Irak'ta bilişim suçları yasa tasarısı tartışmalara neden oluyor

Irak'ta bilişim suçlarıyla ilgili yasa tasarısı son haftalarda yeniden gündeme gelirken, tasarı hakkında siyasi partiler düzeyinde, halk arasında ve ifade özgürlüğünü savunan çevrelerde büyük tartışmalar yaşanıyor.

Başta hukukçular olmak üzere, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları, bilişim suçları yasa tasarısının yoruma açık genel metinler içermesi sebebiyle herhangi bir otorite tarafından olumsuz yönde kullanılabileceğini ifade ederek tasarıya şüpheyle yaklaşıyor.

Kanun tasarısı parlamentoya ilk defa 2007'de, ardından da 2010'da sunuldu. Ancak yoğun eleştiriler ve geniş bir kesimin muhalefeti sebebiyle parlamentodan geçirilemedi.

"Tasarının maddeleri yeterince açıklanmadı"

Tasarı son haftalarda bazı değişikliklerle tekrar gündeme getirildi. Ancak bu değişiklikler de tasarının ülkedeki muhalif sesleri susturmak için kullanılacağına dair endişeleri yatıştırmadı.

Hukuk uzmanı ve avukat Ali el-Temimi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Yasa tasarısı gerekçeleriyle birlikte 22 maddeden oluşuyor, ancak içerdiği tanımlar çok kısa, bu yüzden daha açık bir şekilde tanımlanması gerekiyor." dedi.

Taslağı inceleyen Temimi, "Yasa tasarısında 10 yıla kadar hapis cezası ve 15 milyon dinara (yaklaşık 12 bin Amerikan doları) ulaşan para cezası öngörülüyor." bilgisini verdi.

Temimi ayrıca tasarıda, dini, ailevi ve toplumsal değerlere zarar verme veya ulusal güvenliği ihlal etme cezası gibi anlaşılmaz ve açıklanmaya muhtaç maddelerin bulunduğunu söyledi.

"Tasarı Iraklılara hizmet ediyor"

Parlamentodaki El-Fetih koalisyonundaki milletvekillerinden Hasan Şakir el-Kabi, Meclisin tüm çevrelerden hukukçulara danıştıktan sonra karar vereceğini söyledi.

Irak halkının kanun tasarısıyla ilgili yanlış bilgilere sahip olduğunu, sosyal medyada tartışan herkesten hesap sorulacağının sanıldığını ifade eden Kabi, bunun doğru olmadığını savundu.

Kabi, "Kanun tasarısı Iraklılara hizmet ediyor. Bilişim suçları yasası, vatandaşların itibarına ve mahremiyetine zarar veren ve Iraklıları kışkırtan herkesi sorumlu tutacak. Dolasıyla bu yasa halkı koruyan bir sistemi getiriyor." dedi.

"Özgürlükler güvence altına alınıyor"

Yasa tasarısının hazırlanmasından sorumlu Meclis Güvenlik ve Savunma Komitesi üyesi Kati el-Rikabi de, "Bilişim suçları yasası tüm Iraklıların haklarını güvence altına alıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Rikabi, Güvenlik ve Savunma Komitesinin, Iraklıların elektronik sistemdeki haklarını ve mahremiyetini güvence altına almak için söz konusu kanunu ayrıntılı olarak incelediğini vurguladı.

Parlamentonun, adil bir kanun olması için Eğitim, Savunma, İçişleri Bakanlıkları, Yüksek Yargı Konseyi ve insan hakları kuruluşları gibi birçok devlet kurumu ile istişare ettiğini söyleyen Rikabi, "Irak Meclisi, Iraklıları korumak için yasayı geçirmekte ısrar ediyor. Bilişim suçları yasası, Anayasa'nın güvence altına aldığı ifade özgürlüğünü sınırlamıyor." diye konuştu.

Yasanın, elektronik şantaj başta olmak üzere sosyal konular gibi Irak vatandaşlarını ilgilendiren birçok konuyu ele alacağını söyleyen Rikabi, "Sosyal medyada bu yasa hakkında söylenen her şey yanlış ve gerçeği ıskalıyor." dedi.

"Yasa muhalefeti bastırma aracı olarak görülüyor"

Gazetecilik Özgürlükleri Gözlemevi Müdürü Ziyad el-Uceyli ise bilişim suçları yasa tasarısının otoriteye aykırı sesleri bastırmak ve susturmak için bir araç olacağını ifade etti.

AA muhabirine konuşan Uceyli, "Yasa tasarısı, ifade özgürlüğünü garanti altına alan Irak Anayasası'na aykırı bir şekilde fikirleri suç sayıyor." ifadelerini kullandı.

"Taslak muğlak maddeler içeriyor ve temel olarak siyasi çıkarlara ters düşen fikirleri suç sayan diğer maddeler var." diyen Uceyli, bu anlamada yasa tasarısının, 2019 Ekim ayında Irak'ta başlayan protestolar sebebiyle tekrar gündeme getirildiğini söyledi.

Yasa tasarısı parlamentoda tartışıldı

Tartışmalı yasa tasarısı 23 Kasım'da Mecliste okundu ve çok sayıda milletvekilinin eleştirisine maruz kaldı.

Bunun üzerinde Irak Parlamentosundan yapılan açıklamada, özgürlüklerin korunması ile kamu sosyal güvenliğinin sağlanması arasındaki dengenin gözetilmesi, ayrıca suç ile bunun için belirlenen ceza arasındaki orantının dikkate alınması için milletvekillerine çağrıda bulunuldu.

Milletvekilleri de yasada kamu özgürlüklerine zarar verecek şekilde abartılı cezaların kullanılmaması gerektiğini söylerken, kamu özgürlüklerinin mahremiyetini korumanın yanında devletin prestijini de koruyan bir yasa çıkarılmasını istedi.

Milletvekilleri konuyla ilgili ayrıca kanun hükümlerinin kısaca değil aksine daha fazla açıklayıcı bir şekilde yazılmasını talep etti.

Yoğun eleştirilerin ardından Irak Meclisi, sunulan önerileri dikkate alarak Anayasa'nın güvence altına aldığı ifade özgürlüğü ile tutarlı olması için yasa tasarısının ilgili maddelerinde geniş çaplı değişiklikler yapılmasına karar verdi.

Irak Haberler