BİRLEŞMİŞ Birleşmiş Milletler (BM) yetkilileri, Afganistan'ın depremler, kuraklık, ülkeye dönen mülteciler nedeniyle çok sayıda insani krizle boğuşmaya devam ettiği uyarısında bulunarak, ülkenin yarısından fazlasının 2026'da insani yardıma ihtiyaç duyacağını bildirdi.

BM Güvenlik Konseyi, " Afganistan'da Durum" başlığı altında toplandı.

Konseyde konuşan BM Genel Sekreteri'nin Siyasi İşlerden Sorumlu Özel Temsilcisi Yardımcısı ve BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) Sorumlusu Georgette Gagnon, Afgan halkının hala çok sayıda krizle boğuşmaya devam ettiğini belirterek, "Durumları hem acil ilgi hem de daha büyük uluslararası destek gerektiriyor." dedi.

Gagnon, ülkede kadınlar ve kız çocuklarının, kamusal yaşamın neredeyse tüm alanlarından sistematik olarak dışlandığını söyleyerek, kız çocuklarının eğitiminin yasaklanmasının Afganistan'ı geleceği için kritik öneme sahip kadın doktorlardan, girişimcilerden, öğretmenlerden ve liderlerden mahrum bıraktığını ifade etti.

İnsan hakları durumunun yanı sıra Afganistan'ın ciddi bir insani krizle karşı karşıya olduğuna dikkati çeken Gagnon, ülke nüfusunun yarısından fazlasının 2026'da insani yardıma ihtiyaç duymaya devam edeceğini belirtti.

Gagnon, her ay binlerce Afganın, İran ve Pakistan'dan, çoğu zaman zorla, geri dönmek zorunda kaldığına işaret ederek, bu yıl İran ve Pakistan'dan yaklaşık 2,5 milyon Afganın geri dönmesinin ülkenin zaten karşı karşıya olduğu köklü ekonomik, iklim ve insani krizleri daha da ağırlaştırdığını söyledi.

Ülkede süren kuraklıklar ve ekilecek alanlardaki bozulmaların tarımsal üretime bağlı ekonomiyi iyice zorlaştırdığını vurgulayan Gagnon, uluslararası toplumun talebi üzerine afyon ekiminde yasakların devam ettiğini belirtti.

Ülkedeki güvenlik durumuna ilişkin olarak da Gagnon, bir süre önce Pakistan ile yaşanan sınır gerilimi dışında, dışarıdan sakin göründüğünü dile getirdi.

Gagnon, milyonlarca Afganistanlının, bir nesildir görülmemiş bir istikrar ve savaşla ilgili şiddetin olmadığı bir dönemin tadını çıkardığını söyledi.

Afganistan'da 2026 yılında yaklaşık 22 milyon insan insani yardıma ihtiyaç duyacak"

BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Tom Fletcher da on yıllarca süren çatışmaların ve kronik yoksulluğun uzun süreli etkilerine ek olarak bu yıl yaşanan büyük fon kesintilerine dikkat çekti.

Fletcher, "Bütün bunlar Afganistan'ı ciddi bir insanı krizin içine soktu." diye konuştu.

"Afganistan'da 2026 yılında yaklaşık 22 milyon insan insani yardıma ihtiyaç duymaya devam edecek." açıklamasını yapan Fletcher, bu sayının, ölçek bakımından Sudan ve Yemen'den sonra üçüncü sırada yer aldığını söyledi.

Fletcher, Afganistan'da dört yıl içinde ilk kez açlıkla karşı karşıya kalan insan sayısının artarak 17,4 milyona ulaştığını belirterek, "Zaten yetersiz ve ülke genelinde dengesiz olan temel hizmetler, Afgan mültecilerin rekor sayılarda Afganistan'a dönmesiyle kırılma noktasına geldi." dedi.

Son iki yılda geri dönen Afganların sayısının dört milyonu geçtiğini aktaran Fletcher, mevcut sistemin kitlesel geri dönüşleri taşıyacak donanıma sahip olmadığını vurguladı.

Fletcher, "Pakistan'da yasal statüsü iptal edilen daha 2,5 milyon Afgan var, bunların da geri dönüşünün etkisi endişe verici." ifadesini kullandı.

Ülkede bu yıl binlerce ölüme ve yıkıma neden olan depremlere işaret eden Fletcher, bunlara ek olarak, uzun süren kurallık koşullarının da 3,4 milyon insanı doğrudan etkilediğinin altını çizdi.

BM olarak Afganistan'a yönelik operasyonel ve finansal zorluklar altında çalıştıklarını belirten Fletcher, yetersiz finansmanların milyonlarca kişiye sağlanan yardımların azaltılmasına ve nihayetinde can kayıplarına neden olduğunu söyledi.

Fletcher, "Bu kış, yıllardır neredeyse hiç uluslararası gıda dağıtımının olmadığı ilk kış oldu." ifadesini kullanarak, Afganistan'da 2024'te 5,6 milyon kişi gıda yardımı alırken 2025'te en savunmasız sadece yaklaşık 1 milyon kişiye yönelik gıda yardımı yapıldığını dile getirdi.

Ülkede beslenme yardımına ihtiyaç duyan 3,7 milyon çocuktan 1,7 milyonunun tedavi edilmezse ölüm riski altında olduğunu belirten Flethcer, insani yardım fonlarına bağışlar arttırılmazsa sonuçların felaket olacağı uyarısında bulundu.