Bayburt Kalesi'nde Tarih Gün Yüzüne Çıkıyor

ABDULKADİR NİŞANCI - Yerleşim alanı olarak Türkiye'nin en büyük üçüncü kalesi olma özelliği taşıyan Bayburt Kalesi'nde bu yıl yürütülen kazı çalışmalarında 2 sarnıç, 1 kilise ile 1 konut gün yüzüne çıkartıldı.

Kent merkezinin kuzeyindeki yalçın kayalıkların üzerinde asırlar önce inşa edilen Bayburt Kalesi, Roma, Bizans, Arap ve Türk medeniyetlerine ev sahipliği yaptı. Ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı tam olarak bilinmeyen kale, geçmişte hem askeri hem de sivil yerleşim amaçlı kullanıldı.

Yerleşim alanı olarak Türkiye'nin en büyük üçüncü kalesi olan ve 150 bin metrekare alan üzerinde kurulu yapının çevresindeki surlar 3 kilometre uzunluğa sahip. Surlarının yüksekliği 30 metreyi bulan, geçmişte bakım ve onarımlardan geçirilen Bayburt Kalesi'nde, Kültür ve Turizm Bakanlığınca 2017'de restorasyon ve kazı çalışmaları başlatıldı. Kalede bu yıl nisan ayında başlatılan ve kasım itibarıyla ara verilen çalışmalarda, çok sayıda tarihi bulguya ulaşıldı.

Kazı ve restorasyon çalışmaları geçen yıl başlatıldı

Bayburt Valisi Ali Hamza Pehlivan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bayburt Kalesi'nin hem Türkiye hem de dünya için çok önemli kale yapılarından olduğunu söyledi.

Bayburt Kalesi'nin Roma, Bizans, Arap, Komnenos, Selçuklu ve Osmanlı gibi birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını anımsatan Pehlivan, kalenin inşa edildiği günden itibaren geçen sürede defalarca yıkıma uğradığını ve onarıldığını belirtti.

Vali Pehlivan, en kapsamlı onarımı Selçuklular döneminde yapılan, daha sonra da çeşitli restorasyonlar gören kalede, geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle kazı ve restorasyon çalışmaları başlatıldığını ifade ederek bu yıl da devam eden çalışmaların Bayburt Kalesi ve tarihi için verimli olduğunu aktardı.

Bu yılki çalışmalar kapsamında 2 sarnıç, 1 kilise ve 1 de konut yapısının gün yüzüne çıkartıldığına işaret eden Pehlivan, "Bunların bir kısmının konservasyonu gerçekleştirilecek. Sarnıç yapısı gibi bir kısmının da projeleri hazırlanıp restorasyonu yapılacak ve ziyaretçilere açık hale getirilecek." dedi.

Pehlivan, kazıyla ortaya çıkarılan yapıların daha önce ziyaret edilmediğine dikkati çekerek "Sadece surların çevre duvarları, ortada bulunan yapıları ziyaret edilebiliyordu. Şimdi buraları da ziyarete açtığımızda inanıyoruz ki daha çok insan tarafından kaleye ziyaret gerçekleştirilecek." diye konuştu.

"Evliya Çelebi burada 300'ün üzerinde hane olduğundan bahsediyor"

Kalede iki yıldır yürütülen kazı çalışmaları kapsamında hem envanterlik hem de etütlük eserler elde edildiğini dile getiren Pehlivan, şöyle devam etti:

"19 envanterlik, 44 etütlük eser ve 100 buluntu çıkartıldı. Bunların hepsi değerlendiriliyor, sınıflandırılıyor. Bu eserlerin bir kısmı müzede sergilenebilecek, bir kısmı da envantere alınabilecek nitelikte. Çalışma kapsamında özellikle kalenin kuzeybatı ve kuzey kısımlarında, duvar diplerinde kazılar yapılmıştı. Buradaki amaç, hem kale duvarlarının sağlamlık derecesini tespit etmek, ihtiyaç varsa güçlendirme yapmak, bunun yanında da hem askeri hem de sivil yerleşim amaçlı kullanılan kaledeki bu yapıları ortaya çıkarmak. Evliya Çelebi burada 300'ün üzerinde hane olduğundan bahsediyor. Bu kazılar devam ettiği sürece o yapılara ulaşacağız."

Pehlivan, kazılarda ortaya çıkarılan iki sarnıcın da farklı dönemlerde inşa edildiğinin belirlendiğini vurgulayarak sarnıçlardan birinin daha eski olduğunu ve kalenin ilk yıllarında kullanıldığını anlattı.

"Yeni mekanlar açıldıkça ilgi daha da artacak"

Geçen yıl özellikle yaz aylarında Bayburt Kalesi'ni günde 1000-1500 kişinin ziyaret ettiğine dikkati çeken Vali Pehlivan, yeni mekanlar açıldıkça bu ilginin daha da artacağını belirtti.

Pehlivan, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Müze Müdürlüğü marifetiyle kazı çalışmaları sürdürülürken bir yandan da tanıtıma ağırlık vererek Bayburt'a yolu düşen insanların muhakkak kaleyi de ziyaret etmesini sağlama gayreti içinde olduklarını ifade ederek kaleyi ziyaret edenlerin, mekanda yaşamış medeniyetlerin izini de çok yakından göreceğini aktardı.

Kalede gelecek yıl da hem kazı hem de restorasyon çalışmalarının devamı için hazırlıklarını yaptıklarını dile getiren Pehlivan, Kültür ve Turizm Bakanlığının destekleriyle bu çalışmaların gelecek yıl da sürdürüleceğini kaydetti.