Kolombiya'nın Barışı Tumaco'ya Uğramadı - Tumaco

LOKMAN İLHAN - Kolombiya'da kokain üretiminde kullanılan koka bitkisinin yoğun yetiştirilmesi ve örgüt savaşları nedeniyle "Terkedilmiş Kolombiya" olarak anılan Tumoca kenti, bölgenin kontrolünü isteyen 10'dan fazla silahlı grubun çatışma alanı.

Ülkenin Pasifik okyanusu kıyısındaki Narino yönetim bölgesine bağlı kent, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ve hükümetin imzaladığı barış anlaşmasının üzerinden bir yıl geçmiş olmasına rağmen hala ölümle anılıyor. Tumaco, ismi dahi bilinmeyen silahlı grupların çatışmaları ve koka yetiştiriciliğiyle ülkenin gündeminde kalmaya devam ediyor.

Tumaco'da 24 bin hektar alanda koka yetiştiriliyor ve bu ülkedeki tüm üretimin yüzde 16'sına tekabül ediyor. Bölgede, buradan elde edilen kokain ve bunun ticaretini kontrol etmek isteyen 10'dan fazla silahlı grubun da çatışmalarına sahne oluyor.

Kentte FARC'ın devletle barış anlaşmasını kabul etmeyerek ayrılan üyelerin katıldığı "Pasifik Gerillaları" militanlarının yanı sıra hükümetle barış görüşmelerini sürdüren isyancu sol örgüt Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) üyeleri de varlık gösteriyor.

Yılda 200 tonun üzerinde kokain üretildiği ifade edilen 200 bin nüfuslu kent ve kırsalında Gente del Orden, Los Negritos, La Empresa, Kolombiya Gaitanist Özsavunmacıları, (AGC) Clan del Golfo, Clan Usuga, Clan Pasifico, Cartel de Sinaloa, Los Negritos ve Organizacion Sicarial del Pasifico gibi gruplar faaliyet gösteriyor. Bu örgütlerin kanlı mücadelesi sonucu Tumaco'da 2017 yılında aralarında 18 yaşından küçüklerin de bulunduğu 70'ten fazla kişi suikaste uğradı.

Adını vermek istemeyen bölge sakinleri, FARC'ın bıraktığı alanları kontrol etmeye çalışan silahlı gruplar nedeniyle, barış anlaşmasının imzalanmasından sonra Tumaco'da durumun daha da kötüleştiğini kaydetti.

Tumacolular, silahlı grupların birçok yerel lideri tehdit ettiğini ve öldürülmeleri için başlarına para ödülü koyduğunu anlattı. Yerel halkın yabancılarla konuşurken sıklıkla etrafını gözleyerek tedirgin ve çekingen tavırları dikkati çekti.

Kentin birçok noktasında sessizlik ve terkedilmişin hakim olduğu Tumaco'da BM raporlarına göre, ekim ayından bu yana yaklaşık bin 500 kişi zorla yerinden edildi.

FARC'ın hükümetle anlaşmasının üzerinden bir yıl geçmesine rağmen "Terkedilmiş Kolombiya"da şiddet azalmadı ve her geçen gün artarak sürüyor.

Barış, Tumaco'ya pek uğramasa da müzik, dans ve motorsiklet tutkusu halen yerel halkın en büyük eğlencesi olarak göze çarpıyor. Çatışma ve yoksulluğa rağmen kentin birçok noktasında yediden yetmişe her yaş grubunu dans edip şarkı söylerken görmek mümkün.

"Terkedilmiş Kolombiya'da tek çıkış yolu eğitim"

İki ada üzerine kurulan ve okyanus içlerine giren mahallelerinde ağaçtan kazıkların üzerine oturtulmuş ahşap evlerin bulunduğu kentin çoğunluğunu Afrokolombiyalılar oluşturuyor.

Tumaco'da, çocukların, parmaklıklarla kapatılmış camsız pencerelerinden etrafı seyrettiği Halk Teknik Enstitüsü'ndaki eğitim görevlisi Angel Migdonio Palacio, bölgede birçok açıdan geri kalmışlık olduğunu vurguladı.

Bu durumdan ancak iyi bir eğitimle çıkılabileceğini kaydeden Palacio, şunları söyledi:

"Nerede çoğunluğunu siyahların oluşturduğu bir topluluk varsa, geri kalmış ve unutulmuştur. Şu coğrafyaya bir bakın. Devlet buraya gelmek istemez. Bizler diğer Kolombiya'dayız. Burası terkedilmiş Kolombiya. Bu durumdan çıkabilmek, Kolombiya'yı birlik içinde tutmak ve ayrı düşmemek için yapabileceğimiz tek şey eğitim. Kültürümüzü devam ettirerek yapacağımız eğitim bizi ileri taşır."

