2021'de yargıdaki reformlar hayata geçirilmeye devam etti

Adalet Bakanlığınca yürütülen Yargı Reformu Stratejisi (YRS) ile İnsan Hakları Eylem Planı (İHEP) kapsamında yer alan hedef ve amaçlara yönelik birçok faaliyet, 2021'de hayata geçirilmeye devam etti.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, bugüne kadar YRS'de bulunan toplam 256 faaliyetten 171'i hayata geçirildi. 101'i idari, 59'u mevzuat değişikliği ve 11'i ise hem mevzuat değişikliği hem de idari nitelik taşıyan faaliyetlerle YRS'nin tamamlanma oranı yüzde 66,8 olarak gerçekleşti.

Bu kapsamda, 2019 ve 2020'de tamamlanması planlanan 50 faaliyetin 48'i sonuçlanırken, bir yıldan uzun süreli nitelikte olan 107 faaliyetin ise 99'u tamamlandı. YRS kapsamında 2021'de toplam 24 faaliyetle ilgili düzenleme yapıldı.

Adalet Bakanlığının bir diğer temel politika metni olan ve 9 amaç, 50 hedef ile 393 faaliyeti içeren İHEP'te de yasal ve idari düzenlemelerle 154 faaliyet uygulamaya konuldu. Böylece İHEP'te yer alan faaliyetlerin yüzde 39'u hayata geçirilmiş oldu.

Yargı reformları kapsamında, sulh ceza hakimliklerinin tutuklama ve diğer koruma tedbirlerine ilişkin kararlarına karşı dikey itiraz usulü ve tutuklama nedeni olarak düzenlenen katalog suçlar bakımından da "somut delile dayanma şartı" getirildi. Söz konusu düzenleme 1 Ocak 2022'den itibaren uygulanmaya başlanacak.

Çocuk teslimi Adli Destek ve Mağdur Hizmetlerince yerine getirilecek

Resmi Gazete'de 30 Kasım 2021'de yayımlanan 7343 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına yönelik düzenleme yapıldı. Düzenlemeyle çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulması görevi Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerine verildi.

Aynı kanun kapsamında açık artırmalara internete erişim olan her yerden çok daha fazla kişinin katılabilmesi sağlanırken, borçluya, haczedilen malını satma hakkı tanındı.

Aile içi şiddetle daha etkin mücadele

Kadına karşı işlenen şiddet suçlarında cezayı artırma nedenlerinin boşanmış eşi de kapsamasına yönelik düzenleme de 2021'de yapıldı. Aile içi şiddete karşı oluşturulan özel soruşturma büroları yaygınlaştırılırken, aile içi şiddet suçlarına bakmakla görevli hakim ve Cumhuriyet savcılarına eğitim verildi.

İdareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresi 60 günden 30 güne indirilirken, "konutu terk etmeme" adli kontrol tedbirinin sonuç cezadan mahsubu sağlandı.

Taahhüt ile serbest bırakılma

Yargı reformunun dördüncü ve beşinci paketleri de 2021'de TBMM'de kabul edilerek yasalaştı. Bu kapsamdaki bazı idari düzenlemeler de yıl içinde uygulamaya konuldu.

Özgürlük ve güvenlik hakkını etkileyen gözaltı, tutuklama ve diğer koruma tedbirlerine ilişkin mevzuat ve uygulama gözden geçirilerek, 8 Temmuz 2021'de TBMM tarafından kabul edilen yasa ile Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100/3 fıkrasında değişiklik yapıldı.

Buna göre, katalog halinde belirtilen suçların işlendiği hususunda tutuklama nedeninin var sayılabilmesi için somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı şart koşuldu. Yine aynı kanunla tutuklamaya, tutuklamanın devamına veya bu husustaki bir tahliye isteminin reddine ilişkin kararlarda adli kontrol uygulamasının yetersiz kalacağının açıkça gösterilmesine yönelik bir düzenleme getirildi.

Ayrıca aynı kanunla mesai saatleri dışında yakalanan kişilerin belirlenen tarihte yargı mercii önünde hazır bulunmayı taahhüt etmesi durumunda serbest bırakılması imkanı getirildi.

Kanun kapsamında, idari yargı mercilerince verilen nihai kararların gerekçesiyle birlikte en geç 30 gün içinde yazılması da öngörüldü.

İhtisas mahkemeleri kuruldu

Resmi Gazete'de 30 Kasım'da yayımlanan Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) kararları çerçevesinde bilişim, finans ve sendika hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların yeni faaliyete geçen ihtisaslaşmış mahkemeler eliyle görülmesi sağlandı.

Maddi durumu elverişli olmayan kişilerin, adli yardıma başvuru usulünün kolaylaştırılması amacıyla standart başvuru formu oluşturularak e-Devlet üzerinden erişime açıldı.

Adli yardım ve adli müzaheret kapsamındaki avukatlık hizmetlerinde uygulanan katma değer vergisi oranı da Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yüzde 18'den yüzde 8'e indirildi.

İcrada e-Satış dönemine geçildi

Haczedilen malın en üst bedelden satılarak alacaklının alacağına kavuşması ve borçlunun mevcut borcundan kurtulmasını sağlamak amacıyla da icra satışlarının tüm aşamalarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi düzenlendi.

Yargılamanın sürüncemede bırakılması ve gerekçesizlik nedenlerine dayalı istinaf ve temyiz süreçlerindeki tespitlerin, terfi ve disiplin incelemelerinde dikkate alınmak üzere HSK'ye bildirilmesi sağlandı.

Hakim ve savcı adayları ile avukat stajyerlerine de Anayasa Mahkemesi'nde staj imkanı sağlandı.

Kaynak: AA / Güncel