Köy Kültürü Geleceğe Taşınıyor

Bursa'da somut olmayan kültürel mirasın canlandırılarak geleceğe taşınması çalışmalarını sürdüren Büyükşehir Belediyesi, Tarihi Kentler Birliği Bursa Buluşması'na ev sahipliği yapıyor. Sempozyum, 'Kırsal Yaşam Kırsal Mimari' temasıyla geçmişten bugüne köy yaşamının mercek altına alıyor.

Türkiye Tarihi Kentler Birliği öncülüğünde Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin ev sahipliğinde Kültür A.Ş. organizasyonuyla gerçekleştirilen ve 3 gün sürecek olan Tarihi Kentler Birliği Bursa Buluşması; Tarihi Kentler Birliği üyeleri, Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) üyeleriyle birliğe üye büyükşehir belediyeleri, il, ilçe ve belde belediyelerinin temsilcilerini bir araya getirdi.

Bursa'nın yanı sıra Kayseri, Muğla, İstanbul, Konya, Samsun, Denizli ve Trabzon gibi kentler başta olmak üzere yaklaşık 350 katılımcının Bursa'da buluştuğu toplantı, Tayyare Kültür Merkezi'nde yapılan açılış töreniyle başladı. Tarihi Kentler Birliği Başkanı ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Asım Güzelbey'in de hazır bulunduğu sempozyum, büyük ilgi gördü.

Dünden bugüne Bursa

Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, programın açılışını, 'Kale, Çarşı, Mahalle, Köy: Dünden Bugüne Bursa Örneği' başlıklı sunumuyla yaptı. Bursa'nın mimari anlamda Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk eserlerine ev sahipliği yapan bir şehir olduğunu anlatan Başkan Altepe, "Büyükşehir Belediyesi olarak somut olmayan kültürel mirasımızı koruma ve geleceğe taşıma projelerimiz kapsamında bu kez Bursa'nın köylerini, tüm canlılığıyla kayıt altına alıyoruz. Bu kapsamda gerçekleştirilen köy sempozyumu, daha önce kaleli kentler, çarşı geleneğiyle kent kültürünün yapıtaşı olan mahalle kültürünün ele alındığı sempozyumların devamı niteliğinde olmakla birlikte, Bursa'nın köy yaşamını tüm yönleriyle gözler önüne seriyor" dedi.

Kırsal yaşamın bugüne etkisi

Başkan Altepe, 'Kırsal Yaşam Kırsal Mimari' temasıyla düzenlenen sempozyumun, şehirleri oluşturan önemli değerlerden köy kültürünü geleceğe taşımasının amaçlandığını, tüm dünyanın ortak sorunu olan kırsal yerleşim alanları ve kültürüyle şehir yerleşimleri ve kültürü arasındaki etkinin de ele alındığını söyledi.

Başkan Altepe, Anadolu'nun kültür ve medeniyetlerin başkenti olduğuna işaret ederek, "Bursa'da Büyükşehir Belediyesi olarak, büyük bir medeniyetin kent mirası eserlerini ortaya çıkararak, gelecek kuşaklara miras bırakmayı misyon edindik. Bu sorumlulukla gece gündüz çalışıyoruz. Kentimizde ne kadar tarihi miras varsa Bitinya'dan Doğu Roma'ya, Selçuklu ve Osmanlı dönemi izlerine kadar her şey Bursa'da ayağa kalkıyor" dedi.

Büyükşehir Belediyesi'nin çalışmalarından örnekler veren Başkan Altepe, Bursa surlarının ayağa kaldırılmasından, kentin nabzının attığı çarşılara, hanlar bölgesi ve civarında yapılan restorasyon projelerinden kaybolmaya yüz tutmuş kültürel eserlerin öne çıkarılmasına kadar pek çok konuda çalışmalar yapıldığını vurguladı.

Bursa değerlerine kavuşuyor

Bu çalışmaların çok uzun mücadelelerle sıkıntılarla hayata geçirildiğine değinen Başkan Altepe, "Kayhan çarşısı oldukça kötü durumdaydı. Çarşının ana merkezindeki çalışmalarımızı yoğun şekilde tamamladık. Tuz Pazarı, Ulucami, Havlucular çarşısı, Tahıl Han, Geyve Han, Tuz Han gibi yapıların bir arada bulunduğu çarşı, Eskişehir Han gibi yapılar prestijli yapılar haline geldi. Cumhuriyet Caddesi'ni yayalaştırarak yaklaşık 1250 m uzunluğunda bir aksı kente kazandırdık. Zafer Meydanı'ndan Davutkadı'ya uzanan tramvay hattıyla kentin doğu bölgesinin de merkeze kolayca ulaşması sağlandı" diye konuştu.

Mahallelerin dünü bugüne bağlayan en önemli sosyal alanlar olduğunu ifade eden Başkan Altepe, "Bursa´nın her mahallesi farklı hikayeleri barındıran, farklı milletleri bir arada tutan önemli geçmişiyle göz önüne çıkıyor. Karabaş-i Veli Kültür Merkezi'nden Haraççıoğlu Medresesi, Seyyid Usül Tekkesi, Sümbüllübahçe Konağı gibi yapılar kente kazandırıldı.

