İş sözleşmesi kapsamında işçinin borçları nelerdir?

Bir iş sözleşmesi kapsamında tarafların borçları önemli bir konudur. Bu haftaki yazımızda işçinin borçlarının neler olduğunu ele alacağız. Takip eden yazımızda ise işverenin iş sözleşmesi kapsamında ne gibi borçları olduğunu anlatmaya çalışacağız.

İŞÇİNİN BORÇLARI

1. İşi Yerine Getirme Borcu

İş sözleşmesi kapsamında işçinin en temel borcu işi yerine getirmektir. Bu kapsamda işçi, işverenle yapmış oldukları iş sözleşmesi yahut durumun gereğinden aksi anlaşılmıyorsa bu işi bizzat yerine getirmelidir. Yani işin yerine getirilmesinde başkasını kullanmadan bizzat kendisi tarafından iş yerine getirilmelidir.

2. Özen Borcu

İşçinin sözleşme kapsamındaki borçlarından diğeri de, işçinin yüklendiği işin özenle yerine getirilmesi ve işverenin haklı menfaatinin korunmasında sadakatle davranılmasıdır.

Bu kapsamda işçi, işverene ait makine ve teçhizatı usulüne uygun olarak kullanmak ve kendisine teslim edilmiş olan malzemeye özen göstermek sorumluluğundadır.

3. Sadakat Borcu

İşçi ve işveren arasındaki hizmet ilişkisi devam ettiği sürece, işçi sadakat borcuna aykırı hareket ederek bir ücret karşılığında üçüncü bir kişiye hizmette bulunamaz. Özellikle de kendi işvereni ile rekabete girişemez.

Hizmet ilişkisi devam ettiği süre içerisinde işçi tarafından işverene has birtakım bilgiler öğrenilmiş olabilir. Örneğin; üretim sırları ve iş sırları. İşçi hizmet ilişkisinin devamı süresince bu bilgileri kendi yararına kullanamayacağı gibi üçüncü kişilere de açıklayamaz.

Ayrıca işverenin haklı menfaatinin gerektirdiği ölçüde hizmet ilişkisinin sonlanmasının ardından da sır saklama yükümlülüğü devam eder.

4. Teslim ve Hesap Verme Borcu

İşçi işverene ait olan ve üçüncü kişilerden almış olduklarını derhal işverene teslim etmeli ve işverene hesap vermelidir. Hesap vermekten kasıt, pazarlama elemanının işverenin isteği doğrultusunda belli aralıklarla ne kadar satış yaptığını, ne kadar nakit topladığını işverene bildirmesi şeklinde yorumlanabilir.

5. Fazla çalışma borcu

Fazla çalışmanın ne olduğunu önceki yazılarımızda ayrıntılı olarak anlatmıştık. Normal süreden daha fazla çalışmayı gerektiren bir işin yerine getirilmesi gerekliliği doğar, işçi bunu yerine getirebilecek durumda bulunur ve işi yerine getirmekten kaçınması da dürüstlük kurallarına aykırılık teşkil ederse işçi karşılığı ödenmek suretiyle bu işi yerine getirmelidir.

6. Düzenleme ve Talimatlara Uyma

İşveren, işin yerine getirilmesi konusunda genel düzenlemeler yapabilir ve işçilere özel talimat verebilir. İşçi dürüstlük kuralları elverdiği ölçüde bu talimatlara uymalıdır.

7. İşçinin Sorumluluğu

İşçi işverene karşı kusuruyla vermiş olduğu zararlardan sorumludur. Bu sorumluluğun belirlenmesinde işin niteliği önem arz eder.

Örneğin; bir makinenin kullanılmasında eğitim gerekliliği var ve işveren tarafından bu eğitim aldırılmadan makine kullandırıldıysa bu durum sorumluluğun belirlenmesinde dikkate alınacaktır.