaktır. Kısacası edinebileceğiniz bilginin ve o iş yerinde size ustalık eden yöneticinin referansı paha biçilemez. O yüzden parayı değil, eğitime odaklanmanızı ve bu konuda araştırmalar yapmanızı tavsiye ederim.

Staj öncesi neler gerekli?

Günümüzde şirketler ve biz de buna dâhil olmak üzere iş yerinde bir çalışan veya stajyere sunacağı çalışma yerinin maliyetini hesaplar. Bu yer sadece maaş- sgk- yol- yemek veya ofis içi harcanan çay kahve ekstraların hesabı değildir. Daha çok belli bir kapasiteye sahip olan işletmenin özellikle ticarette savaş verdiği bu dönemde kaybedebileceği zamanı da değere katar. Bir kişinin bir ay boyunca işgal ettiği bir çalışma yeri başkası tarafından verimli kullanılsaydı şirkete katabileceği değer ölçülür. Stajyerden beklentiler az da olsa onların da bu yerleri işgal ettiğini ve bu nedenle de verimli olması için birkaç şart arandığını göz ardı edemeyiz.

Nasıl stajyer olunur?

Stajyerlerin bugün internet ortamında hızlıca ve basit şekilde hazır CV (öz geçmiş) hazırlaması mümkün. Bunun için hem profesyonel siteler hem de uygulamalar mevcut. Eskiden bir Word dosyasını düzenlemeye kalkarken zorluk yaşayanların bugün hazır şablonda boşlukları doldurup afilli bir CV hazırlayanları gördükçe eminim kıskanıyorlardır. Ancak bir işveren olarak CV'nin formatından daha çok içinde yer alan bilgileri dikkate alıyorum. Stajyer bu boşluğu staj yapacağı yerde doldurmak için başvursa da, bir işveren stajyerin kendini eğitim hayatında ne kadar geliştirmiş ve kendi mesleği için ne kadar çaba harcamış olduğunu görmek ister. Örnek olarak bir CV'de kaç dil bildiği global bir hedefi olup olmadığını gösterir. Veya bir CV'de yer alan Kulüp faaliyetleri onun sosyal ortamda yer almayı ne kadar sevdiğini ve ikili ilişkileri yürütmeye ne kadar yatkın olduğunun bir işareti olabilir. İş dalına göre aranan nitelikler farklı olabilir. Eğer bizim şirketimiz gibi örnek yazılım geliştirme veya arayüz geliştirme stajyeri arıyorsanız CV'de okul öğrenimi dışında kendini geliştirmek için hangi online eğitimlere katıldığını veya hangi konuda okul dışında kendini geliştirmeye çalıştığını görebilirsiniz. Birçok online eğitim platformu sayesinde okulda öğrendiğiniz mesleğinizin pratik ve geliştirebilir eğitimleri mevcuttur. Arayüz geliştirici olmak ve bu konuda staj yapmak isteyen birinde aradığımız özellik örnek olarak photoshop, figma, html, css ön bilgisidir. Tasarlamanın özünde bunlar olduğu için bunlar ile hiç ilgilenmemiş kendini geliştirmeye çalışmamış birine staj döneminde sıfırdan bir şeyler öğretmek zor olacaktır. Veya uluslararası ilişkiler okuyup yabancı dil konusunda zayıf hatta sıfır bilgisi olan birini stajyer olarak departmanınıza almak istemezsiniz. Nitekim de o stajyer daha önce kendi istek ve arzusu ile kendini geliştirmeye çaba göstermiş mi veya sadece üniversitede süresini doldurmaya mı çalışmış görmeniz mümkün. Her iş dalına göre farklılık gösterebilecek olan bu ufak ama önemli ayrıntıları şirketler dikkate alıyor veya almalılardır. O nedenle stajyerlere tavsiyem, staj yapacakları iş dalına göre kendilerini okul hayatı dışında hazırlamaları ve online eğitimlerden faydalanarak kendilerini mümkün olduğunca geliştirmeleri olacaktır.

Staj süresince neler olmalı?

Eğer başvurunuz kabul görür ve bir staj yerinde başlarsanız stajyer olarak en çok aramanız gereken şey uygulamalı çalışmalardır. Stajyerin amacı teorik bilgi yerine pratik çalışmalara katılmak olmalıdır. Seçeceğiniz ve seçileceğiniz iş yerinde bu size sağlanacak mı? İlk olarak buna odaklanarak başvurunuzu yapın veya mülakatta bu soruyu mutlaka gündeme getirin derim. Eğer bir şirketin sadece kahve otomatına odaklı staj yapılacaksa, zaman kaybetmeden uzaklaşın derim. Staj süreniz boyunca hem işyerinde edineceğiniz pratik uygulamalı çalışmalardan hem de iş ortamından öğrenebilecek birçok şeyiniz olacaktır. İş yerindeki sosyalleşme, yönetici – çalışan ilişkisi veya ekip halinde verilen belirli süreler içinde sonuç odaklı çalışmayı, fikirlerinizi katarak işi geliştirmeyi veya sadece her gün kendinize şekil düzen vererek disiplinli gidip gelmeyi bile staj eğitimin bir parçası olarak görebilirsiniz ve görmelisiniz de. Size Staj sunan işyeri öncellikle size bir çalışma yeri sağlayarak belli başlı görevler vermelidir. Bu görevleri icraata dökerken yöneticinizden edineceğiniz tecrübe paha biçilmez olacaktır. Ancak siz sormazsanız cevap da alamazsınız. Bu konuda istekli olmanızı tavsiye ederim. Stajyerin iş yerinde sadece belli bir mesuliyeti vardır ve işveren açısından beklenti elbette düşüktür. Ancak bu beklentiyi yükseltmek ve stajınızı başarılı bir şekilde tamamlamak istiyorsanız kendi beklentilerinizi zirveye çıkarın. Yarın bu işyerinde yöneticinin siz olabileceğinizi unutmayın ve ona uygun şekilde davranın.

Kimler stajyer almalı?

Son sözüm şirketlere olacak. Eğer stajyere bir şeyler katabileceğinizi düşünüyorsanız stajyer alımı yapın. Hedefiniz aldığınız stajyeri ileride kadrolu çalıştırma fikrine sahip olup, kişiye ona göre bir davranış sergileyin. En önemlisi stajyere kendini geliştirmek için fırsat tanıyın. Uygulamalı çalışmalar bunun için çok önemli olsa da her bir stajyerin durumunu değerlendirip ilerlemesini ölçün ve gerektiğinde müdahale ederek doğru öğrenmesini sağlayın. Pratik yanında eğitimsel bilgiler paylaşın. İstekli olan ve soru soran bir stajyeri bıktırmayın usandırmayın. İş hayatına adım atmak üzere olan bir öğrenciyi hayattan soğutmadan, iş gereksinimleri kapsamında doğru düzgün şekilde meşgul edin. Ancak aynı zamanda da alabileceği kadar yük verin. Stajyeri bir köle olarak değil, gelecekte şirketinizde yer alacak bir mühendis, bir yönetici, bir uzman olarak görün ve o şekilde davranın. Stajyerlerinizi staj dönemleri boyunca desteklerken staj sonrası bir tavsiye mektubu hazırlayın ve kendinizi stajyerin CV'sinde bir referans olarak sunun.

Takipte kalın, geleceğe yaklaşın!
Ahmet Ataner Şapçı
Bilişim Uzmanı