Restorasyonu tamamlanmak üzere olan Kayıhan Hamamı'nı, önümüzdeki ay açılışa hazır hale getireceğiz. Aynı zamanda Yörük Kültür Türkmen geleneğinin yansıtıldığı Dağ-Der Kültür Merkezi, Emirsultan Dergahı, Tarihi Mudanya Zeytin Hali, Yiğit Cedit Cami, çevre kamulaştırılması tamamlandıktan sonra açılışı yapılacak olan Çukur Mescit ve eşyalarıyla birlikte restore edilen Üftade Tekkesi de Bursa'ya kazandırdığımız değerlerimizi arasında yer alıyor" şeklinde konuştu.

Yer üstünde bulunan eserlerin ayağa kaldırılmasının yanında yer altında kalan değerlerin de titiz çalışmayla kentin güzellikleri arasına alındığını vurgulayan Başkan Altepe, mahallelerdeki çalışmalarda 93 hazirenin ortaya çıkarıldığını ve su şehri Bursa'nın her köşesine tarihi çeşmelerin yerleştirildiğini kaydetti.

Başta mahalleler olmak üzere halkın katılımıyla kent kültürüne ait tüm dökümanların kitaplaştırıldığını anlatan Başkan Altepe, 3 yılda 75, 8 senede de 150 eserin Bursa belgeliğine kazandırıldığını belirtti.

Köylerde yaşam

Bursa'nın her konuda örnek çalışmaları hayata geçirdiğini ifade eden Başkan Altepe, "Yörük ve Türkmen kültürünün, köy yaşamının güzellikleri, kırsal mimarinin örnekleri, taş kerpiç yapıların yer aldığı kırsal yaşamın kendine özgü sosyal yapısını öne çıkarak çalışmalarımıza da devam ediyoruz. Köy konakları birer birer ayağa kaldırılıyor. Fidyekızık konağı, Yaylacık Cami, Kestel Barakfakih konağı, Gürsu su değirmeni, şehitliklerin düzenlenmesi ve köy odaları restorasyonu da bu çalışmalardan bazıları…" diye konuştu.

Köy sempozyumuna hazırlık çalışmaları kapsamında 75 köyde somut olmayan kültürel miras çalışmaları yapıldığını anlatan Başkan Altepe, "Hedefimiz bu kültürlerin yaşatılması ve gelecek kuşaklara miras olarak bırakılmasıdır. Yapacak çok işimiz var, hep birlikte bu tarihi yazmaya devam edeceğiz" dedi.

Andolu'dan Rumeli'ye köy kültürü

'Kale, Çarşı, Mahalle, Köy: Dünden Bugüne Bursa örneği', 'Köylerin Tarihi Gelişimi ve Bursa Örneği', 'Batı Trakya'da kırsal mimari', 'Rumeli'de kırsal mimari', 'Histcape projesi örneği', 'Ortadoğu'da kırsal mimarlık', 'Köylerden koruma - yaşatma örnekleri' gibi konuların da inceleneceği sempozyumun ilk panelinde; ÇEKÜL Vakfı Başkan Yardımcısı Mithat Kırayoğlu, 'Anadolu'da kırsal mimarlık, kırsal yaşam' konusunda örnekler verdi. Kırayoğlu, "Tarihi Kenter Birliği Bursa Buluşması, tarihi önem taşıyacağına inandığım bir toplantı oluyor. Tarihi Kentler birliği koruma tarihinde bir milat. Korumanın gerçek sahiplerinin, belediye başkanlarının yıkan değil koruyan hale gelmesi bu noktada çok sevindiricidir. Bu sayede 37 bin köy artık Tarihi Kentler Birliği'nin ilgi alanına girdi. Bu çalışmayla kırsal yaşamı da geleceğe taşıma azmindeyiz" dedi.

Köyden kente göç süreci

1960 yılının Türkiye için bir eşik olduğunu ve o dönem ülkenin tarım ülkesi olarak nitelendirildiğini belirten Kırayoğlu, "Bundan sonraki 50 yıllık süreçte Türkiye sanayi ülkesi haline geldi. Yeni bir sosyal yaşam oluştu. Köyler de boşaldı. Bu kırılma yılı, Türkiye´nin köyden kente göç etmeye çalıştığı dönem tarihe geçti. Kentlerde yaşayan nüfus yüzde 75 oldu ama onlar kentli oldu mu bunu incelemek gerekir. Türkiye, bir sanayi ülkesi olsa bile köylülük olgusunun devam ettiği bir ülkedir" diyerek, çalışmanın tarım alanında yeni bir sayfa açacağına işaret etti.

Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu da 'Köylerin Tarihi Gelişimi ve Bursa Örneği' konusunda çalışmalarını paylaştı. Oğuzoğlu, tarımsal üretimin köyün başlıca geçim kaynağı olduğunu kaydederken, kentlerin genellikle bir pazar ihtiyacından ortaya çıktığını ifade etti. Konya Çatalhöyük'ten Bursa'daki Arkeopark çalışmalarına kadar yapılan arkeolojik incelemelerde köy kültürüne rastlandığını dile getiren Oğuzoğlu, "Ypaılan araştırmalarda Osmanlı öneminde de köy yaşamına önem verildiği anlaşılıyor. Osmanlı şehirlerinin büyük oranda köylere bağlı olduğunu görüyoruz. Bursa sicillerine bakınca, sebze pazarları kurulmuş, kapanhanı inşa edilmiş. Köylüler ürünlerini buralara getirmiş ve şehrin beslenme ihtiyacını karşılamış" şeklinde konuştu.

Yusuf Oğuzoğlu Türkiye Konya Güncel Haberler