Ankara: Ato'dan "Büyüme Ve Cari Açık" Raporu

Ankara Ticaret Odası (ATO), Türkiye'nin büyüme trendi ve cari işlemler dengesini mercek altına aldı. Merkez Bankası, Ödemeler Dengesi İstatistikleri ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanılarak hazırlanan raporda, Türkiye'nin 100 dolar büyüyebilmek için 94.3 dolar cari açık verdiği vurgulandı. ATO Başkanı Sinan Aygün, "Cari açıkla 100 dolarlık büyümenin sonu yüzde 100 ölüm" dedi.

Ankara Ticaret Odası tarafından hazırlanan "Açıklarla Büyüme" çalışması, Türkiye'nin büyüme trendi ve cari işlemler dengesine ilişkin ilginç tespitler ortaya koydu. Türkiye'nin büyüme trendi ve cari işlemler dengesinin mercek altına alındığı çalışmada, 2006 yılının birinci çeyreğinde yüzde 6.3 büyüyerek 80 milyar 309 milyon dolar Milli Gelir oluşturulduğu bildirildi. Buna göre, bir önceki yılın aynı dönemine göre 8 milyar 999 milyon dolar büyüyen Türkiye'nin, 8 milyar 487 milyon dolar cari açık verdiği, bir başka söyleyişle Türkiye'nin, 100 dolar büyüyebilmek için 94.3 dolar döviz açığı verdiği kaydedildi.

Bu yılın ilk 3 aylık döneminde cari açığın, Gayri Safi Milli Hasıla'ya oranının yüzde 10.5'e çıkarak, tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığına dikkat çekilen çalışmada, geçen yılın aynı döneminde söz konusu oranın yüzde 8.7 olduğu hatırlatıldı. Dünyada cari açığın milli gelire oranının yüzde 3'ü aşmasının tehlike sinyali olarak kabul edildiği belirtilen çalışmada, Türkiye'nin 1994 ve 2001 krizlerine yüzde 3.6 ve yüzde 4.9'luk cari açık/GSMH oranıyla yakalandığı kaydedildi. Çalışmada, cari açığın Milli Gelir'e oranının son yıllarda da yükseliş gösterdiği, bu oranın 2002'de 0.8, 2003'de 3.3, 2004'de 5.2, 2005'de de 6.4 olduğu ifade edildi. Çalışmaya göre, Türkiye, 2006 yılının ilk çeyreğinde 100 dolarlık büyüme için 94.3 dolar cari açık verirken, 2005 yılında 100 dolarlık büyüme için 37.8 dolar, 2004 yılında 25.90 dolar açık verdi. Raporda şu tespitlere yer verildi: "Türkiye'nin yaşadığı ekonomik kriz dönemleri dikkate alındığında, kriz nedenleri arasında yer alan cari açığın, kriz öncesi yıllarda büyüme sağladığı görülüyor. 1994 krizi öncesinde 1993 yılında Türkiye 8.1 oranında büyüyüp, GSMH'sını 20.5 milyar dolar arttırarak 178.7 milyar dolara çıkardı. Aynı yıl 6.4 milyar dolar cari açık veren Türkiye, 100 dolar büyüyebilmek için 31.3 dolar cari açık vermiş oldu. Aynı tablo 2001 krizinde de geçerli oldu. Kriz öncesi ekonomideki dengelerin bozulma sinyalleri verdiği 2000 yılında Türkiye 6.3 büyürken, GSMH'sı 14.7 milyar dolar artarak 200 milyar dolara ulaştı. Aynı yıl cari açık 9.8 milyar dolar oldu. Türkiye 2000 yılında 100 dolarlık büyüme için 66 dolar döviz açığı verdi."

"SICAK PARA GİRİŞİ, CARİ AÇIĞI TETİKLİYOR"

Çalışmada, Türkiye'nin yüksek düzeyde cari işlemler açığı vermesindeki nedenlerden birinin dış ticaret açığı, diğerinin ise sıcak para girişi nedeniyle Türk parasındaki aşırı değerlenme olduğu belirtildi. Çalışmada, özellikle son yıllarda Türk parasının değerlenmesinin ihracatı ve turizmi olumsuz etkileyerek döviz gelirlerini düşürdüğü, tüketim malı ve ara malı ithalatını artırarak döviz giderlerini büyüttüğü kaydedildi. Türk parasındaki aşırı değerlenme nedeniyle özellikle bankalar ve şirketlerin son yıllarda artan miktarlarda yurtdışından borçlanmaya yöneldiği belirtilen çalışmada, cari işlemler hesabının sermaye hareketlerinde yer alan kredilerin bu nedenle artış gösterdiğine dikkat çekildi. Sermaye hareketlerinin alt kalemlerine bakıldığında, hükümet son 3 yılda borçlanmayıp borç ödediğinin görüldüğü, bankalar ve özel sektörün ise borçlanmaya yöneldiği kaydedilen çalışmada, bugün cari işlemler dengesinin daha fazla açık vermesine engel olan bu döviz girişinin, ilerleyen yıllarda Türkiye'yi büyük risklere sürükleyeceğine işaret edildi. 2006 yılının ilk çeyreğinde, hükümetin geri ödemeleriyle birlikte bankaların ve özel sektörün yurtdışından aldığı kredi miktarı 11 milyar 551 milyon dolar olurken, 2005 yılında bu rakam, 20.9 milyar dolar, 2004'de 13.8 milyar dolar, 2003'te 3 milyar dolar 2002'de ise 1.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, cari açığa bağlı büyümenin sonuçlarının ağır olacağına dikkat çekti. Aygün, "Cari açıkla, 100 dolarlık büyümenin sonu yüzde 100 ölüm. 1994 krizi öncesinde Türkiye 8.1 büyüdü, her 100 dolarlık büyümenin maliyeti 31 dolar oldu. Ardından yüksek cari açık, devalüasyonla sonuçlandı. 2000 yılında Türkiye 6.3 büyüdü, her 100 dolarlık büyüme için 67 dolar cari açık verdi. 2005 yılında 100 dolarlık büyüme için 37.8 dolar cari açık verirken, 2006 yılının rakamları rekor kırdı. 2006 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6.3 büyüyen Türkiye'nin 100 dolarlık büyüme için ödediği cari açık bedeli 94.3 dolar oldu. Cari açığa bağlı büyüme ülkeyi değil, midedeki habis uru büyütüyor" değerlendirmesini yaptı.

Haberler