Tesev'den "Yargıda ve Yargıya Dair Algı ve Zihniyet Kalıpları" Projesi

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV), "Demokratikleşme Programları" kapsamında "Kurumsal Algı ve Zihniyet Kalıpları" konulu bir dizi araştırma çalışması başlattı. Konuyla ilgili ilk çalışma Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Sancar tarafından "Yargıda ve Yargıya Dair Algı ve Zihniyet Kalıpları" başlıklı proje gerçekleştirilecek.

Araştırma dizisinin ilk aşamasını oluşturan "Yargıda ve Yargıya Dair Algı ve Zihniyet Kalıpları" adlı çalışmanın raporunu sunmak üzere düzenlenen basın toplantısına, TESEV Demokratikleşme Programı Yöneticisi Volkan Aytar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Sancar ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Asistanı Eylem Ümit katıldı.

-"AMAÇ YARGI VE TOPLUMUN BİRBİRLERİNE BAKIŞ AÇISINI GÖREBİLMEK"-

Proje hakkında genel bir değerlendirme yapan Volkan Aytar, projenin amacının, yargıdan hareketle toplumun, toplumdan hareketle de yargının fotoğrafını çekmeye yardım edecek dayanak noktalarına ulaşmak olduğunu kaydetti.

Çalışmanın ayrıntılarını aktaran Mithat Sancar da, projenin dört başlıktan oluştuğunu ve ilk aşamanın, belli bir yöntem çerçevesinde hakim ve savcılarla yapılan "derinlemesine mülakat" üzerine inşa edildiğini belirtti. Sancar, çalışmanın ilk aşaması kapsamında Türkiye'nin çeşitli illerinden 51 hakim ve savcı ile derinlemesine mülakatların gerçekleştirildiğini ifade ederek, "Ana olarak "Devletin çıkarları mı, Adaletin gerekleri mi?", "Demokrasi mi, Güvenlik mi?", "Devlete Karşı Suçlar, Devlet Görevlilerinin Suçları", "Faillerin Kimliği" ve "Düşünce Özgürlüğü,", "AB Süreci" gibi konularda temel yaklaşım, algı ve zihniyet kalıpları anlaşılmaya çalışıldı" diye konuştu.

-"TÜRKİYE TARİHİNDEKİ 5 ÖNEMLİ DAVA İNCELENECEK"-

Sancar, projenin devam eden ikinci ayağında, toplumun yargıya ilişkin bakış açısının ortaya çıkarmaya çalıştıklarını kaydederek, bu konuya yönelik 12 ilde yapılan saha çalışmasının henüz tamamlanmadığını söyledi. Projenin üçüncü ayağında da, medya-yargı ilişkisinin ele alındığına işaret eden Sancar, "Bu çalışmada, kamuoyunda geniş yankı uyandıran ve çeşitli basın yayın organlarında detaylı bir şekilde ele alınan beş ana davayı inceledik. Bu davaların, ilki Manisa davası, ikinci DEP davası, üçüncüsü Van Yüzüncü Yıl davası, dördüncüsü Hrant Dink davası ve beşincisi ise Şemdinli davasıdır". Bu davalara bakarak yargının medyada nasıl ele alındığını gözlemleyeceklerini belirten Sancar, çalışmanın son ayağında ise Cumhuriyetten bu yana yargıdaki kavramlar ve konuşmaların ele alınacağını ifade etti.

Projenin ilk aşamasındaki saha çalışmasını gerçekleştiren Eylem Ümit, çalışma yöntemleri hakkında bilgi verdi. Toplam 4 ilde 51 hakim ve savcıyla görüştüklerini kaydeden Ümit, 74 tane açık ve kapalı uçlu soru sorulduğunu, en kısa konuşmanın 1, en uzun konuşmanın ise 5.5 saat sürdüğünü ifade etti. Ümit, görüşülen hakim ve savcıların yüzde 26'sının 1943-1960, yüzde 24'ünün de 1960-1975 arası doğumlu olduğunu ve sadece bir kişinin 1975'ten sonraki bir tarihte doğduğunu dile getirerek, hakim ve savcıların yüzde 73'ünün Türkçe dışında bir dil bilmediğini, yüzde 27'sinin başka bir dil bildiğini, birden fazla dil bilenlerin ise yüzde 2 olduğunu belirtti.

-"YARGININ, DEVLETE KARŞI İŞLENEN SUÇLARLA, DEVLET GÖREVLİLERİNCE İŞLENEN SUÇLAR A YAKLAŞIM FARKI"-

Eylem Ümit, elde edilen sonuçlar çerçevesinde, görüşmecilerin hepsinin televizyon izlediğini ve izlenen programlar arasında haber programlarının yüzde 33, haber tartışma programlarının ise yüzde 31 izlendiğinin ortaya çıktığını ifade etti. Günde birden fazla gazete okuyanların sayısının yüzde 75 olarak çıktığını kaydeden Eylem Ümit, yüzde 73'ünün ise gazetede yargıya ilişkin haberlere öncelik verdiğini söyledi. Eylem Ümit, devlete karşı işlenmiş suçlar ile devlet görevlilerince işlenmiş suçlara yargının yaklaşımında bir farklılık olduğu eleştirilerinin hatırlatılması ve görüşmecilere yargıda böyle bir eğilimin varlığından söz edilmesi ile ilgili soru sorulduğuna işaret ederek, "Bu soruya, yüzde 45 "Evet, maalesef var", yüzde 24 "Evet, olması da lazım" şeklinde yanıt verildi" dedi.

(DG/ZG)

Haberler