Osmanlı'nın Filistin'den Bitlis'e Atadığı Kaymakam'dan Arapça-Kürtçe Sözlük (3)

Osmanlı döneminde Kudüs Belediye Başkanlığı ve Kudüs Mebusluğu yaptıktan sonra Bitlis'in Mutki kasabasında üç yıl Kaymakamlık görevinde bulunan Filistinli Yusuf Ziya Halidi burada Kürtçe öğrenerek Arapça-Kürtçe bir sözlük kaleme aldı.

Bugün İsrail işgali altında bulunan Kudüs'te yaşayanlar bir zamanlar Osmanlı devletinin vatandaşı olarak dünyanın çeşitli yerlerinde üst düzey görevlere gelme imkanına sahipti. Bunun en iyi örneklerinden biri de şehrin önde gelen ailelerinden Halidilere mensup olan 1841 doğumlu Yusuf Ziya Efendi.

Halid bin Velid'in soyundan geldiği söylenen köklü bir aileye mensup olan ve Kudüs Belediye Başkanlığından Kudüs Mebusluğuna, Rusya'nın Poti şehrinde konsolosluk görevinden Siirt Mutasarrıflığına, oradan da Bitlis'in Muti Kazası Kaymakamlığına kadar birçok önemli görevde bulunan Yusuf Ziya Efendi'nin öyküsünü daha da ilginç kılan ise hiç şüphesiz yazdığı Arapça-Kürtçe Sözlük.

AA muhabirinin Osmanlı arşivlerinden derlediği bilgiye göre, Yusuf Ziya Efendi, 1887'de bir yıl kadar vekaleten yürüttüğü Siirt Mutasarrıflığı ve 1890-1893 yıllarında yaptığı Bitlis'in Mutki Kazası Kaymakamlığı sırasında Kürtçe öğrenerek Arapça-Kürtçe bir sözlük yazdı. Girişinde geniş bir gramer bilgisi de bulunan "El-Hediyyetu'l-Hamidiyye fi'l-Lugati'l-Kurdiyye" isimli sözlük 1893'te İstanbul'da basıldı.

Yusuf Ziya Efendi'ye Kürtçe-Arapça sözlüğün yazımında Molla Halil Siirdi'nin oğlu Molla Hamid de yardımcı oldu.

Güncel Haberler