Suudi Veliaht Prens Muhammed Bin Salman, Asya Turunun Son Durağı Olan Çin'de

Çinli yetkililer, Suudi ekonomisinde "müthiş bir potansiyel" gördüğünü açıklarken bir yandan da İran'la ilişkilerini daha da ilerletmek istediğini söylüyor.

Prens Muhammed Bin Salman'la birlikte iki gün sürecek ziyaret için Çin'de bulunan Suudi Dışişleri Bakanı Adil Cubeyir, Çinli mevkidaşı Wang Yi ile görüştü. Wang, Suudi Arabistan'la yüksek teknoloji işbirliğini artırmak istediklerini söyledi.

Suudi heyet, Asya turunun ilk ayağı olan Pakistan'la 20 milyar dolarlık yatırım anlaşmaları imzalamış; ikinci durak olan Hindistan'da arıtma tesislerine yatırım yapacağını açıklamıştı.

Turun son durağı Çin'de Prens Muhammed, son yıllarda Orta Doğu'da daha aktif bir rol oynayan Çinli lider Şi Jinping ile bir araya gelecek.

Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Aramco şirketinin, Çin'in kuzeydoğusundaki Liaoning bölgesinde, Çinli savunma şirketi Norinco ile ortaklaşa bir petrokimya projesi ve rafineri inşaatı için imza atması bekleniyor.

3 yıl öncesine kadar Çin'in petrol ithalatında en büyük ortağı Suudi Arabistan'dı. Ancak Rusya, son 3 yıldır Çin'e en fazla petrol ithal eden ülke oldu.

Prensin ziyareti öncesi İranlı heyet Çin'deydi

Riyad, birinciliğe geri dönmek istiyor.

Ancak önünde bir engel var: Çin, Suudi Arabistan'ın bölgedeki en büyük düşmanı İran'la olan iyi ilişkilerini de bozmak istemiyor.

İran geçen yıl Çin'e petrol ithal eden ülkeler için dördüncü sıradaydı.

Çarşamba günü, Şi Cinping, Çin'de bir araya geldiği İran Meclis Başkanı Ali Laricani'ye "Küresel durum ne olursa olsun, İran'la yakın ilişki geliştirme isteğimiz devam ediyor. İran'ın bölgesel barışı ve istikrarı sağlamakta oynadığı yapıcı rolü destekliyoruz ve bölgesel konularda yakın iletişim ve işbirliği içinde olmazk istiyoruz" dedi.

Suudi prensin Çin ziyaretinden bir gün önce Pekin'e giden tek İranlı yetkili Laricani değildi. Petrol Bakanı Bijan Zanganeh ve Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de Pekin'de Çinli mevkidaşlarıyla bir araya geldi.

Batı Şincan'daki çalışma kampları Çin'in doğusundaki Şincan bölgesinde, Müslümanlara yönelik baskıların olduğuna dair haberler, Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ülkelerde tepkiyle karşılanmıştı.

Birleşmiş Milletler, Müslüman Uygur Türklerinin "toplama kamplarında zorla tutulduğu" idialarını gündeme getirse de, Çin ise "mesleki yeterlilik eğitim kampları" olarak adlandırdığı bu kamplarda sadece "radikal İslamcıların olduğunu" öne sürüyor.

Suudi prensin konuyu gündeme getirmesi ihtimaline karşın, Çin Dışişleri Bakanı Wang, Cubeyir'le yaptığı görüşmede "iki ülkenin de radikal ve terrorist grupların tehdidiyle karşı karşıya olduğunu, güvenlik ve istikrar için işbirliğini güçlendirmeleri gerektiğini" söyledi.

"Uluslararası alanda dışlanmadığını kanıtlamaya çalışıyor"

Veliaht prensin Asya turu, dünya çapında itibarının hem Yemen savaşındaki sivil ölümleri ve açlık, hem de Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki konsolosluğunda katledilmesi sebebiyle zarar gördüğü bir zamana denk geliyor.

Bu sebeple ziyaretler, Riyad'ın yeniden güven kazanmak ve dostluk tazelemek çabası olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlar, Bin Salman'ın Asya turuna, Batı ülkelerine "Asya'da hala dostları olduğunu kanıtlama" amacıyla çıktığını söylüyor.

Ekim ayında Cemal Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan'ın İstanbul Konsolosluğu'nda öldürülmesinin ardından uluslararası alanda itibar kaybı yaşayan Prens Bin Salman, Kasım sonunda gittiği Tunus'ta protestolarla ve Kaşıkçı'nın öldürülmesine gönderme yapan testere posteriyle karşılanmıştı.

Aralık ayında da Arjantin'deki G20 zirvesine katılmıştı.

Singapur'daki Rajaratnam Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nden James Dorsey, "Uluslararası alanda dışlanmadığını kanıtlamak istiyor. Bu ziyaretler, hala uluslararası alana erişimi olduğunu kanıtlama meselesi" diyor.

Çin Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Ortadoğu Çalışmaları Merkezi direktörü Li Guofu da, Batı'da Kaşıkçı cinayetinin etkileri hala sürerken Prens'in oraya yapacağı bir ziyaretin uygunsuz olacağını söylüyor:

"Ancak Batı'ya gidememek, Doğu'ya da gidemeyeceği anlamına gelmiyor. Suudi Arabistan stratejik adımlar atıyor, Asya da Suudi diplomasisinin yeni yönelimi. Asya ülkelerinin önemli bir özelliği de var: Başka ülkelerin iç işlerine karışmazlar."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son olarak geçen hafta cuma günü verdiği bir röportajda Kaşıkçı cinayetiyle ilgili ellerinde tüm bilgileri paylaşmadıklarını söylemişti.