Koka dikimi sürüyor

Tumaco'nun, silahlı grupların çatışmalarının daha sert yaşandığı kırsalda hayat daha da zorlaşıyor.

Kentin kıyıya yakın köylerine, çatışmalar ve coğrafi şartlar nedeniyle yetersiz kalan karayolu ağından ötürü okyanus ve nehirlerden daha kolay ulaşılıyor.?

Ağaç gövdelerinden yapılmış kanoları kullanan ya da yüzen çocukların görüldüğü nehirlerde, tekneler, yağmur sezonunun neden olduğu sellerin taşıdığı ağaç parçalarından kurtulmak için zikzaklar çizerek ilerliyor.

Birçok köy ve mezrayı kapsayan Rosario Nehri kıyısında kakao, hindistan cevisi, muz yetiştirilen araziler görülse de koka dikilen yerlerin yoğunluğu dikkati çekiyor. ?

Bölgedeki kakao yetiştiricilerinden Luis Arbolera, kakao çekirdeklerini nehrin kıyısında, kazıkların üzerine inşa ettiği evinin önünde kurumaya bırakmış. ?

Arbolera, halkın koka dikmeye devam edip etmediği yönündeki soruya ise "Herkesin kendi arazisi ve kararı" olduğunu söyledi.

Tumaco'nun değişmeye arzusu var, gücü yok?

Barışın burada hissedilmemesinin en önemli nedeni olarak koka yetiştirilmesi ve bunun gayrimeşru ticareti ile örgütlerin güç mücadelesi gösteriliyor.

Rio Rosario Toplum Konseyi Birliği Başkanı Edilberto Clevel, Tumaco'nun bu durumdan kurtulmak istediğini ama gücü olmadığını anlattı. ?

Clevel, "Barış anlaşmasının imzalanmasının üzerinden bir yıl geçti ama burada hiçbir şey değişmedi. Bizim için değişen şey bir kağıdın imzalanması." ifadelerini kullandı.?

FARC ile hükümet arasındaki anlaşmanın ardından ilk etapta halkın koka yetiştirmekten vazgeçmeye hazır olduğunu anatan Clevel, bunun yerine başka bir çözüm getirilmediği için insanların tekrar koka üretimine döndüğünü söyledi. ?

Edilberto Clevel, hükümetin koka bitkisinin yerine başka imkanlar sunması gerektiğini dile getirdi.

Nehir kenarındaki Coco mezrasında, "Barış, tam diyalogla elde edilir." yazısıyla öğrencilerini karşılayan küçük okulda öğretmenlik yapan Raul Betancur da bölgenin kendileri için güvenlik ve lojistik olarak zor olduğunu anlattı. Betancur şunları söyledi: ?

"Bölgeye ulaşım imkanları bizi çok zorluyor. Yollar düzgün olmadığı için nehirden ulaşmak zorundayız. Güvenlik konusunda da özellikle benim gibi dışarıda yaşayıp, sürekli gidip gelmek durumunda olanlar herşeyi tekrar tekrar kontrol etmek ve gözden geçirmek zorunda. Eğer bir mezraya girmek istiyorsam çok dikkatli olmalıyım. Kendimi riske atmamak için ulaşmak istediğim bölgedeki tanıdıklarımla konuşmak zorundayım."

Tumaco'da şiddet bitmiyor

Tumaco'da ekim ayının başlarında, zorla koka sökümü yapan askerler ve koka yetiştiricisi köylüler arasında çıkan olaylarda 6 köylü hayatını kaybetmiş 20'ye yakın kişi de yaralanmıştı. ?

Daha sonra güvenlik güçlerinin, olay yerine ulaşmak isteyen STK ve gazetecileri durdurmak için havaya ateş ettiği ve patlayıcı kullandığı belirtilmiş, Kolombiya polisi de yaşananları kabul edip, olaydan ötürü "üzgün" olduklarını açıklamıştı.

Devlet Başkan Yardımcısı Oscar Naranjo da bu olayların ardından Tumaco'da temaslarda bulunmuştu.

Şiddetin hız kesmediği bu kentte son iki ayda 2 yerel lider de suikastle öldürülmüştü.